شورای نگهبان مصوبه اصلاح قانون مالیات بر خانه‌های خالی (ماده ۵۴ مکرر قانون مالیات‌های مستقیم) را که ۱۵ مرداد ماه سال ۱۳۹۹ در مجلس تصویب شده بود، در آذر همان سال پس از دو بار رفت و برگشت با مجلس و رفع ایرادات به متن اصلاح قانون مالیات بر خانه خالی، آن را مورد تأیید قرار داد.
به گزارش جهان صنعت؛ بر اساس شرایطی که در این مصوبه در نظر گرفته شده است، خانه مورد نظر مشمول مالیات بر خانه‌های خالی می‌شود.
هر واحد مسکونی واقع در شهر‌های بالای یک صد هزار نفر جمعیت که در یک سال مالیاتی در مجموع بیش از ۱۲۰ روز معادل ۴ ماه ساکن نداشته باشد، بعنوان خانه خالی شناسایی می‌شود. این خانه به ازای هر ماه بیش از ۴ماه مذکور، بدون لحاظ معافیت تبصره ۱۱ ماده ۵۳ قانون مالیات‌های مستقیم ماهانه مشمول مالیاتی بر مبنای مالیات بر درآمد اجاره می‌شود.
سال اول- معادل شش برابر مالیات متعلقه
سال دوم- معادل دوازده برابر مالیات متعلقه
سال سوم به بعد- معادل هجده برابر مالیات متعلقه
واحدهای نوساز پس از دوازده ماه و در طرح (پروژه)های انبوه سازی پس از هجده ماه از زمان صدور گواهی اتمام عملیات ساختمانی (موضوع ماده (۱۰۰) قانون شهرداری مصوب سال ۱۳۳۴ با اصلاحات و الحاقات بعدی آن) مشمول مالیات موضوع این ماده می‌شوند.
اخذ مالیات در ایران بر عهده سازمان امور مالیاتی است. اما این سازمان برای گرفتن مالیات از خانه‌های خالی نیاز به اطلاعاتی دارد که در اختیار وزارت راه و شهرسازی است.
وزارت راه و شهرسازی بر اساس قانون موظف شده است از طریق ایجاد سامانه املاک و اسکان به اطلاعات دقیقی در خصوص وضعیت سکونت خانه‌ها در کشور دسترسی پیدا کند.
به عقیده کارشناسان، تا زمانی که وزارتخانه مذکور اطلاعات مورد نظر را در اختیار سازمان امور مالیاتی قرار ندهد، اخذ مالیات از خانه‌های خالی در هاله‌ای از ابهام خواهد بود. در خصوص این موضوع نظرات حسن لطفی، عضو کمیسیون اجتماعی مجلس را می‌خوانید.
لطفی در خصوص قانون اعمال مالیات بر خانه‌های خالی که بلاتکلیف مانده است، تصریح کرد: ما به لحاظ تصویب قانون در کشور مشکلی نداریم و قوانین خوبی در تمامی زمینه‌ها داریم. اما متاسفانه این قوانین در مرحله اجرا به مشکل می‌خورند. دستگاه اجرایی یا ابزار در اختیار ندارد و یا ابزارش را دارد و در اجرای قانون کوتاهی می‌کند.
وی در ادامه گفت: اخذ مالیات از خانه‌های خالی در مرحله قانون مشکلی ندارد و قوانین مربوط به آن تصویب شده است. مشکل در اجراست. اولین چالش این است که متاسفانه دولت در کشور ما در هیچ یک از بخش‌ها به آمار و اطلاعات دقیق دسترسی ندارد.
این نماینده مجلس خاطرنشان کرد: سازمان امور مالیاتی برای اخذ مالیات از خانه‌های خالی نیاز به اطلاعات دقیق دارد. باید وضعیت خانه‌ها به لحاظ سکونت مشخص باشد. الان هیچ دستگاهی اطلاعات دقیقی در مورد تعداد خانه‌های خالی کشور ندارد.
این عضو کمیسیون اجتماعی گفت: تا الان وزیر راه و شهرسازی و یا دیگر نهاد‌هایی که متولی امر مسکن در کشور هستند، به وظایف خود در زمینه ایجاد یک سامانه جامع برای اخذ اطلاعات سکونت گاه‌های کشور عمل نکرده اند.
وی در پاسخ به این سوال که چرا وزارت راه و شهرسازی اطلاعات دقیقی در مورد خانه‌های خالی در اختیار سازمان امور مالیاتی قرار نمی‌دهد، تصریح کرد: واقعیت این است که وزارت راه و شهرسازی اصلاً سامانه‌ای در این خصوص ایجاد نکرده است. اگر هم این سامانه را ایجاد کرده باشد، خیلی ابتدایی است و داده‌های دقیقی نبوده است. تا وقتی آمار دقیقی در خصوص خانه‌های خالی کشور نداشته باشیم، قانون اخذ مالیات از خانه‌های خالی اجرایی نخواهد شد. زیرا سازمان امور مالیاتی دیتایی ندارد که بتواند بر اساس آن تصمیم گیری‌های درستی داشته باشد.
لطفی در ادامه گفت: ما چالش‌های فراوانی در مورد اطلاعات و آمار خانه‌های خالی داریم. به طوری که بسیاری از خانه‌های کشور قولنامه‌ای هستند که در جایی ثبت نشده اند. حتی خود این قولنامه‌ها ساماندهی نشده اند.
این نماینده مجلس ادامه داد: در دسترس نبودن سامانه‌های منسجم در خصوص املاک باعث شده است که مردم نسبت به سامانه‌های موجود بی اعتماد شوند. زیرا اتفاق می‌افتد که فردی خانه‌ای خریده، در حالی که این خانه قبلاً به فرد دیگری فروخته شده است.
