دانشمندان از سلول‌های بنیادی برای ساختن ساختارهایی شبیه به جنین انسان در آزمایشگاه استفاده کرده‌اند. این مساله به درخواست‌هایی برای مقررات سختگیرانه‌تر در این حوزه دامن زده است.
به گزارش ایرنا، چندین آزمایشگاه مختلف در یک هفته گذشته گزارش های اولیه‌ای از تحقیقات خود در این زمینه را انتشار دادند هر چند که کارشناسان می‌گویند باید با دقت و احتیاط با این گزارش ها برخورد شود؛ چرا که هنوز مورد بررسی‌های علمی و دانشگاهی قرار نگرفته‌اند.
این آزمایشگاه ها از تکنیک‌های مختلفی استفاده کردند تا سلول های بنیادی جنینی را تحریک کنند که به طور خودبخودی و بدون نیاز به اسپرم، تخمک یا بارورسازی به ساختارهایی شبیه به جنین تبدیل شوند. سلول های بنیادی جنینی این قابلیت را دارند که به هر نوعی از سلول تبدیل شوند.
هدف از این آزمایش ها این است که به دانشمندان نمونه ای داده شود تا بتوانند به شکلی بی‌سابقه به مطالعه درباره جنین انسان بپردازند و هدف از این کار، دستیابی به آگاهی بیشتر درباره علت‌های نقص‌های نوزادان، اختلالات ژنتیکی، نازایی و سایر مشکلات در دوران بارداری اعلام شده است. چنین تحقیقاتی در گذشته به علت نگرانی‌ها و مسائل اخلاقی امکان‌پذیر نبوده است.
اولین خبر در این خصوص چهارشنبه گذشته اعلام شد و «ماگدالینا زنیکا-گوییتز» از دانشگاه کمبریج و موسسه فناوری کالیفرنیا، کار تحقیقاتی تیم خود را در نشست سالانه «انجمن بین‌المللی تحقیقات سلول‌های بنیادی» در بوستون ارائه کرد.
روز پنجشنبه گذشته نیز یک تیم تحقیقاتی از موسسه «وایزمن» در فلسطین اشغالی (رژیم صهیونیستی) گزارش تحقیقات خود در ارتباط با مدل‌های جنینی انسانی بر اساس سلول‌های بنیادی را منتشر کرد.
سپس تیم تحقیقاتی «زینکا – گوییتز» اطلاعات بیشتری درباره تحقیقات خود انتشار داد. آزمایشگاه های دیگری نیز در کشورهای چین و آمریکا در ادامه وارد کارزار شدند و اوایل هفته جاری گزارش های اولیه از تحقیقات خود انتشار دادند.
این محققان به گزارش‌های رسانه‌ها و توصیف آنچه آنها ساخته‌اند به عنوان «جنین مصنوعی» (synthetic embryos) واکنش نشان دادند و خاطرنشان کردند که این ساختارهای سلولی ساخته شده در آزمایشگاه نه مصنوعی هستند زیرا از سلول های بنیادی رشد یافته‌اند و نه باید آنها را جنین به حساب آورد.
دو آزمایشگاه یادشده به فاصله یک هفته از یکدیگر در ماه اوت سال گذشته گزارش هایی درباره ساخت اولین ساختارهای جنین‌مانند با استفاده از سلول‌های بنیادی موش انتشار داده بودند. هر دو تیم تحقیقاتی گفته‌اند که نشریات معتبر نتایج مطالعات جدید آنها را برای بررسی قبول کرده‌اند و آنها همچنین ماه ها پیش از این توجه رسانه‌ای اخیر، کار خود را در کنفرانس هایی ارائه داده بودند.
برخی کارشناسان از جمله «داریوس ویدرا» از دانشگاه «ریدینگ» انگلستان می‌گویند که پیش از مقایسه این دو تحقیق اخیر باید در انتظار بررسی‌های دانشگاهی باقی بمانیم. وی در عین حال خاطرنشان کرد که این هر دو مطالعه تحقیقی تاثیر بزرگی خواهند داشت.
وی افزود: ما باید تلاش کنیم تا از اغراق‌های ناسالم جلوگیری کنیم چرا که این فناوری در مراحل اولیه است اما از همین الان دستورالعمل‌های جدید مورد نیاز خواهد بود.
هر دو آزمایشگاه یادشده گفته‌اند که مدل‌های جنینی خود را در مدت ۱۴ روز تولید کرده‌اند؛ این مدت محدوده زمانی قانونی برای رشد دادن جنین انسانی در آزمایشگاه در بسیاری از کشورهای جهان است. بعد از ۱۴ روز، جنین‌ها شروع به ایجاد سلول‌هایی برای شکل دادن به ارگان‌هایی از جمله مغز می‌کنند که این مرحله «جعبه سیاه» نامیده می‌شود زیرا شناخت زیادی از جنین انسان فراتر از آن مرحله وجود ندارد.
مقررات برای تحقیقات در این زمینه در کشورهای مختلف تفاوت دارند اما بسیاری از این قوانین شامل جنین‌های ایجاد شده از طریق بارورسازی می‌شوند و این حفره قانونی موجب می‌شود که مدل‌های جدید شبیه به جنین که بدون بارورسازی ایجاد شده‌اند- ظاهرا شامل این مقررات نباشند.
دانشگاه کمبریج روز جمعه گذشته اعلام کرد که پروژای را برای ایجاد اولین چهارچوب دولتی برای ساخت مدل‌های جنینی انسانی بر اساس سلول‌های بنیادی در انگلستان آغاز کرده است. دانشمندان دست اندر کار تاکید کرده‌اند که قصد ندارند مدل‌های جنینی ساخته شده را در درون رحم انسان قرار دهند و حتی اگر این کار هم انجام شود، منجر به خلق یک نوزاد نخواهد شد.
به گفته «ویدرا»، یک مدل جنینی که در قالب تحقیقاتی در گذشته در رحم یک زن قرار گرفت برخی علائم حاملگی را ایجاد کرد اما نجات پیدا نکرد. از سوی دیگر، «جیمز بریکوز» از موسسه «فرانسیس کریک» آلمان از محققان این حوزه درخواست کرده است که «با احتیاط، دقت و شفافیت» پیش بروند. وی تاکید کرد: خطر موجود این است که برداشتن گام‌های اشتباه یا ادعاهای ناموجه تاثیرات بدی روی جامعه و سیاست‌گذاران خواهد داشت و این یک شکست بزرگ برای این حوزه خواهد بود.
