کودتاچیان نیجر از انجام کودتا چه هدفی داشتند؟

فرارو- پس از آن که رهبران شورش اخیر در نیجر روز چهارشنبه هدف خود را برکنار نمودن "محمد بازوم" رئیس جمهور آن کشور اعلام کردند خلاء قدرت در آن کشور ساحلی به وجود آمد. سربازان کودتاچی مشخص نکردند که چه فردی را برای رهبری کشور انتخاب کرده اند. پس از دو روز کشمکش آنان به نتیجه گیری نهایی رسیدند.

به گزارش فرارو به نقل از دویچه وله؛ ظهر روز جمعه ژنرال "عبدالرحمن چیانی" که با نام عُمَر شناخته می شود در تلویزیون دولتی با عنوان "رئیس شورای ملی حفاظت از میهن" ظاهر شد. چیانی رئیس باسابقه گارد ریاست جمهوری ظاهرا کمی پیش از انتقال دموکراتیک قدرت در سال 2021 میلادی در یک کودتای ناموفق نقش ایفا کرده بود.

ناظران مسائل نیجر معتقدند که سایر ژنرال های ارشد نیز فرصتی را برای به دست گرفتن قدرت احساس کرده بودند.

پیش از حضور چیانی در تلویزیون غزالی عبدو" خبرنگار "دویچه وله" از وجود میزانی از اضطراب در نیامی پایتخت نیجر خبر داده بود. او در گزارش خود افزوده بود:" اگر بعد از چند روز آنان (کودتاچیان) نتوانند بر سر انتخاب رهبر به توافق برسند این خطر وجود دارد که تنش در میان شان تشدید شود. باید دید آیا چیانی اکنون به عنوان حاکم جدید و بلامنازع اوضاع را تثبیت خواهد کرد یا خیر".

وضعیت امنیتی بسیار نگران کننده

یک پرسش کلیدی در مورد کودتای اخیر نیجر آن است که انگیزه رهبران آن چه بوده است. خواسته های کودتاچیان نیجر در مدت کوتاهی پس از کودتای چهارشنبه مشخص نیست. کودتا در نیجر در حالی رخ داد که وضعیت در آن کشور به اندازه کشورهای دیگر منطقه ای که در آن واقع شده نگران کننده و تهدید کننده نبود. حتی چالش امپریالیسم در نیجر نیز به اندازه ای کافی توسعه نیافته بود که وقوع کودتا را توجیه کند.

چیانی در بیانیه تلویزیونی خود تکرار کرد که انگیزه کودتا "وخامت مداوم وضعیت امنیتی" بوده است. ناظران مسائل نیجر اما با ادعای او موافق نیستند. آنان می گویند نیجر در سال 2023 میلادی در مقایسه با سال های 2021 و 2022 میلادی یکی از بهترین سال ها را از نظر سیاستگذاری امنیتی تجربه کرده بود. آنان می گویند استدلال های کودتاچیان نیجر به طور مشابه در سایر کشورهای آن منطقه نیز بیان شده اند اما به طور خاص در ممورد نیجر کم تر امکان باورپذیری در مورد آن وجود دارد زیرا شرایط نیجر از نظر امنیتی اضطراری نبود. "موسی زنگارو" تحلیلگر مسائل نیجر می گوید وضعیت در سال 2023 در آن کشور بهبود یافته بود. با این وجود، او اشاره می کند که هفته گذشته 12 نفر در مناطق مختلف در منطقه سه‌ گانه نیجر با مالی و بورکینافاسو کشته شدند. زنگارو می افزاید:"وضعیت امنیتی بسیار نگران کننده است. هر فردی که به قدرت برسد اگر مسئله امنیتی را جدی نگیرد متحمل شکست خواهد شد".

اکنون در کشورهای همسایه نیجر یعنی مالی و بورکینافاسو دولت های نظامی در قدرت هستند. کشورهای اروپایی در مورد وضعیت ایجاد شده در نیجر پس از وقوع کودتا خوش بین نیستند. آنان بازوم را شریکی قابل اعتماد و مهم تر از همه از نظر دموکراتیک مشروع در آن کشور قلمداد می کردند و این دیدگاه پس از وقوع کودتا در بورکینافاسو و مالی تقویت شده بود.

فرانسه در سال 2022 میلادی سربازان باقی مانده خود را از مالی به نیجر انتقال داد. آلمان نیز در حال سازماندهی خروج نیروهای خود از مالی تا پایان سال جاری می باشد و  برای ایجاد یک ماموریت آموزشی جدید در نیجر همکاری می‌کرد.

این طرح ها اکنون احتمالا مورد ارزیابی مجدد قرار خواهند گرفت. علاوه بر این، فرانسه به نیجر به عنوان تامین کننده اورانیوم برای نیروگاه های هسته ای خود نیاز دارد. دولت های فرانسه و آلمان پس از کودتا در کنار بازوم قرار گرفتند. قابل توجه است که روسیه که در پی کودتاهای دیگر به ویژه در مالی توانست نفوذ خود را به میزان قابل توجهی گسترش دهد خواستار احیای نظم مبتنی بر قانون اساسی در نیجر شده است. اتحادیه آفریقا و تعدادی از سران کشورهای آفریقایی و همچنین ایالات متحده نیز نظرات مشابهی را ابراز کرده اند. "رمی آرسن دیوسه" مدیر برنامه در مرکز صلاحیت صلح و امنیت در جنوب صحرای آفریقا در داکار می گوید چنین موضع گیری هایی هشداری به رهبران کودتا است مبنی بر آن احتمال آن وجود دارد که نیجر امکان تبادل اطلاعاتی و لجستیکی را از دست بدهد و این امر تاثیر منفی جدی ای بر روابط آن کشور خواهد گذاشت.

"جوزپ بورل" نماینده اتحادیه اروپا در امور خارجه و سیستگذاری امنیتی پس از وقوع کودتا در نیجر  سرعت هشدار داد و اظهار داشت که کودتا در آن کشور پیامدهایی برای روابط آن کشور با اتحادیه اروپا از جمله در مورد کمک های بودجه ای اروپا به نیجر خواهد داشت. او این کمک ها را به حالت تعلیق درآورده است. هم چنین ممکن است اروپایی ها تصمیم بگیرند تحریم هایی را مشابه تحریم های اعمال شده پس از وقوع کودتا در همسایگان نیجر در مورد آن کشور نیز اعمال کنند.

هنوز مشخص نیست که آیا چیانی قصد دارد نیجر را به طور کامل از غرب جدا کند (مشابه کاری که نظامیان در مالی پس از کودتا انجام دادند) یا خیر. به نظر می رسد برخی از شهروندان نیجر تمایل دارند ارتباط آن کشور با غرب قطع شود. برخی از آنان پرچم های فرانسه را در جریان تظاهراتی در پایتخت به آتش کشیدند. یکی از تظاهرکنندگان به خبرگزاری فرانسه گفت:"پایگاه ارتش فرانسه در نیجر باید تخلیه شود".