ادای احترامهای نظامی سمبلیک، گردهماییها و تظاهراتهای به شدت شورش مآبانه و یونیفرمهایی که توسط برند هوگو باس طراحی شده بودند، کشتار بیرحمانه یهودیان اروپا و البته صلیب شکسته. تمام اینها نماد نازیسم و دوران حکومت آدولف هیتلر در آلمان در دوران جنگ جهانی دوم هستند.
به گزارش روزیاتو؛ بیش از ۷ دهه است که سینمای غرب به کررات جنایات جنگی و عداوتهای قدرتهای مستقر در آلمان نازی را به تصویر کشیده اند. همیشه نشان داده شده که متفقین آدمهای خوب و آلمانیها آدمهای بد بوده اند. اما بسیاری از تاریخ نگاران شهادت میدهند که همیشه این قاعده صدق نداشته است. گفتمان سیاه و سفیدی که در فیلمهای جنگی شناخته شده از سربازان هیتلر و خود او ارائه میشود، نمایی از جنون و عداوت و شیطان صفتی است. در واقع هیتلر، اعضای کابینه، گشتاپو و افسران نازی به عنوان اوج زوال اخلاق به تصویر کشیده میشوند، کسانی که نماد مطلق و کامل ابلیس هستند.
اما فیلمهای شاهکاری نیز در مقابل این فیلمها بوده اند که به شرح حال سربازان معمولی پرداخته اند که ترس، تبعیت و وفاداری کورکورانه و تهدید مرگ باعث شده از دستور نازیها پیروی کنند. در این فیلم ها، نگاهی نادر به زندگی سربازان از نگاه آلمان و کشورهای متحد را بدست میآوریم که این امکان را فراهم میسازند تا دیدگاه تاریخی کاملتر و بسیار انسانی تری به جنگ جهانی دوم و دو طرف درگیر در آن داشته باشیم. در ادامه این مطلب میخواهیم شما را با ۱۴ فیلم جنگی برتر تاریخ سینما آشنا کنیم که جنگ جهانی دوم را از دیدگاه آلمانیها و نیروهای متحدین به تصویر میکشند.
در این مینی سریال سه قسمتی ملودرامی در مورد جنگ جهانی دوم، پنج دوست آلمانی که در اوایل بیست سالگی خود هستند (دو سرباز که برای نبرد به جبهه شرقی میروند، یک پرستار، یک خواننده و یک یهودی) به هم قول میدهند تا کریسمس بعدی بار دیگر با هم ملاقات کنند. مینی سریال سه قسمتی Generation War ساخت فیلیپ کادلباخ که با عنوان Our Mothers, Our Fathers در تلویزیون آلمان منتشر شد، تلاشی برای ترسیمی انسانی از تاریخ آلمان را به نمایش میگذارد. نیویورک تایمز در مورد این سریال گفته است: «در واقع، این مینی سریال شکواییهای از جانب آلمانیهای متولد اوایل دهه ۱۹۲۰ برای شمولیت در یک نسل برتر جهانی است، تلاشی برای یک خاطره انتخابی که بر اساس این فرضیه شکل گرفته که بذارید گذشتهها را فراموش کنیم».
فیلم ۱۳ Minutes که در سال ۲۰۱۵ ساخته شد و نباید با یک فیلم به همین نام در مورد فاجعهای طبیعی اشتباه گرفته شود یک درام جنگی پرتنش از الیور هیرشبیگل است، کارگردان فیلم تحسین شده Downfall. این فیلم داستان واقعی یک نجار به نام گئورگ اسلر با بازی کریستین فریدل را روایت میکند که قصد داشت هیتلر را ترور کند. در سال ۱۹۳۹، السر یک بمب دست ساز را کار گذاشته و تلاش کرد تا رهبر حزب نازی را ترور کند، اما این بمب که هشت نفر را کشته و ۶۲ نفر دیگر را زخمی کرد، بعد از آن منفجر شد که هیتلر تنها ۱۳ دقیقه زودتر، محل را ترک کرده بود. فیلم ۱۳ Minutes به بررسی اولین تلاش ناموفق برای ترور هیتلر میپردازد، در حالی که فیلم تریلر تاریخی Valkyrie ساخته سال ۲۰۰۸ با بازی تام کروز، تلاش دیگری در سال ۱۹۴۴ توسط برخی از افسران ارشد نازی برای ترور و به زیر کشیدن هیتلر را روایت میکند. هر دو فیلم از بهترین فیلمهای جنگی و تاریخی هستند که در مورد تلاش برای ترور هیتلر ساخته شده اند و هر دو نیز بر اساس روایتهایی واقعی هستند.
همانطور که میدانیم، نازیها نسبت به کسانی که داخل کروشه باریک آریاییها قرار نمیگرفتند چندان مهربان نبودند و جاعلان نیز از این قاعده مستثنی نبودند. در فیلم The Counterfeiters، سولومون با بازی کارل مارکوویکس یک بازیکن بازیهای کارتی و یک معتاد به الکل در آلمان است که به کمپ اسرا و یهودیان فرستاده میشود. او به خاطر استعداد بالایش در جعل اسناد، توجه مدیر کمپ را به خود جلب کرده و توسط او مامور میشود تا یکی از بزرگترین موارد جعل سند که در اینجا جعل اسکناسهای پوند است به سرانجام برساند.
در این اقتباس سینمایی از رمان ویلی هاینریش با نام The Willing Flesh، جیمز کابرن نقش اصلی را بازی میکند. درام جنگی Cross of Iron به کارگردانی سام پکینپا داستان سرجوخه آلمانی آدولف اشتاینر را بازی میکند، یکی از سربازان مشهور و شجاع ارتش آلمان و کسی که مدال معروف صلیب آهنین را به خاطر رشادت هایش به دست آورده است. او دسته خود را در جبهه شرقی در مقابل نیروهای اتحاد جماهیر شوروی هدایت میکند و در این میان با یکی از افسران آلمانی به نام هاپتمان استرانسکی درگیر میشود، کسی که یک سروان پروسی تشنه قدرت و بدست آوردن مدال شجاعت است و دشمنی این دو مسیر جنگ را به کلی تغییر میدهد.
فیلم Lore ساخته کیت شورتلند یک درام آرام سوز به شدت تاریک و تکان دهنده در مورد آلمان در آخرین روزهای جنگ جهانی دوم است. این فیلم داستان پنج خواهر و برادر آواره و بینوا را روایت میکند که بعد از مفقود شدن والدین نازی شان یک سفر ۵۰۰ مایلی را با پای پیاده برای رسیدن به خانه مادربزرگشان در پیش میگیرند. در این مسیر، پسر ۱۶ ساله خانواده به نام لور و خواهر و برادرانش با کشورشان در فضای پساآخرالزمانی روبرو میشوند در مییابند همه آن چیزهایی که والدین و اطرافیانشان در مورد حنگ و دنیا بهشان گفته بودند دروغی بیش نبوده است.
فیلم تحسین شده The Boy in the Striped Pajamas به معصومیت بی غل و غش کودکان در مواجهه با مصائب آلمان در دوران جنگ جهانی دوم میپردازد. در این فیلم، آسا باترفیلد نقش برونو را بازی میکند، پسر یک ژنرال نازی که شاهد کلیدی کشتار یهودیان در کمپهای مشهور نگهداری آنها بود. بدون اطلاع برونرو، او همراه با خانواده اش به خانهای در مجاورت یک کمپ نگهداری از زندانیان یهودی منتقل میشوند. او در آنجا با کودکی یهودی به نام شموئل دوست میشود که در داخل کمپ نگهداری میشود و معصومیت کودکانه و عدم درکشان نسبت به اتفاقاتی که در حال رخ دادن است، یک تصویر شکننده، اما کامل از مرگ، ویرانی و نابودی را ترسیم میکند.
فیلم Der Hauptman (The Captain) که هم در یک فرمت استودیویی کوتاه شده و هم یک نسخه ۴ ساعته تدوین شده توسط کارگردان، رابرت شونتک، منتشر شده است، داستان واقعی تلاشهای یک سرباز آلمانی برای فرار از کشور ویران شده خود در اثر جنگ را با جا زدن خود به عنوان یک افسر بلندپایه نازی به تصویر میکشد. این فیلم که به صورت سیاه و سفید ساخته شده، به خوبی خودخواهی و نارسیسم ترسناک شخصیت سرباز فراری ویلی هرولد با بازی مکس هاوباخر را با خوی شیطانی اش به نمایش میگذارد که برای هر علاقمندی به تصویر جنگ جهانی دوم از دیدگاه آلمانیها لذت بخش است.
کلینت ایستوود کارگردانی فیلم Letters From Iwo Jima را در سال ۲۰۰۶ بر عهده داشت که اولین فیلم از دوگانه او در مورد نبرد خونین جزیره ژاپنی آیوجیما بود. این فیلم که درست در نقطه مقابل فیلم The Flags of Our Fathers قرار داشت که این نبرد را از چشم نیروهای آمریکایی به تصویر میکشد، دیدگاهی متفاوت و متضاد را ارائه میکند، جایی که نبرد آیوجیما از دریچه نگاه نیروهای ژاپنی و فرمانده آنها روایت میشود. این فیلم در واقع داستان سربازان ژاپنی مستقر در جزیره آیوجیما را به تصویر میکشد که علیرغم تعداد بسیار کمترشان در مقابل نیروهای مهاجم آمریکایی، تلاش دارند از بمبارانهای سنگین کشتیها و هواپیماهای آمریکایی جان سالم به در برده و از هیچ تلاشی برای حفظ موقعیت خود در این جزیره استراتژیک و جلوگیری از سقوط آن فروگذار نمیکنند. از قهرمان آمریکایی نمادین و کلیشهای مانند خود ایستوود، این فیلم به نحوی یک اثر غیرمنتظره است که تصویری احساسی، همدردانه و انسانی نسبت به سربازان ژاپنی و دشواریها و شجاعتهایی که در دفاع از سرزمین شان داشتند ارائه میکند.
نبرد مشهور استالینگراد شاید خونینترین و پرتلفاتترین نبرد جنگ جهانی دوم باشد که در آن روزانه نزدیک به ۲۰،۰۰۰ نفر از دو طرف جانشان را از دست میدادند. آلمانیها که به هیچ وجه برای مواجهه با شرایط دشوار جبهه شرقی و سرمای استخوان سوز زمستان شوروی آماده نبوده و تجهیزات کافی برای رویارویی با آن را نیز در اختیار نداشتند، هم در اثر درگیریها و هم هوای یخ زده استالینگراد تلفات سنگینی را متحمل شدند. فیلم Stalingrad ساخته جوزف ویلسمایز یک تصویر ویرانگر و تکان دهنده از یک دسته نظامی ارتش آلمان و تجربه جهنمی آنها از زندگی در این شهر ویران شده و مشهور روسی در جریان عملیات بارباروسا است. این نیروها که به شدت تعدادشان در مقابل ارتش انبوه سرخ شوروی کمتر بود و به هیچ عنوان تجهیزات و لباسهای مناسب برای تحمل سرمای استخوان سوز استالینگراد را نداشتند، باید برای زنده ماندن تلاش کنند، حتی اگر این زنده ماندن به معنای تسلیم شدن در برابر نیروهای ارتش سرخ باشد.
با الهام از اتفاقات واقعی، بدنبال پایان جنگ جهانی دوم، دانمارکی که روزگاری تحت اشغال آلمان نازی بود، در سواحل خود با میلیونها مین منفجر نشده مواجه بود که باید خنثی میشدند. بدین ترتیب اسرای آلمانی که اکثرشان نوجوان بودند مجبور میشوند مینهای باقیمانده در سواحل دانمارک را خنثی کنند بدون اینکه وسایل و تجهیزات و آموزش کافی را در این زمینه داشته باشند، یعنی همه کار باید با دستهای خالی انجام شود. فیلم Land of Mine یک تصویر به شدت احساسی و تاثربرانگیز از گروهی از سربازان آلمانی مضطرب و وحشت زده را ارائه میکند که رفته رفته رابطهای عمیق با فرمانده دانمارکی خود ایجاد میکنند. این فیلم یک حس انسانی، عمیق و قابل درک نسبت به گروهی از سربازان جوان آلمانی را منتقل میکند که مجبور هستند تاوان اعمال ناخوشایند و سنگدلانه پیشوایشان را پس دهند. با بودجه تنها ۴ میلیون دلار، فیلم Land of Mine یک شاهکار در عرصه فیلمسازی است و بازیهای خیره کننده از ستارگان جوانش را میتوان ادای احترامی تاثیرگذار به کسانی دانست که زندگی شان را در جریان مسئولیتی که واقعاً عملیاتی انتحاری بود، از دست دادند.
فیلم Downfall آخرین روزهای زندگی آدولف هیتلر به عنوان صدراعظم آلمان نازی در پناهگاهش در برلین را به تصویر میکشد. در شرایطی که نیروهای ارتش سرخ به برلین نزدیک و پناهگاه زیرزمینی هیتلر نزدیک میشوند، دیکتاتور فاشیست آلمان بیش از پیش دچار وحشت شده و رفتارهای نامعقول انجام میدهد، و رفته رفته ارتباط خود با واقعیت را از دست میدهد. در حالی که وی توسط افسران بلندپایه نازی مانند هیملر و گوبلز و معشوقه اش، ایوا براون احاطه شده، پایان داستان او بسیار غم انگیز و پوچ است. داستان این فیلم تماماً از طریق زبان و دستان تودل یونگ، منشی مخصوص هیتلر روایت میشود که کتاب خاطرات او الهام بخش ساخت فیلم Downfall بود و صدایش را میتوان در حال روایت آخرین سکانسهای فیلم شنید.
انیمیشن Grave of the Fireflies منتشر شده در سال ۱۹۸۸ یک فیلم ویرانگر و نیمه بیوگرافی از استودیو جیبلی ژاپن بوده و در مورد یک خواهر و برادر به نام سیتا و ستسوکو است که بعد از بمباران محل زندگی شان که به مرگ مادرشان میانجامد، از والدینشان دور افتاده و تنها میمانند. این دو تلاش دارند در این شرایط دشوار از هم مراقبت کرده و دوام بیاورند، در حالی که با چالشهای عاطفی و روزمره بسیاری مواجه میشوند که عزم و اراده شان برای زنده ماندن را به چالش میکشد. این فیلم به شدت تاثیرگذار و هولناک به عنوان عبرت و درسی در بقا، مهربانی و غرایز انسانی برای مراقبت از دیگران در نظر گرفته میشود و دورنمای تاثیر جنگ بر جامعه ژاپن و تلفات بی شماری که این کشور داشت را به شکلی بسیار ویرانگر برای روح انسان به تصویر میکشد.
شاید فیلم Schindler’s List انتخاب غیرمعمولی برای این فهرست به نظر برسد، اما در اینجا با فیلمی مواجهیم که شایستگی کامل برای قرار گرفتن در صدر فهرست را نیز دارد. شاهکار تک رنگ اسپیلبرگ فیلمی بود که سالی بی نقص را برای کارگردان نجات سرباز رایان رقم زند. فیلم Schindler’s List یک دیدگاه متفاوت و منحصربفرد از نازیسم و عمق رنجی که یهودیان در دستان آنها متحمل شدند را به تصویر میکشد. برخلاف فیلمهای Son of Saul و The Boy in the Striped Pajamas، فیلم فهرست شیندلر تنها در مورد رنجهای چند میلیون یهودی اروپا در دوران حکومت نازیها بر آلمان و جنگ جهانی دوم نیست بلکه در مورد تلاشهای فداکارنه یک عضو موثر از یک عضو حزب نازی به نام اسکار شیندلر با بازی تحسین برانگیز لیام نیسن است، یک کارخانه دار نازی که از جایگاه قدرتمند خود برای محافظت از گروهی از کارگران یهودی استفاده میکند. این داستان برگرفته از واقعیت تاریخی، بسیار تاثیرگذار، تکان دهنده و به شکل زیبایی ویرانگر است که وحشتهای اردوگاههای نازیها و البته انسانیت یک نازی بلندمرتبه را در برابر چشمان مخاطب فاش میکند.
بدون شک به عنوان یکی از بهترین فیلمهای جنگی تاریخ سینما، فیلم Das Boot یک تصویر بسیار شفاف و البته ترسناک از تجربه زندگی در زیردریاییهای یوبوت آلمانی و به طور ویژه زیردریایی U-۹۶ را ارائه میکند. همراه با یک خبرنگار جنگی به نام ورنر با بازی هربرت گرونیمیر، خدمه این زیردریایی آلمانی باید با موانع بسیاری مواجه شوند، از خستگی و کسالت دردآور و دیوانه کننده، گشت زنیهای پرزحمت و خطرناک در زیر آب که زندگی خدمه را در معرض تهدید قرار میدهد تا جیره غذایی که دائماً در حال کاهش است و ممکن است به مرگ در اثر سوء تغذیه و گرسنگی خدمه منجر شود و همه این اتفاقات در شرایطی است که زیردریایی در عمق ۳۰۰ متری آب غوطه ور است و در یک نبرد سنگین دریایی درگیر شده است. برای فیلمی با بودجهای اندک، Das Boot یک دستاورد سینمایی کامل است که کیفیت و واقع گرایی در افکتهای صوتی اش، تنش و تعلیق و حس دائم خطری که در داخل فضای محدود زیردریایی حس میشد را به خوبی و به شکلی ملموستر به مخاطب منتقل میکند. شاید بتوان با قاطعیت گفت که هیچ فیلمی به این اندازه نتوانسته یکنواختی انتظار برای نبرد را با تنش دردناکی که در فیلم Das Boot شاهد هستیم به تصویر بکشد.
از دیگر فیلمهای جنگی بی نقصی که جنگ جهانی دوم را از دریچه نگاه آلمانیها و متحدین به تصویر میکشند میتواند به موارد زیر اشاره کرد که میتوانستند در این فهرست جای داشته باشند:
The killers are among us (۱۹۴۶)
The Tin Drum (۱۹۷۸)
A Woman in Berlin (۲۰۰۸)
Europe Europe (۱۹۹۰)
The Final Days (۲۰۰۲)
Valkyrie (۲۰۰۸)
Before the Fall (۲۰۰۴)
Good (۲۰۰۸)
The Bridge at Remagen (۱۹۶۹)
The Misfit Brigade (۱۹۸۷)
The Aryan Couple (۲۰۰۴)
The Last Bridge (۱۹۵۴)
The Eagle Has Landed (۱۹۷۶)
The Devil’s General (۱۹۵۵)
The Ogre (۱۹۹۶)
The Enemy Below (۱۹۵۷)
Germany Year Zero (۱۹۴۸)
The Bridge (۱۹۵۹)
Alone in Berlin (۲۰۱۶)
Conspiracy (۲۰۰۱)
The Desert Fox: The Story of Rommel (۱۹۵۱)
Pursuit of the Graf Spee (۱۹۵۶)
۴۹ th Parallel (۱۹۴۱)
The Night of the Generals (۱۹۶۷)