پژوهشگران حیات وحش از وضعیت نامطلوب حفاظت از گونه های ارزشمند تنوع زیستی به ویژه لاک پشت ها به عنوان «در معرض خطر انقراض» ترین گونه های خزندگان گفتند و همگی بر تخریب زیستگاه به عنوان اصلی ترین عامل نابودی حیات وحش اذعان داشتند.
به گزارش رکنا، لاک پشت ها یکی از مهمترین و ارزشمندترین گونه های خزندگان در جهان هستند که از قدیمی ترین ساکنان کره زمین محسوب می شوند. لاک پشت های ایران سه نوع هستند: لاک پشت های دریایی، لاک پشت های نیمه آبزی و لاک پشت های خاکی. در ایران لاک پشت پوزه عقابی ، سبز، چرمی، سرخ، ریدلی زیتونی، امیز اوربیکیولاریس، خزری، فراتی، مهمیزدار و روسی زندگی می کنند اما از بین آنها لاک پشت های دریایی از گونه های شاخص سلامت اکوسیستم های دریایی می باشد و از اهمیت ویژه ای در چرخه های غذایی دریایی برخوردار هستند.
یکی از گونه های مهم لاک پشت ها در ایران لاک پشت پوزه عقابی در سواحل جنوبی کشور است که در سالهای اخیر وضعیت حفاظتی آن به اذعان مقامات محیط زیست کشور در شرایط نامطلوبی قرار دارد.
در این باره پویا رفعت پی، کارشناس محیط زیست در گفتگو با خبرنگار محیط زیست رکنا با اشاره به اینکه برای حفاظت از هر گونه ای در طبیعت باید در ابتدا اطلاعات دقیق یا نزدیک به واقعیت از آن گونه داشته باشیم، تصریح کرد: به دلیل اینکه لاک پشتهای منقاردار مهاجر هستند تعیین اینکه تا چه حد در معرض خطر هستند مشکل است.
وی افزود: ما اطلاعات کمی در مورد لاک پشت های پوزه عقابی در دست داریم و این مساله محافظت از آنها مشکل تر کرده است
این کارشناس محیط زیست با اشاره به اینکه در سال های گذشته حدود 25 کیلومتر از سواحل جنوبی قشم برای حفاظت از این گونه مورد حفاظت قرار گرفت، تاکید کرد: این اقدام با همکاری اداره کل میراث فرهنگی سازمان منطقه آزاد قشم و با مشاوره دفتر تسهیلات محیط زیست جهانی برای حفظ زیستگاه این گونه انجا گرفت اما اقدام کافی محسوب نمی شود.
رفعت پی بیان کرد: علاوه برحصارکشی ساحل، اهالی منطقه نیز در شب و روز از محل تخم گذاری لاک پشتها محافظت می کنند و همکاری برای حفاظت از این گونه در بین اهالی بومی جهت جلوگیری از انقراض لاک پشت پوزه عقابی بسیار خوب است.
وی دلایل انقراض این گونه را بسته به شرایط و محیط متفاوت دانست و گفت: کوتاهی عرض ساحل، تخریب زیستگاه، آلودگی دریا، حجم زیاد زباله در سواحل تخم گذاری، تصادف و برخورد با قایق ها و در برخی از موارد برداشت مستقیم و استفاده بومیان از تخم ها از جمله عواملی است که می تواند لاک پشت پوزه عقابی را در ورطه انقراض قرار دهد.
این کارشناس محیط زیست و حیات وحش اضافه کرد: این احتمال وجود دارد که گوشت لاک پشت های پوزه عقابی سمی باشد زیرا در بسیاری از موارد آنها اقدام به خوردن گزنده‌تباران سمی می کنند و از این حیث استفاده از گوشت آنها به هیچ عنوان اقدام ایمنی برای تغذیه انسان ها نیست.
سال 1400 حدود 350 لاک‌پشت منقار عقابی علامت‌گذاری شد
این در حالیست که مدیر کل حفاظت از محیط زیست استان بوشهر مدتی پیش از آغاز پایش این لاک‌پشت‌های پوزه عقابی با مشارکت کارشناسان این سازمان خبر داد و گفت: سال 1400 حدود 350 لاک‌پشت منقار عقابی علامت‌گذاری شد که پیش‌بینی می‌شود امسال همین تعداد پایش شود.
مرادزاده با بیان اینکه تک‌گذاری لاک‌پشت منقار عقابی در استان بوشهر نسبت به سالهای گذشته افزایش یافته است، افزود: در سال جاری با توجه به افزایش اقدامات پایشی و حفاظتی رکورد تخم‌گذاری و تعداد لانه‌های لاک‌پشت‌ها شکسته شده به گونه‌ای که در پارک ملی دریایی نایبند که بیشترین تعداد لانه‌های لاک‌پشت ثبت شده در سالهای گذشته 22 لانه بود و امسال به 30 لانه افزایش یافته که نشان از تأثیر اقدامات انجام شده در راستای رفع تهدیدات و افزایش امنیت آن منطقه برای تخم‌گذاری لاک‌پشت‌ها بوده است.
در خلیج فارس 5 گونه مهم لاک‌پشت‌های دریایی زیست می‌کنند
مدیر کل حفاظت محیط زیست استان بوشهر اضافه کرد: در خلیج فارس 5 گونه مهم لاک‌پشت‌های دریایی زیست می‌کنند که دو گونه آن شامل منقار عقابی و سبز در معرض خطر انقراض قرار دارند.
به گزارش رکنا، بیرون آمدن بچه لاک‌پشت‌ها از تخم در سواحل و زیستگاه‌ها تا یک ماه دیگر آغاز خواهد شد و اوج آن در مرداد ماه و فصل تابستان است که بچه لاک‌پشت‌ها پس از اینکه از تخم‌ها بیرون می‌آیند راهی دریا می‌شوند.
لاک پشتهای خشکی زی نقش کلیدی در اکوسیستم‌های کویری دارند
همچنین در این خصوص ندا رنجبر، پژوهشگر حیات وحش در گفتگو با خبرنگار محیط زیست رکنا، با اشاره به اینکه اثر خالص لاک پشتها در گیاهان کاملاً مثبت است، اظهار داشت: لاک پشتهای خشکی زی به عنوان مهندسین اکولوژیکی، نقشی کلیدی به خصوص در اکوسیستم‌های شکننده کویری بر عهده دارند و حضور لاک پشتها با حضور هرچه بیشتر گیاهان جوان به جمعیت‌های گیاهی مرتبط است.
وی افزود: اهمیت حفاظتی، نقش اکولوژیک و تفاوت‌های قابل ملاحظه ژنتیکی، ریختی و زیستگاهی گونه لاک پشت خشکی زی «مهمیزدار» سبب شده است تا این گونه، در سالهای اخیر مورد مطالعات وسیع قرار بگیرد و این در حالی است که مطالعات تنوع ژنتیکی این گونه در بیشتر قسمت‌های شرقی پراکندگی جغرافیایی آن و مخصوصاً قسمت مرکزی ایران کمتر شناخته شده است.
این پژوهشگر حیات وحش تاکید کرد: هنوز وضعیت رده‌بندی این گونه در بیشتر مناطق مرکزی کشور مشخص نیست و به همین دلیل، این گونه در طبقه آسیب‌پذیر قرار گرفته و یکی از اولویت‌های مطالعاتی سازمان حفاظت از محیط زیست کشور نیز هست.
رنجبر بیان داشت: به طور کلی لاک پشتهای خشکی زی به سه دلیل مهم از جمله ایجاد مکان مناسب برای رشد گیاهان با شخم زدن زمین و در معرض هوا قرار دادن خاک، کاهش پوشش های چوبی و علفی که سبب افزایش ظرفیت فتوسنتزی برای گیاهچه ها و گیاهان جوان می شود و تسهیل جوانه زنی و پراکندگی بذر به سبب عبور از سیستم گوارشی، بسیار برای پوشش گیاهی اطراف خود مهم هستند.
وی تصریح کرد: لاک پشتهای خشکی زی با شناسایی بیش از ۳۰۰ گونه تهدید شده در خطر انقراض در سطح جهان بیشتر از سایر خزندگان در معرض خطر انقراض در رده بندی جهانی قرار دارند که بررسی های اخیر محققان در این زمینه نشان داده است که خانواده لاک پشت های خشکی زی به طور معنی داری بیش از حد تهدید شده اند.
نورانی شدن روستاهای نزدیک ساحل بلای جان بچه لاک پشت ها
این پژوهشگر حیات وحش با اشاره به اینکه در سالهای اخیر مطالعات ارزیابی زیستگاه گونه لاک پشت مهمیزدار بیشتر مورد توجه قرار گرفته است، ادامه داد: بر این اساس مشخص شد که یکی از مهمترین عوامل محدود‌کننده لاک پشت مهمیزدار در مناطق خشک وجود پناهگاه‌های حرارتی است و چون لاک پشتها حیوانات کند حرکتی محسوب می شوند نسبت به کم آبی و گرمای بیش از حد طی جابه جایی در زیستگاه‌های کویری حساس هستند.
به گزارش رکنا، بیشترین آمار مرگ و میر در لاک پشت ها مربوط به تخم ها و دوره نوزادی است و نورانی شدن روستاهای نزدیک ساحل از عواملی است که بچه لاک پشت ها را فریب می دهد و ما باید مانند دیگر کشورها در جزایر و سواحل با کشیدن پرده های مخصوص از انتشار نور برای انحراف مسیر لاک پشتها استفاده کنیم.
