پرورش یا مراقبت کانگورویی روشی برای در آغوش گرفتن نوزاد محسوب می شود که مبتنی بر تماس پوست به پوست است. نوزادی که کاملا برهنه است و چیزی به جز پوشک بر تن ندارد، در وضعیت عمودی در برابر سینه برهنه والدین قرار می گیرد.
بهع گزارش عصر ایران، هم مادر و هم پدر می توانند مراقبت کانگورویی را انجام دهند. این متد اغلب برای نوزادان نارس در حالی که هنوز در محیط بیمارستان هستند استفاده می شود و به نوعی جایگزین دستگاه انکوباتور نوزاد شده است.
اطلاعاتی که در ادامه در اختیار علاقه مندان قرار می گیرند با استناد به مقالات کلینیک کلیولند جمع آوری شده اند.
پرورش کانگورویی چیست؟
نگه داشتن نوزاد روی سینه برای مدتی مشخص تجربه خاصی است که می تواند به ایجاد پیوند عاطفی قوی میان والدین و عضو جدید خانواده کمک کند. این نوع لمس نه تنها به منظور برقراری پیوند احساسی توصیه می شود، بلکه از نظر پزشکی نیز برای نوزاد مفید است. امروزه پرورش کانگورویی روشی ایمن و طبیعی برای بهبود وضعیت نوزادان نارس بدون نیاز به استفاده از دستگاه انکوباتور به شمار می رود.
طی هر جلسه نوزاد به صورت برهنه (به جز پوشک و کلاه) تا چند ساعت روی سینه یکی از والدین قرار می گیرد تا تماس پوست با پوست برقرار شود. البته می توان پتو، پیراهن یا روپوش بیمارستانی را با هدف ایجاد گرما به دور فرد و نوزاد پیچید. این روش نگهداری نوزاد روی سینه بسیار شبیه کانگوروی مادری است که کودکش را در کیسه خود نگه داشته است. عنوان پرورش کانگورویی نیز از همین شباهت برداشت شده است.
تاریخچه پرورش کانگورویی
پرورش کانگورویی در اواخر دهه 1970 در بوگوتا، کلمبیا توسعه یافت و از همان جا به جهان معرفی شد. این روش مراقبتی پاسخی به نرخ بالای مرگ و میر در نوزادان نارس به شمار می رفت؛ میزان مرگ و میر میان نوزادان نارس در آن زمان تقریبا 70 درصد بود. نوزادان به دلیل عفونت، مشکلات تنفسی و یا صرفا به علت عدم توجه در حال مرگ بودند. پس از طراحی زنجیره ای از تحقیقات معتبر، دانشمندان به نتیجه مهمی دست یافتند: نوزادان نارسی که ساعاتی در روز را در تماس نزدیک با بدن مادر خود سپری می کردند نه تنها شانس بیشتری برای زندگی داشتند، بلکه رشد بهتری هم از خود نشان می دادند.
در آمریکا بیمارستان هایی که از متد مراقبت کانگورویی استفاده می کنند، شرایطی مناسب ایجاد کرده اند تا مادران و پدران بتوانند در راحتی کامل برای چند ساعت در روز با نوزادان نارس خود تماس پوست به پوست برقرار کنند. البته پرورش کانگورویی فقط برای نوزادان نارس نیست و می توان از مزایای بی نظیر آن برای نوزادان سالم و والدین آنها نیز استفاده کرد. امروزه تماس پوست به پوست برای همه نوزادان توصیه می شود.
مزایای پرورش کانگورویی چیست؟
مراقبت کانگورویی فواید متعددی دارد و همانطور که گفته شد برای نوزادان نارس، سالم و حتی پدر و مادر نیز مفید است. هم زنان و هم مردان می توانند پیوند پوست به پوست را با نوزاد خود تمرین کنند.
مزایای مراقبت کانگورویی برای کودک عبارت اند از:
- تثبیت ضربان قلب کودک
- بهبود الگوی تنفس کودک به ویژه منظم تر ساختن تنفس
- بهبود سطح اشباع اکسیژن (فاکتوری که اکسیژن رسانی به تمام اندام ها و بافت های نوزاد را نشان می دهد)
- افزایش زمان خواب
- افزایش وزن سریعتر
- کاهش بی قراری
ترخیص زودتر از بیمارستان
فواید مراقبت کانگورویی برای والدین شامل موارد زیر است:
- بهبود پیوند عاطفی با کودک و احساس نزدیکی
- افزایش شیر مادر
- افزایش اعتماد به نفس والد در توانایی مراقبت از نوزاد خود
-بهبود حس کنترل
آیا پرورش کانگورویی واقعا نتیجه بخش است؟
تمامی مزایای مذکور توسط مطالعات و تحقیقات معتبر به اثبات رسیده اند. در واقع پژوهش های مختلف نشان داده اند که این روش می تواند ضربان قلب و ریتم تنفس را تثبیت کند، درصد اشباع اکسیژن را بهبود ببخشد و دمای بدن نوزاد را به گونه موثرتری تنظیم کند.
وقتی مادری در حال تمرین مراقبت کانگورویی است، نوزاد معمولا ظرف چند دقیقه به خواب می رود. از نقطه نظر علمی مشخص شده که سینه ها برای مطابقت با نیاز دمایی کودک، دمای خود را تغییر می دهند. به عبارت دیگر اگر بدن کودک خنک باشد، دمای سینه ها افزایش می یابد. در مقابل زمانی که بدن نوزاد گرم است، دمای سینه ها کاهش خواهد یافت.
خوابی که نوزاد در این حالت تجربه می کند علاوه بر کمک به تنظیم بهتر دمای بدن، به او یاری می رساند تا انرژی خود را حفظ و مصرف کالری را به سمت رشد بیشتر و افزایش وزن هدایت کند. تحقیقات همچنین نشان داده اند که پرورش کانگورویی می تواند تاثیر مثبت قابل ملاحظه ای بر رشد مغز کودک هم داشته باشد. همانطور که اشاره شد مادران تنها افرادی نیستند که می توانند این متد را با موفقیت بالا انجام دهند. هر نوزادی در عین حال می تواند از تماس پوست به پوست با پدر خود نیز بهره مند شود. در واقع احساس متفاوت ناشی از لمس پوست بدن پدر، تجربه منحصر به فردی را برای نوزاد رقم می زند.
بایدها و نبایدهای پرورش کانگورویی
- تلفن همراهتان را کنار بگذارید. حتی بهتر است آن را در اتاق دیگری قرار دهید تا از ایجاد حواس پرتی برای کودک جلوگیری شود و کودک در معرض تشعشعات مخرب قرار نگیرد.
- اگر احساس خوبی ندارید یا بیمار هستید بهتر است تا زمان بهبودی کامل، مراقبت کانگورویی را انجام ندهید.
- حداقل 60 دقیقه در هر جلسه زمان صرف کنید.
- داشتن پوستی تمیز و سالم بسیار مهم است (بدون بوی عطر، بثورات پوستی، ضایعات پوستی باز یا تبخال).
- قبل از مراقبت کانگورویی به هیچ عنوان سیگار نکشید.
