مهمترین برنامه اردوغان در سومین دوره قدرت چیست؟

انتظار می‌رود «رجب طیب اردوغان» رئیس‌جمهوری ترکیه در سومین دوره پنج ساله خود به تعادل بین چین و غرب ادامه دهد، اما ناظران می‌گویند رفتار پکن با اقلیت اویغور در سین‌کیانگ چالشی برای روابط باقی خواهد ماند.

به گزارش ایسنا، به نوشته روزنامه ساوت چاینا مورنینگ پست، شی جینپینگ، رئیس‌جمهوری چین پس از پیروزی اردوغان در دور دوم انتخابات ریاست جمهوری در روز یکشنبه مقابل «کمال قلیچداراوغلو» رهبر اپوزیسیون ترکیه که وعده سیاست خارجی متمایل به غرب را داده بود، به او تبریک گفت.

شی در پیام روز دوشنبه خود به اردوغان گفت که چین و ترکیه «منافع مشترک گسترده‌ای» دارند.

به گزارش خبرگزاری دولتی شینهوا، شی در این پیام گفت: در سال‌های اخیر، توسعه روابط همکاری راهبردی چین و ترکیه شتاب خود را حفظ کرده و همکاری عملی در زمینه‌های مختلف پیشرفت مثبتی داشته است. من توسعه روابط چین و ترکیه را ارج می‌نهم و آماده همکاری با اردوغان برای ارتقای درک متقابل و حمایت متقابل در موضوعات مربوط به منافع اصلی و نگرانی‌های اصلی یکدیگر به منظور تقویت توسعه پایدار، سالم و بادوام رابطه همکاری راهبردی این دو کشور هستم.

«نیلگون ییلدیریم» دانشیار دانشگاه «آتیلیم» در آنکارا گفت که نتیجه انتخابات در ترکیه ممکن است اندکی آسوده‌خاطری برای سیاستگذاران در پکن به همراه داشته باشد.

ییلدیریم گفت: تبدیل مسئله اویغور‌ها از سوی اردوغان به ابزاری برای چانه‌زنی، حداقل در پشت پرده، برای چین در مواجهه با خطر مخالفان ترکیه که علنا نقض حقوق بشر چین را در داخل و خارج از این کشور محکوم می‌کنند، اولویت دارد و آن را ترجیح می‌دهد.

اردوغان در زمانی که ترکیه با تورم سرسام‌آور (که در آوریل به ۴۴ درصد رسید) و ارز در حال فروپاشی دست و پنجه نرم می‌کند، دوباره انتخاب شد. این بحران‌ها، در کنار چشم‌انداز او برای تبدیل شدن کشورش به یک قدرت جهانی، اولویت اصلی این مرد ۶۹ ساله خواهد بود.

این تحولات همچنین در حالی رخ می‌دهد که روابط میان چین و ایالات متحده بر سر مسائلی از تجارت گرفته تا برتری نظامی و نقض‌های حقوق بشر در حال بدتر شدن است.

ترکیه یک شریک امنیتی مهم ایالات متحده و متحد کلیدی ناتوست، اما در سال‌های اخیر تنش‌هایی با واشنگتن وجود داشته است، از جمله بر سر خرید سامانه‌های دفاع موشکی روسیه توسط آنکارا و عملیات نظامی این کشور در سوریه.

ترکیه همچنین به دنبال خرید ۲۰ میلیارد دلار اف-۱۶ و نزدیک به ۸۰ کیت مدرنیزاسیون از ایالات متحده بود. با این حال، این برنامه فروش به دلیل مخالفت‌های کنگره ایالات متحده بر سر امتناع آنکارا از دادن چراغ سبز به گسترش ناتو، سابقه حقوق بشر آن و سیاست سوریه متوقف شده است.

ناتو سال گذشته برای اولین بار اعلام کرد که چین یک چالش امنیتی است. اما «ما شیائولین»، کارشناس روابط بین‌الملل، گفت که بعید است ترکیه مسیر ناتو را در قبال چین دنبال کند.

این کارشناس از دانشگاه مطالعات بین‌المللی «چجیانگ» در «هانگژو» می‌گوید: سیاست خارجی اردوغان بسیار باثبات است و هسته اصلی بر سر ایجاد توازن بین قدرت‌های بزرگ است؛ صرف‌نظر از اینکه ناتو در کل در برابر چین چگونه موضع‌گیری می‌کند.

قادر تمیز، دانشیار دانشگاه «مدنیت» استانبول گفت که روابط اقتصادی میان چین و ترکیه در دوره دوم ریاست جمهوری اردوغان، از آنجایی که ترکیه به شدت به سرمایه‌گذاری خارجی نیاز دارد، محور روابط دوجانبه آن‌ها خواهد بود.

این چهره آکادمیک ترکیه همچنین خاطرنشان کرد که آنکارا استراتژی «کریدور میانی» خود را برای ارتباط با طرح «کمربند و جاده پکن ترویج می‌کند. این مسیر تجاری که به طور رسمی به عنوان «مسیر حمل و نقل بین‌المللی دو سوی خزر» شناخته می‌شود، با هدف اتصال شرق آسیا و اروپا از طریق قزاقستان، دریای خزر، جمهوری آذربایجان، گرجستان و ترکیه است.

اما او گفت که چالش‌ها در روابط دوجانبه، از جمله در مورد وضعیت حقوق بشری در سین‌کیانگ به دلیل وجود مهاجران اویغور در ترکیه، همچنان وجود دارد.

او اضافه کرد: در مسائل امنیتی منطقه‌ای مانند جنگ داخلی سوریه، جنگ اوکراین و بحران قره‌باغ میان ارمنستان و جمهوری آذربایجان، موقعیت ترکیه در پنج سال آینده بسیار قوی‌تر از سال‌های گذشته خواهد بود، زیرا ترکیه تا حد امکان به ثبات در نزدیکترین مناطق به این کشور نیاز دارد.