سایه سنگین دخالت‌های دستوری در بورس

در ادامه روز‌های سرد بازار سرمایه، شاخص کل بورس در انتهای معاملات روز گذشته نیز کار خود را با یک کاهش ۱.۴ درصدی به پایان رساند و در محدوده ۲.۱۲۸ میلیون واحدی قرار گرفت و شاخص هم‌وزن نیز با شرایطی سخت‌تر همراه بود و افت ۱.۸۸ درصدی را تجربه کرد.

به گزارش اعتماد، ارزش معاملات خرد سهام امروز به دلیل ازدیاد فروشندگان نسبت به روز‌های گذشته افزایش داشت و شاهد خروج پول سنگین حدود ۱۷۰۰ میلیارد تومانی از سمت کد‌های حقیقی بودیم؛ عددی که نسبت به روز دوشنبه که نسبت به دیروز تقریبا دوبرابر و معادل ۹۸ درصد افزایش یافته است.

کارشناسان بازار سرمایه بر این باورند که یکی از مهم‌ترین دلایلی که این روز‌ها بازار سرمایه قدرتمند نیست و رونقی هم ندارد تصمیمات و دخالت‌های دولت در همه بازار‌ها از جمله بازار سرمایه است، از لغو عرضه خودرو در بورس کالا تا سود شرکت‌ها و نرخ‌گذاری‌های دستوری و... ریسک شرکت‌ها را افزایش داده است. به عنوان مثال؛ پس از انتشار نامه تعیین نرخ‌های جدید خوراک پتروشیمی، فشار فروش در این بازار بیشتر شد و فعالان بازار سهام اعلام کردند که عده‌ای رانت اطلاعاتی داشتند و در اردیبهشت ماه از این بازار خارج شده‌اند و برخی دیگر نیز ثبات نرخ ارز را دلیل ریزش‌های اخیر بورس عنوان می‌کنند.

دخالت‌های دستوری دولت

فردین آقابزرگی، کارشناس بازار سرمایه در خصوص ریزش‌های اخیر بورس بر این باور است که دخالت‌های دستوری دولت اعم از نرخ‌گذاری‌ها و تعیین قوانین مختلف باعث افت شاخص‌های بورس شده است. این کارشناس بازار سرمایه در ادامه به «اعتماد» گفت: هر چند مسوولان بورس به خصوص رییس سازمان بورس اعلام می‌کند که دولت هیچ دخالتی در این بازار ندارد، اما باید گفت اصلا این‌گونه نیست؛ به عنوان مثال روز سه‌شنبه سود شرکت پالایش نفت اصفهان کاهش قابل توجهی داشت که آن هم به دلیل اعمال نرخ تسعیر ارز و نرخ خوراک فوب خلیج‌فارس بود که پالایشگاه‌ها آن را ملاک قرار می‌دهند. آقابزرگی تصریح کرد: بیشترین اثر منفی که در بازار سرمایه ظرف دو ماه گذشته به وجود آمده، نمایان شدن برخورد‌های دستوری دولت و ذی‌نفعان و سقف‌خواهی آن‌ها از سود سهامداران شرکت‌های بورسی است.

بازار خودرو رقیب جدی بازار سرمایه

این کارشناس بازار سرمایه خاطرنشان کرد: بهره مالکانه، نرخ خوراک پتروشیمی، نرخ فروش محصولات، تعیین نرخ تسعیر ارز و... از جمله عواملی هستند که پیش‌بینی‌پذیری اقتصاد را مخدوش می‌کند و به آن صدمه می‌زند و به همین دلیل در شرایطی که بازار سرمایه همواره با پیش‌بینی‌ها و انتظارات عملکرد شرکت‌ها از آینده سروکار دارد، لذا این عدم توانایی‌ها در پیش‌بینی ریسک بازار را افزایش می‌دهد.

آقابزرگی گفت: بازار خودرو به شدت از سوی دولت، شورای رقابت و وزارت صمت حمایت می‌شود و ما شاهد مصوبات مختلف برای این بازار هستیم و می‌بینیم که این بازار به عنوان بازاری رقیب برای بورس نمایان شده است. این کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: دلیل اصلی شکل‌گیری این وضعیت برای بورس نگاه ذی‌نفعانه دولت است و تا زمانی که این نگاه وجود داشته باشد وضعیت به همین شکل خواهد بود.

قیمت کدام کالا با افت نرخ دلار کاهش پیدا کرد؟

این کارشناس بازار سرمایه در پاسخ به این پرسش که آیا ثبات نرخ دلار در ۶ ماه گذشته در ریزش‌های بورس تاثیرگذار بوده یا خیر، تصریح کرد: این موضوع هم می‌تواند یک رویکرد دیگر از اعمال دستور در فضای کسب و کار باشد، این روز‌ها کمتر اقلام مصرفی یا کالای اساسی را می‌بینیم که با ثبات نرخ ارز و درجا زدن نرخ دلار در کانال ۵۰ هزار تومان یا کاهش نرخ آن از کانال‌های ۵۶ و ۵۵ هزار تومان تغییری کرده باشند و می‌بینیم که همچنان این چسبندگی قیمتی وجود دارد و هیچ کس هم نمی‌تواند حتی یک قلم کالا را نام ببرد که با افت نرخ دلار قیمت آن هم کاهش پیدا کرده باشد.

آقابزرگی ادامه داد: هر چند ثبات نرخ ارز بسیار ایده‌آل است، اما این ثبات ارزی باید در شرایط پیش‌بینی‌پذیری و ثبات اقتصادی باشد. اما در شرایط فعلی بازار متشکل ارزی وجود ندارد و تالار ارز و طلا هم یک بازار دستوری است و مانند سامانه نیما عمل می‌کند که نرخ آن هم به صورت دستوری تعیین می‌شود. به همین دلیل یکی از کمرنگ‌ترین عوامل تاثیرگذار در بازار سرمایه ثبات در نرخ ارز است که البته آن هم اثر چندان محسوسی در این بازار ندارد. این کارشناس بازار سرمایه گفت: در اردیبهشت ماه شاهد آن بودیم که با افزایش نرخ ارز هم شاخص‌های بورس رکورد‌های چندانی ثبت نکردند، اما نرخ ارز هم بهانه‌ای است برای حاکم شدن رکود در بازار سرمایه و توقف شاخص کل و قیمت‌های سهام.

ارزندگی بازار سرمایه کم نیست

آقابزرگی در مورد وضعیت بازار سرمایه طی ماه‌های آینده نیز گفت: سطح ارزندگی بازار سرمایه کم نیست و بازار سرمایه این روز‌ها جزو ارزنده‌ترین بازار‌هایی است که می‌توان در آن سرمایه‌گذاری کرد و اگر بخواهیم بازار‌های رقیب (خودرو، مسکن، ارز و طلا) را به عنوان رقیب با هم مقایسه کنیم باید گفت این بازار مزیتی به نام نقدشوندگی بالا دارد که همان پاشنه آشیلی است که وجود دارد.

او افزود: به دلیل همین نقدشوندگی آسان و ورود و خروج منابع مالی به بازار سرمایه است که دولت ترجیح می‌دهد این نقدینگی مستعد را به بازار خودرو ببرد که با یک تاخیر زمانی معمولا یک تا دوساله هم از این بازار خارج می‌شود و به نوعی دولت نقدینگی را می‌تواند کنترل کند.

این کارشناس بازار سرمایه با بیان اینکه نقدینگی را از بورس به سایر بازار‌ها از جمله خودرو هدایت می‌کنند، تصریح کرد: این نوع سیاستگذاری‌ها باعث رکود در بازار بورس به منظور هدایت نقدینگی به بخش خودرو شده است و شاهد آنیم که سیاست‌ها در بخش پیش‌فروش و ثبت‌نام‌ها در سامانه یکپارچه خودرو باعث شده تا ۴۵۰ هزار میلیارد تومان نقدینگی حبس شده از سوی مردم برای متقاضیان خرید خودرو ایجاد شود و حمایت از بازار خودرو برای دولت به حمایت از بورس ارجحیت دارد.