مریخ‌نورد چین زمین‌گیر شد!

پس از ماه‌ها سکوت، مقام‌های دولت چین سرانجام سرنوشت ژورانگ، کاوشگر رباتیک این کشور را که تقریباً یک سال پیش از حرکت بازماند، فاش کردند.

به گزارش زومیت به نقل از لایوساینس، ژانگ رونگچا، طراح ارشد برنامه‌ی اکتشافات مریخی چین به‌تازگی در گفتگو با تلویزیون مرکزی چین اعلام کرد که ژورانگ، نخستین مریخ‌نورد این کشور احتمالاً زیر پوششی از گردوخاک قرار گرفته و از همین‌رو صفحات خورشیدی‌اش نمی‌توانند نیروی کافی را برای بیدارکردن کاوشگر از خواب زمستانی تأمین کنند.

این سناریو از مدت‌ها قبل محتمل‌ترین دلیل بیدارنشدن ژورانگ در نظر گرفته می‌شد. این مریخ‌نورد در مه ۲۰۲۲ با شروع زمستان در نیم‌کره‌ی شمالی مریخ به خواب رفت و سپس انتظار می‌رفت با پایان فصل سرما و افزایش شدت تابش خورشید، در دسامبر ۲۰۲۲ فعالیتش را از سر گیرد. در ماه مارس، تصاویر ناسا از سیاره سرخ، مریخ‌نورد را در همان موقعیتی نشان دادند که نزدیک به یک سال قبل با آغاز خواب زمستانی در آن قرار گرفته بود.

این امید وجود داشت که سرمای غیرمعمول زمستان مریخ مقصر اصلی بیدارنشدن ژورانگ باشد و با افزایش دما، مریخ‌نورد دوباره به‌کار بیفتد؛ اما اظهارات اخیر ژانگ نشان می‌دهد که گردوغبار محتمل‌ترین عامل است. به‌گفته‌ی ژانگ، ماموریت ژورانگ برای کاوش منطقه‌ی مسطح وسیعی در مریخ به نام دشت اتوپیا، در اصل قرار بود فقط سه ماه طول بکشد؛ اما مریخ‌نورد پیش از آنکه به خواب ابدی برود، ۳۵۸ روز دوام آورد. ژورانگ در این مدت، ۱۹۲۱ متر از سطح مریخ را پیمود.

مریخ‌نورد چین در سال ۲۰۲۱ با هدف مطالعه‌ی سنگ‌های مریخی، میدان‌های مغناطیسی و آب‌وهوا روی سیاره سرخ فرود آمد. این کاوشگر شش ابزار علمی ازجمله رادارهای آشکارساز زیرسطحی، آشکارساز ترکیبات سطحی، آشکارساز میدان مغناطیسی سطحی، دوربین چندطیفی، ایستگاه هواشناسی و دوربین مخصوص ناوبری در سطح مریخ را حمل می‌کرد. نام کاوشگر از خدای آتش در اساطیر چینی گرفته شده است.

ژورانگ در مدت حضور خود در مریخ یک عکس سلفی گرفت و تصاویری را از سطح سیاره ثبت کرد. مریخ‌نورد همچنین صدای باد مریخ را ضبط کرد و در آزمایش‌هایی برای بازپخش اطلاعات بین آژانس فضایی اروپا و سازمان فضایی ملی چین مشارکت داشت.

علاوه‌براین، پژوهشگران در مطالعه‌ای که ۲۸ آوریل ۲۰۲۳ در نشریه ساینس ادونسز منتشر شد، گزارش دادند که ژورانگ شواهدی از آب مایع را در عرض‌های جغرافیایی پایین مریخ روی سطح تپه‌های شنی پیدا کرده است؛ کشفی که از وجود محیط‌های بالقوه سکونت‌پذیر در سیاره سرخ امروزی حکایت می‌کند. پیش‌تر تصور می‌شد آب فقط می‌تواند در حالت جامد یا گاز روی مریخ وجود داشته باشد.

با پایان فعالیت ژورانگ، اکنون مریخ‌نوردهای پرسویرنس و کیوراسیتی ناسا به‌عنوان تنها کاوشگرهای سطح‌نورد روی سیاره سرخ باقی مانده‌اند. انتظار می‌رود کاوشگر روزالیند فرانکلین از آژانس فضایی اروپا نیز در آینده به جمع مریخ‌نوردها ملحق شود. بااین‌حال به دلیل توقف همکاری اروپا با روسیه در پروژه‌ی مریخ‌نورد این قاره، پرتاب روزالیند فرانکلین ممکن است تا سال ۲۰۲۸ به تعویق بیفتد.