همه‌چیز درباره قطعی آب تهران / اطلاع‌رسانی، بحران‌ساز می‌شد؟

یک کارشناس مطلع از وضعیت آب سد کرج می‌گوید مشکل ایجادشده در این سد منجر به از دست رفتن حدود 30 درصد از ظرفیت آبرسانی آن به تهران شد و این مساله می‌توانست حدود 2 میلیون نفر را بی‌آب کند؛ اما جلوی این بحران گرفته شد و مشکل در حال برطرف شدن است.

به گزارش اکوایران، بر اساس گزارشات مردمی به رسانه‌ها، آب شرب برخی نقاط در شهر تهران از روز جمعه 19 خرداد با افت فشار و قطعی پراکنده همراه بود؛ اتفاقی که در روزهای گرم‌شده پایانی بهار، کام شهروندان را تلخ کرد و تلخ‌تر، آن بود که ماجرا ادامه یافت و تا امروز اطلاع‌رسانی درستی صورت نگرفت. اما ماجرا چه بود؟

آنطور که فارس گزارش داده، منطقه مرزداران در غرب تهران و شهرآرا و پاتریس در ستارخان، پونک، محدوده دانشگاه شهید بهشتی، شهرآرا در شادمان و دیگر محله‌های غربی تهران جزو مناطقِ درگیر بودند و در برخی از محله‌ها، اداره آبفای منطقه برای کم کردن مشکل مردم اقدام به توزیع آب با تانکر کرده است.

برخی می‌گویند دلیل این اتفاق، وقوع سیلاب در جمعه گذشته است که منجر به تخریب بخشی از جاده چالوس شد و برخی تونل‌های این مسیر گل‌آلود شد.

گفته شده در پی این حادثه، انتقال آب از سد کرج به تصفیه‌خانه‌های شهر تهران با مشکلات فنی روبه‌رو شد و در نتیجه آن، قطعی آب در سمت غرب تهران رخ داد.

با وجود اینکه اعلام شد این مشکل تا صبح دوشنبه برطرف می‌شود، هنوز (تا حوالی ساعت 14:30 دوشنبه 22 خرداد) این مساله در برخی محله‌ها ادامه داشته و برطرف نشده است. با این حال پیگیری اکوایران نشان می‌دهد که تیم‌های عملیاتی مشغول برطرف کردن این اخلال هستند.

پیگیری‌های اکوایران از وزارت نیرو با ارجاع این وزارتخانه به شرکت آبفای استان تهران همراه بود که این پیگیری نیز بی‌ثمر ماند و پس از پرسش و تماس‌های متعدد، در نهایت پاسخگویی صورت نگرفت.

یک کارشناس مدیریت منابع آب و مطلع از وضعیت آب سد کرج، در رابطه با این موضوع به «اکوایران» گفت: «در سیلاب‌های اخیر زمین لغزشی در حاشیه بستر رودخانه کرج رخ داد و توده‌ای عظیم از سنگلاخ و کلوخه، از بدنه کوه کنده شد، لغزید و بستر روخانه کرج را مسدود کرد.»

این کارشناس مطلع از وضعیت حاضر، طول این توده را 300 متر و عرض آن را حدود 200 متر عنوان کرد که در مقابل سد تخریب شد و ابعاد هر کدام از سنگلاخ‌ها نیز به اندازه یک خودرو سمند بود.

او می‌گوید: سد کرج یکی از پنج سامانه اصلی تامین آب شرب تهران است و زمانی که بستر رودخانه کرج با این حجم زیاد آوار مسدود شود، آب نمی‌تواند به پایین‌دست انتقال پیدا کند؛ پس بدین صورت یکی از سامانه‌هایی که آب غرب و شمال غرب تهران را تامین می‌کرد از دسترس خارج شد.

به گفته این کارشناس، به صورت متوسط، تقریبا 7 مترمکعب در ثانیه از سد کرج آبرسانی می‌شود که در واقعه اخیر، تمام آن از دست رفت. پیچیدگی این اتفاق این بود که توده با بستن سد منجر به ایجاد باتلاق شد و برای رد شدن تجهیزات و عملیات بازگشایی کار را سخت‌تر کرد که یک اتفاق نادر و عجیب محسوب می‌شد که هم توده جلوی آب را گرفته بود و هم برای رفع آن، ماشین‌آلات امکان حرکت نداشتند.

می‌توانست دو میلیون نفر را درگیر بی‌آبی کند

او با تاکید بر اینکه ابعاد این واقعه می‌توانست منجر به این شود که «جمعیتی دست‌کم یک میلیون و 200 هزار نفری بدون آب شوند»، تصریح کرد: به دلیل اینکه در تهران یک سامانه نداریم و خط‌های پشتیبان داریم، از 7 مترمکعب آب بر ثانیه‌ای که از دست دادیم، 5 مترمکعب آن را از منابع شرقی تامین کردیم. این افت فشار که در این چند روز مشاهده شد، ناشی از کمبود 2 مترمکعبی آب بر ثانیه‌ای بود که از دست داده بودیم که این عدد نزدیک به 100 هزار مشترک یا شاید حدود 200 الی 300 هزار نفر را درگیر کرد که با مدیریت شبکه، مشکلی که می‌توانست 2 میلیون نفر را درگیر قطعی آب کند، به این رقم رساندیم.

این کارشناس می‌گوید: این عملیات با دشواری زیاد و استقرار 100 دستگاه ماشین‌آلات سنگین همراه بود و از حوالی ظهر امروز توده‌ای که رودخانه را مسدود کرده بود، برداشته شده است و آب از سمت سد کرج به سمت تصفیه‌خانه شماره 6 روانه شده و محدودیت منابع نداریم؛ اما چون مخازن سطح شهر افت کرده است، یک مدت طول می‌کشد تا مخازن دوباره هم‌سطح شوند و شبکه به طور کامل پایدار شود.

او افزود: پیش‌بینی من این است که اگر اتفاق خاصی پیش نیاید، با توجه به طراحی‌های انجام‌شده، تا سه الی چهار ساعت دیگر (عصر دوشنبه) شبکه آب شهری ما کاملا به حالت عادی برمی‌گردد.

چرا اطلاع‌رسانی نشد؟

درمورد مشکلات اخیر، انتقادات زیادی درباره اینکه چرا اطلاع‌رسانی صورت نگرفته بود، مطرح شد. این کارشناس، توضیح داد: «روند ذخیره آب به این صورت است که مخازن پر می‌شود تا اگر مشکلی پیش آمد بتوانیم مدیریت کنیم و این کار یک الی دو روز به ما زمان می‌دهد. قبلا در شهر همدان و درمورد سد اکباتان مشکلی پیش آمد که پس از پر کردن مخازن، به مردم اطلاع‌رسانی کردیم اما برخلاف پیش‌بینی ما، تخلیه سد از دو روز، به دو ساعت رسید و مردم به دلیل نگرانی از وضعیت آتی، به ذخیره فراوان آب پرداخته بودند که این کار فشار زیادی به شبکه وارد آورد.

او ادامه داد: از نظر من این اقدام از جهت عدم اطلاع‌رسانی قبلی به این دلیل صحیح بود که شرایط مخازن آب تهران به شدت غیرپایدار بود و اگر اعلام می‌شد، به احتمال خیلی زیاد مخازن خالی می‌شدند و دیگر آبی برای مدیریت باقی نمی‌ماند.

اطلاعیه شرکت آب و فاضلاب تهران

با این حال، شرکت آب و فاضلاب تهران با تاخیر چندروزه بالاخره اطلاعیه‌ای صادر کرد. در این اطلاعیه آمده است:

«به استحضار شهروندان محترم می‌رساند، مشکل افت فشار در محلاتی از شهر که در روزهای اخیر اتفاق افتاده بود، تا ساعاتی دیگر برطرف می‌شود. بر اثر بارش باران، جاری شدن سیلاب و رانش گسترده زمین و کوه در حوالی جاده چالوس، مسیر انتقال آب از سد امیرکبیر به تاسیسات آبرسانی تهران در بستر رودخانه کرج مسدود شده بود. در پی این حادثه، بلافاصله گروه‌های عملیاتی به همراه تجهیزات و ماشین‌آلات در منطقه حاضر شدند و عملیات رفع انسداد مسیر باتلاقی رودخانه آغاز شد. با تلاش شبانه‌روزی و بسیج امکانات، هم‌اکنون مسیری از میان توده‌های عظیم سنگ به همراه گل و لای در بستر رودخانه ایجاد و آب در مسیر رودخانه جاری شده است. افزون بر این اقدامات در این مدت بخش قابل توجهی از نیاز شبکه از طریق سامانه‌های دیگر آبرسانی تامین شد تا از گسترش محدوده‌های افت فشار جلوگیری شود.

ضمن تشکر از شکیبایی مردم، روند توزیع آب در شبکه و محدوده‌های دارای افت فشار تا ساعاتی دیگر عادی می‌شود. در جریان رفع انسداد مسیر انتقال آب از آنجا که تغییر ناگهانی رفتار مصرف، تعادل شبکه توزیع آب را تحت تاثیر قرار می‌داد، تمهیداتی برای توزیع مدیریت‌شده آب اندیشیده شد، لذا با پوزش از شهروندان عزیز، ابعاد رفع این رخداد متعاقباً اطلاع‌رسانی خواهد شد.»