فرارو- سه روز پیش سربازان گروه واگنر در حال پیشروی به سمت مسکو بودند و حکومت دو دههای پوتین در روسیه در معرض خطر قرار گرفت. سپس در پیچ و تابی خیره کننده با میانجیگری "الکساندر لوکاشنکو" رئیس جمهور بلاروس رهبر این شورش یعنی شخص "یوگنی پریکوژین" گفت که شورشاش را متوقف کرده و به تبعید میرود. با فرونشستن گرد و غبار در اینجا نگاهی داریم به آن چه در مورد وضعیت رخ داده میدانیم.
به گزارش فرارو به نقل از نیویورک تایمز، از صبح روز سه شنبه جدیدترین عکسهایی که از پریگوژین منتشر شد او را در حال خروج از روستوف آن دون شهری در جنوب غربی روسیه که واگنر مدعی کنترل آن بود نشان میداد. او به تماشاگران لبخند میزد. زمانی که آن عکس گرفته شد انتظار میرفت او براساس توافق او پوتین با میانجی گری لوکاشنکو به بلاروس برود.
بعدازظهر سه شنبه لوکاشنکو اعلام کرد که پریگوژین میلیاردر و دوست سابق پوتین به بلاروس آمده است. با این وجود، چیز زیادی در مورد آینده نزدیک پریگوژین مشخص نیست از جمله در این باره که او در کجا زندگی خواهد کرد، آیا او آزاد خواهد بود در داخل یا خارج از بلاروس سفر کند و به عنوان یک شخصیت سیاسی در روسیه تا چه اندازه میتواند نفوذ داشته باشد.
شاید مهمتر از همه این است که مشخص نیست روابط او با مسکو و پوتین چگونه پیش خواهد رفت. برخی از متحدان پیشین پوتین که با او مخالفت کردند با خشم سرویسهای امنیتی روسیه مواجه شدند.
هم چنین، مشخص نیست که پریگوژین چه نقشی را به عنوان رهبر گروه واگنر برعهده خواهد داشت و آیا میتواند به این نقش در بلاروس کشوری داشته باشد یا خیر.
برانگیختن شورش معمولا در روسیه تحت زمامداری پوتین کاری خطرناک است جایی که حتی اندکی مخالف با او مجازات سنگینی را به دنبال خواهد داشت. با این وجود، مقامهای روسیه گفتند که اتهام مبتنی بر "شورش مسلحانه" علیه پریگوژین و مزدوران به عنوان بخشی از توافق با لوکاشنکو کنار گذاشته شده است.
رسانههای خبری دولتی روسیه گزارش دادند که نیروهای واگنر به اردوگاههای خود در منطقه لوهانسک شرقی اوکراین که روسیه عمدتا آن را اشغال کرده و به طور غیرقانونی پاییز گذشته ضمیمه خاک خود ساخته بازگشته اند. در همان زمان لوکاشنکو گفته بود که به جنگجویان واگنر پایگاهی برای استفاده در بلاروس ارائه خواهد کرد. اگرچه مشخص نیست این پیشنهاد با چه شرایطی ارائه شده و چه تعداد از مزدوران واگنر آن را میپذیرند یا در آنجا چه خواهند کرد.
پوتین پیش از شورش اخیر گفته بود که تمام واحدهای غیرقانونی که در اوکراین میجنگند از جمله اعضای واگنر باید با وزارت دفاع روسیه قرارداد امضا کنند اقدامی که پریگوژین از آن تحت عنوان انگیزه اصلی شورش خود یاد کرد. مشخص نیست که ارتش روسیه تا چه اندازه سریع میتواند اعضای واگنر را در صفوف خود جذب کند.
این وضعیت تمایل جنگجویان واگنر برای خدمت و مرگ احتمالی را تحت ساختار جدید و رسمی زیر سوال میبرد. تنها زمانی که آنان به نبرد در اوکراین بازگردند میتوان روحیه و انگیزهشان و تداوم احتمالی آنان را مورد ارزیابی قرار داد. برخی از نیروهای اوکراینی جنگجویان واگنر را باانگیزهترین و از نظر تاکتیکی تهاجمیترین نیروهای روسیه قلمداد میکنند.
اوکراین تنها بخشی از سبد سهام واگنر است. آن گروه در جمهوری آفریقای مرکزی، مالی و سودان فعالیت میکند و در هر کشور کمک نظامی در ازای دسترسی به منابع طبیعی را ارائه کرده است. در مالی، شواهد نشان میدهند که آنان در قتل عام غیرنظامیان در جمهوری آفریقای مرکزی در سال گذشته شرکت داشتند. The Sentry یک گروه مستقر در واشنگتن که به دنبال افشای فساد است واگنر را متهم به ارتکاب جنایات جنگی کرده است.
به نظر میرسد واگنر از طرف کرملین در آفریقا فعالیت میکند و مشخص نیست که آیا واگنر اکنون به قراردادهای خود در این قاره ادامه خواهد داد یا خیر.
تعداد قابل توجهی از کارشناسان باور دارند که وجهه پوتین در مواجهه با این خطر که بزرگترین تهدید علیه امنیت دو دههای حکومت اش محسوب میشد خدشهدار شده است. تحلیلگران خاطرنشان میکنند که برای رهبری که تلاش میکند سرسختی را به نمایش بگذارد وعده او در روز شنبه مبنی بر اینکه مزدوران را به دست عدالت بسپارد به دنبال معامله سریع او با پریگوژین و منصرف شدن از پیگرد قانونی او باعث افول وجهه اش شده است.
با این وجود، از آن زمان به این سو پوتین تلاش کرد تا وحدت و قدرت را به نمایش بگذارد و پریگوژین را خائن خواند. او از ارتش روسیه به دلیل عملکردش تقدیر به عمل آورد. مشخص نیست که تضعیف بالقوه قدرت پوتین چگونه ممکن است ظاهر شود یا هر گونه چالشی برای قدرت او تا چه اندازه سریع و به چه شکل ممکن است رخ دهد.
او تا حدودی بر اساس موفقیت یا عدم موفقیت روسیه در میدان نبرد در اوکراین ارزیابی میشود و توانایی نیروهای مسکو برای مقاومت در برابر حمله متقابل اوکراین که در ماه جاری آغاز شد آزمونی برای اقتدار او بر ارتش روسیه خواهد بود.
با این وجود، مخاطبان اصلی پوتین افکار عمومی داخلی روسیه هستند. "عباس گالیاموف" تحلیلگر مسائل سیاسی معتقد است که سخنرانی روز دوشنبه پوتین "عملکردی بسیار ضعیف" از سوی او بود. بسیاری از کارشناسان میگویند در تصویر پخش شده از سخنرانی پوتین او رنگ پریده به نظر میرسید.
پس از یک دوره دو روزه که در طی هر ساعت آن به نظر میرسید خطرات متوجه پوتین تشدید میشود، روزها و هفتههای آینده میتوانند فرصتهایی را به او بدهند تا هالهای از ثبات را دوباره به دست آورد. مطمئنا به نظر میرسید که این هدف او بود زمانی که او سخنرانی با رقص باشکوه برای سربازان و نیروهای امنیتی که در محوطه کرملین در معرض توجه بودند ایراد کرد که ورود بر روی فرش قرمز را نیز شامل میشد.
گروه واگنر دست کم چند روز پر تلاطم را پشت سر گذاشته است. پرسش این است که کی یف تا چه اندازه خواهد توانست از هرگونه نشانهای از تزلزل در روحیه گروه واگنر به نفع خود استفاده کند. این واقعیت که برخی از نیروهای واگنر از اول ژوئیه تحت فرماندهی نظامی روسیه قرار میگیرند میتواند آن گروه را دست کم در کوتاه مدت متزلزل سازد.
سپس این پرسش مطرح است که چه اتفاقی برای قدرت جنگجویان واگنر در میدان نبرد خواهد افتاد. مزدوران واگنر در ماههای نبرد برای شهر باخموت در شرق اوکراین راه را برای نیروهای روس هموار کردند و دهها هزار تلفات در این مسیر متحمل شوند. باید دید عملکرد آنان در نیروهای مسلح روسیه که دستمزدی عموما کمتر نسبت به زمان تحت رهبری پریگوژین بودن را دریافت خواهند کرد چگونه خواهد بود.