پروژه حماسه‌سازی از امیر قلعه‌نویی

«ایران در سخت‌ترین گروه انتخابی جام جهانی»؛ احتمالا بسیاری از علاقه‌مندان به فوتبال ایران، حداقل یک بار چشمشان به چنین تیتری در روز‌های اخیر خورده است. ماجرا مربوط به قرعه‌کشی مرحله اول انتخابی جام جهانی ۲۰۲۶ است که ایران باید در گروه E به مصاف تیم‌های ازبکستان، ترکمنستان و برنده بازی هنگ‌کنگ و بوتان برود.

اینکه چرا از این گروه بسیار ساده که با احترام به سایر رقبا، با نفرات دوم تیم ملی ایران هم پیروزی برابر آن‌ها در دسترس است، باید از «سخت‌ترین گروه ممکن» نام برده شود، از آن دست اتفاقاتی است که باید با بینش بیشتری بررسی شود.

برخلاف این تیتر، ایران به‌عنوان دومین تیم برتر آسیا که بسیاری انتظار دارند بالاخره در رقابت‌های جام ملت‌های آسیا طلسم‌شکنی کرده و قهرمان شود، روی کاغذ و غیرکاغذ کار دشواری برابر این رقبا ندارد. آمار هم چنین موردی را ثابت کرده است. چه هنگ‌کنگ باشد و چه بوتان، آن‌ها شاید آرزوی گل‌زنی به تیم ملی فوتبال ایران را داشته باشند. ازبکستان هم اگرچه حریف درخور احترامی است، ولی احتمالا خودش هم نمی‌داند آخرین باری که توانسته برابر تیم ملی ایران برنده شود، چه زمانی بوده است. حداقل در ۹ بازی گذشته که شکست‌خورده مطلق بوده است. آخرین آن‌ها هم مربوط به شکست‌شان در فینال تورنمنت نه‌چندان سطح بالای کافا‌ست. کلا هم که در تاریخ، ازبک‌ها فقط یک بار توانسته‌اند ایران را شکست دهند. ترکمنستان هم اگرچه در تقابل با ایران کارنامه بهتری داشته و دو بار ایران را شکست داده، ولی قدرتشان این روز‌ها در حدی نیست که بتوان آن‌ها را حریفی حتی متوسط برای تیم ملی فوتبال ایران قلمداد کرد. پس انتخاب چنین تیتر‌هایی به غیر از حماسه‌سازی برای امیر قلعه‌نویی و مجموعه‌اش نمی‌تواند هدف دیگری را دنبال کند.

ایران با قلعه‌نویی تا به الان به غیر از دیدار با روسیه و تا حدودی دیدار با ازبکستان، محکی جدی نخورده است. در تقابل با روسیه که در تهران برگزار شد، تیم ملی به نتیجه مساوی رسید و ازبکستان هم در فینال تورنمنت کافا مغلوب تیم ملی شد. در کافا و در شرایطی که سایر تیم‌ها حتی افغانستان، با تیم دوم حاضر شده بودند، قلعه‌نویی با تیم اصلی به مصاف رقبا رفت و توانست جام را به دست بیاورد؛ جامی که هم خودش، هم فدراسیون و هم بازیکنان تیم ملی فوتبال ایران می‌دانند از لحاظ فنی نباید چندان به آن دلخوش باشند.

البته که هنوز بحث درباره حضور در آن تورنمنت پابرجاست. نزدیکان سرمربی تیم ملی فوتبال ایران می‌گویند قلعه‌نویی تقاضای بازی با تیم‌های خوب دنیا را دارد، ولی چنین امکانی برایش مهیا نیست. حضور قلعه‌نویی در تیم ملی فوتبال ایران در شرایطی انجام گرفته که او بعد از قریب به ۱۰ سال که هدایت این تیم در دست خارجی‌ها بوده، نفر اول کادر فنی ایران شده است. شاید بسیاری منتظر هستند تا ببینند فرمول ایرانی برای تیم ملی چطور جواب می‌دهد. در این برهه که با توجه به تغییرات صورت‌گرفته و ۴۸‌تیمی‌شدن جام جهانی، دیگر صعود به این تورنمنت ارزش محسوب نمی‌شود، آیا قلعه‌نویی می‌تواند به ناکامی ایران در جام ملت‌های آسیا پایان دهد؟

او پیش‌تر از منقدان جدی فدراسیون برای استفاده از سرمربیان خارجی بوده، ولی حالا که خودش زمام امور را به دست گرفته است، گفته قولی برای قهرمانی در آسیا نمی‌دهد و هرکس چنین ادعایی دارد جلو بیاید تا صندلی تیم ملی را دودستی تقدیمش کند.

قلعه‌نویی فقط برای حضور در گروهی ساده در مسیر انتخاب جام جهانی بعدی مورد لطف یکی، دو رسانه خاص قرار نگرفته، بلکه همین چند روز گذشته دوباره تیتری درباره او منتشر شده مبنی بر اینکه امیر قرار است در جام جهانی هم سرمربی ایران باشد. این یکی هم برداشت عجولانه و احتمالا تیتری جانبدارانه برای قلعه‌نویی است. در شرایطی که مسئولان فدراسیون فوتبال به وضوح از این گفته‌اند که «اگر نتایج قلعه‌نویی در جام ملت‌های آسیا خوب باشد» او سرمربی ایران در جام جهانی است، جریانی خاص فقط به بازتاب قسمت دوم پرداخته‌اند.

قلعه‌نویی مربی بی‌تجربه‌ای نیست و به اندازه کافی در لیگ ایران افتخار دارد. او پیش‌تر یک بار فرصت حضور روی نیمکت تیم ملی را هم داشته که عمرش چندان طولانی نبوده است. امیر پس از کارلوس کی‌روش سرمربی ایران شده و به اندازه کافی زمان و ابزار لازم برای موفقیت دارد. در واقع همه چیز دست خودش است؛ می‌تواند با قهرمان‌کردن ایران در آسیا، نامش را در بین مربیان ایرانی جاودانه‌تر کند. حتی می‌تواند با فینالیست‌کردن این تیم به بقیه فخر بفروشد که انتقاداتش درباره کارلوس کی‌روش بی‌دلیل نبوده است. در بدترین حالت ممکن، می‌تواند ایران را تا نیمه‌نهایی جام ملت‌ها ببرد و از این بگوید که چشم‌آبی نبود، ولی به اندازه همان اجنبی که دل خوشی از او نداشت، برای تیم ملی در آسیا کار کرد.

او این همه زمان دارد، ولی مشخص نیست چرا باید در این مسیر برایش حماسه‌سازی شود؟ قلعه‌نویی برخلاف خواست مسئولان فدراسیون فوتبال که شرط تمدیدش برای نشستن روی نیمکت تیم ملی ایران در جام جهانی، حضور در فینال جام ملت‌های آسیا بود، آن‌قدر اصرار کرد تا بتواند این شرط را به نفع خودش تغییر دهد. او حالا اگر تیم ملی را به نیمه‌نهایی لیگ ملت‌های آسیا برساند، سرمربی بعدی ایران در جام جهانی است. این شرط اصلی برای حضورش روی نیمکت تیم ملی در جام جهانی بعدی است و بعید است تیتر‌های حماسی درباره او بتواند از همین حالا شرایط را به نفعش کرده و با کارنامه بد در جام پیش‌رو، بشود او را سرمربی قطعی تیم ملی در جام جهانی دانست.