ناگفته‌های روابط اخیر ایران و روسیه از زبان سفیر

سفیر روسیه در تهران گفت:در حال حاضر پویایی روابط و همکاری‌های روسیه و ایران بسیار بالاست. همکاری در جهات مختلف در حال توسعه است. اول از همه، تماس‌های نزدیک بین رهبران ما و سایر سطوح برقرار است.

به گزارش ایرنا، موتور روابط تهران- مسکو چندی است که گرمتر شده است، سفر‌ها و گفتگو‌های مقامات دو کشور در فرمت‌های دو یا چندجانبه نیز به تناسب افزایش یافته و شکل جدی تری به خود گرفته است.

مناسبات ایران و روسیه، چه در ابعاد دوجانبه، و چه در سایه تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی شایان توجه است.

«الکسی ددوف»، سفیر فدراسیون روسیه در تهران به ایرنا گفت که دو کشور «به توسعه همکاری‌ها در همه زمینه‌ها ادامه خواهند داد.»

سفیر روسیه در تهران در زمینه همکاری‌های اقتصادی معتقد است که تهران و مسکو پتانسیل بسیار بیشتری از ارقام موجود در زمینه تعاملات اقتصادی دارند.

وی با اشاره به تهیه سند همکاری‌های بلندمدت بین دو طرف می‌گوید که «این سند یک توافق بسیار بسیار محکمی است که تقریباً تمام جنبه‌های همکاری ایران و روسیه را در بر می‌گیرد.»

سفیر روسیه در تهران از توافق اخیر ایران و عربستان سعودی برای ازسرگیری روابط دوجانبه استقبال کرده و می‌گوید «معتقدیم که این اتفاق کل وضعیت منطقه‌ای در خاورمیانه و حتی فراتر از آن را تا حد زیادی بهبود می‌بخشد.»

وی در خصوص افزایش استفاده از ارز‌های ملی در تبادلات منطقه‌ای و بین‌المللی بر این باور است که «روند دلارزدایی ادامه و گسترش خواهد یافت.»

آقای ددوف در ادامه به بحث اوکراین اشاره کرده و ویژگی‌های یک طرح صلح قابل قبول از نگاه مسکو را برمی‌شمرد.

متن کامل مصاحبه ایرنا با سفیر روسیه در تهران در ادامه میخوانید:

سوال: شما به عنوان سفیر جدید روسیه در ایران که البته مدتی از فعالیت شما گذشته، اولویت‌های همکاری دوجانبه بین تهران و مسکو را چه می‌دانید؟

سفیر روسیه: در حال حاضر پویایی روابط و همکاری‌های روسیه و ایران بسیار بالاست. همکاری در جهات مختلف در حال توسعه است. اول از همه، تماس‌های نزدیک بین رهبران ما و سایر سطوح برقرار است. همانطور که می‌دانید، فقط در سال جاری، یعنی از ژانویه تا کنون، روسای جمهور دو کشور سه بار تلفنی ارتباط برقرار کرده اند. تبادلات بسیار خوبی در سطح شورا‌های امنیت ملی دو کشور وجود دارد. نیکولای پاتروشف، دبیر شورای امنیت ملی فدراسیون روسیه در ماه نوامبر گذشته به ایران سفر کرد.

آقای شمخانی که همتای ایشان هستند در ماه فوریه سال جاری به مسکو رفتند. تبادل نظر خوبی بین وزرای امور خارجه دو کشور صورت گرفته است. آقای حسین امیرعبداللهیان وزیر خارجه ایران در اواخر مارس به روسیه سفر کرد. در پایان سال گذشته، یک هیئت پارلمانی هم به سرپرستی آقای ولادیمیر واسیلیف، رئیس گروه دوستی پارلمانی در دومای دولتی روسیه به ایران آمد. در اواخر ژانویه، ویاچسلاو والودین، رئیس دومای دولتی روسیه به ایران سفر کرد. امیدوارم در آینده نزدیک رئیس مجلس ایران آقای قالیباف به روسیه سفر کنند. ما منتظر او هستیم. پس جلوه‌های زیادی از همکاری وجود دارد.

در حوزه اقتصاد، ارقام بسیار خوبی وجود دارد. به عنوان مثال، دو سال قبل ما رشد ۴۰ درصدی داشتیم. سال گذشته ۲۰ درصد بود. گردش تجاری ما به حدود ۵ میلیارد دلار، و به طور دقیق، به ۴.۸۶ میلیارد دلار رسید. البته کمیسیون مشترک و بین دولتی نقش موثری در این روند دارد که از جانب ما آقای الکساندر نواک، معاون نخست وزیر روسیه و از طرف ایرانی آقای جواد اوجی ریاست آن را بر عهده دارند. جلسه بسیار خوب این کمیسیون در اواخر اکتبر، و اوایل نوامبر در شهر گروزنی برگزار شد. در زمینه پروژه ها، یکی از موارد مهم مربوط به ساخت فاز‌های دوم و سوم نیروگاه اتمی بوشهر است.

در حوزه فرهنگ و آموزش باید بگویم که تعداد بورسیه‌ها را تا ۳۰۰ نفر افزایش داده ایم. مبادلات فرهنگی مانند شرکت در جشنواره‌های فیلم وجود داشته است. هنرمندان روسیه در بخش فیلم و موسیقی جشنواره فجر شرکت کردند. جشنواره موسیقی کر در سن پترزبورگ برگزار شد. در حوزه ورزش، مسابقه فوتبال بین سپاهان اصفهان و زنیت روسیه و همچنین دیدار‌های ترکیبی دیگری برگزار شدند؛ بنابراین روابط ما چند بعدی هست. در مورد اولویت ها، من فکر می‌کنم که ما به توسعه همکاری‌ها در همه این زمینه‌ها ادامه خواهیم داد.

البته من هم با شرکای ایرانی که از سطح همکاری‌های سیاسی در زمینه‌های مختلف دوجانبه و چندجانبه ابراز رضایت می‌کنند، موافقم. اما آن‌ها ما و خودشان را تشویق می‌کنند که در زمینه اقتصادی تاکید بیشتری داشته باشیم، زیرا برای بهبود بیشتر این بعد از همکاری‌ها به کار بیشتری نیاز است. چون ۵ میلیارد دلار کافی نیست و پتانسیل دو کشور بسیار بیشتر از این است.

سوال: توافق بلند مدت ایران و روسیه چه زمانی نهایی و امضا خواهد شد؟ ویژگی‌های این توافق چیست و چه ابعادی را در بر می‌گیرد؟

سفیر روسیه: کار بسیار فشرده‌ای روی این توافق انجام می‌شود. رهبران و وزرای امور خارجه ما بر آن نظارت می‌کنند. البته تا زمان امضا، من محتوای دقیق این اسناد را افشا نمی‌کنم، اما باید بگویم که این سند یک توافق بسیار بسیار محکمی است که تقریباً تمام جنبه‌های همکاری ایران و روسیه را در بر می‌گیرد؛ و نقش این اسناد به باور ما این است که باید در درازمدت پویایی مضاعفی به توسعه همکاری بین دو کشور بدهد. این سند ویژگی چندوجهی دارد. این سندی بسیار بزرگ و خوب و محکم برای چشم انداز روابط در بلندمدت است.

سوال: آقای ایگور لویتین، دستیار رئیس جمهور روسیه در سفر اخیر به تهران گفت که علاوه بر همکاری‌های اقتصادی دوجانبه، زمینه‌های مناسبی برای انعقاد قرارداد‌های اقتصادی چندجانبه و جلب مشارکت سایر کشور‌های منطقه در پروژه‌های سودآور اقتصادی فراهم شده است. این همکاری در چه زمینه‌هایی با مشارکت کدام کشور‌ها می‌تواند باشد؟

سفیر روسیه: آقای لویتین در اوایل ماه آوریل به تهران آمده و دیدار‌های بسیار خوب و قابل توجهی را با محمد مخبر معاون رئیس جمهور، علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی، مهرداد بذرپاش، وزیر راه و شهرسازی داشت. او همچنین دیداری را در مجلس شورای اسلامی داشت. این دیدار‌ها بسیار سازنده و مهم بودند. موضوع اصلی این سفر، کریدور ترانزیت بین المللی شمال به جنوب بود. همانطور که می‌دانید این کریدور از روسیه، از منطقه دریای بالتیک، از لنینگراد به هند و از طریق خاک ایران عبور می‌کند.

کریدور شمال به جنوب سه مسیر دارد که از ساحل غربی دریای خزر و سپس مستقیماً از دریای خزر و مسیر شرقی عبور می‌کند. البته هرکدام از خاک ایران به بندرعباس و از آنجا از طریق دریا به هند می‌روند. خب حالا نکته اصلی چیست؟ رسیدن به حداکثر ظرفیت مسیر غربی است. بحث ساخت راه آهن از آستارا آذربایجان به آستارا ایران تا شهر رشت است. همانطور که می‌دانیم راه آهن قزوین به رشت چندین سال پیش احداث شد؛ بنابراین این امر امکان ترانزیت از لنینگراد به بندرعباس را به طور کامل توسط حمل و نقل ریلی فراهم می‌کند و باعث صرفه جویی زیادی در زمان می‌شود.

سوال: مسکو چه نگاهی به تحولات اخیر در منطقه به ویژه توافق ایران و عربستان و عادی سازی روابط کشور‌های منطقه‌ای با سوریه دارد؟ آیا از نظر شما امکان همکاری‌های سه جانبه ایران-روسیه و عربستان وجود دارد؟ آیا می‌توان دستور کار‌هایی در این رابطه تعریف کرد؟

سفیر روسیه: ما از تصمیم برای ازسرگیری روابط دیپلماتیک بین ایران و عربستان سعودی استقبال می‌کنیم. معتقدیم که این اتفاق کل وضعیت منطقه‌ای در خاورمیانه و حتی فراتر از آن را تا حد زیادی بهبود می‌بخشد. ما از این روند حمایت می‌کردیم. با دوستان ایرانی و سعودی در تماس هستیم و آن‌ها را تشویق می‌کنیم که مواضع خود را به هم نزدیک‌تر کنند.

در خصوص سوریه باید بگویم که این روند‌ها به باور ما مثبت است. می‌دانید که عربستان سعودی از بشار اسد، رئیس جمهور سوریه برای اجلاس اتحادیه عرب دعوت کرده است. روسیه همیشه طرفدار بازگشت سوریه به اصطلاح خانواده عربی بوده است، زیرا این کمک بزرگی به ثبات در خاورمیانه به طور کلی خواهد کرد.

در خصوص همکاری‌های سه جانبه بین ایران، عربستان سعودی و روسیه، باید ببینیم که روابط و این روند عادی سازی بین عربستان سعودی و ایران چگونه توسعه می‌یابد و چه پروژه‌هایی به طور خاص اجرا می‌شوند. بر این اساس، وقتی همکاری بین دو کشور ایران و عربستان به مرحله عملی برسد، خواهیم دید که روسیه کجا می‌تواند به این دو کشور ملحق شود تا پروژه‌ها موثرتر شوند. برای این کار، مدتی باید منتظر بُعد عملی این همکاری‌ها بود.

سوال: یکی از مواردی که در بحث توافق ایران و عربستان توجه غربی‌ها را به خود جلب کرد، میانجیگری و سیاست جدید چینی‌ها در خاورمیانه بود که به نوعی زنگ خطری برای آمریکا محسوب می‌شد. موضع روسیه در قبال این موضوع و سیاست روسیه در خاورمیانه چه نسبتی با روند‌های جدید منطقه خواهد داشت؟

سفیر روسیه: ما از نقش مهم چین در ازسرگیری روابط دو کشور بزرگ ایران و عربستان استقبال می‌کنیم. اوایل ماه مارس در پکن شاهد توافقات یا تفاهمات اولیه‌ای بودیم که بین دبیران شورای امنیت ایران و عربستان سعودی حاصل شد. آن‌ها انگیزه خود را از دست ندادند و تماس‌ها ادامه یافت. آقای امیرعبداللهیان و آقای بن فرحان، وزرای امور خارجه دو کشور هم با هم دیدار کردند. این مثبت است و ما از این تحولات استقبال می‌کنیم. در مورد کشور‌های غربی، آن‌ها از عادی سازی احساس ناامیدی می‌کنند، زیرا آن‌ها وضعیت تنش بین کشور‌ها را برای منافع سیاسی خود مطلوب می‌دانند. آن‌ها از تقابل و رویارویی ایران و عربستان راضی بودند و از آن استفاده می‌کردند و البته از این که این تقابل‌ها به پایان رسیده، ناامید شده اند.

سوال: اخیرا صحبت‌هایی را در خصوص دلارزدایی یا کاهش نقش دلار در مبادلات منطقه‌ای و بین المللی می‌شنویم. روسیه هم در روابط اقتصادی خود با برخی شرکای خود از جمله چین و هند توانسته است نقش دلار را کاهش دهد. تا چه حد این مباحث جدی است و شما روند را چگونه می‌بینید؟

سفیر روسیه: خب همانطور که می‌دانید اقتصاد ما نیز مانند اقتصاد ایران تحت تحریم است؛ بنابراین در این شرایط، شروع دلارزدایی از تراکنش‌های تجارت خارجی مان، به نظر من، یک تصمیم کاملاً منطقی است. باید مشکلاتی را که دو کشور در مبادلات دلاری به دلیل تحریم‌ها با آن مواجه هستند، در نظر بگیریم. این فقط به روسیه و ایران مربوط نمی‌شود، به شرکای تجاری ما نیز مربوط می‌شود. در واقع با در نظر گرفتن شرایط سیاسی، فکر می‌کنیم که روند دلارزدایی ادامه و گسترش خواهد یافت. البته، این موضوع، موقعیت آمریکا در رابطه با انحصارگرایی در زمینه ابزار مکانیزم‌های مالی بین المللی را تضعیف خواهد کرد. ما شاهد گسترش این روند هستیم. حتی رئیس‌جمهور فرانسه مطرح کرد که اروپا باید وابستگی خود به فراسرزمینی بودن دلار آمریکا را کاهش دهد.

سوال: درباره قرارداد اتصال پیام رسان‌های مالی رسمی دو کشور ایران و روسیه (سپام و SPFS در بهمن ۱۴۰۱) گفته می‌شود که قابلیت اتصال به کشور‌های حوزه اوراسیا را دارد. درباره ابعاد این طرح می‌توانید توضیحاتی بفرمایید؟

سفیر روسیه: این روند ادامه دارد و روند بسیار مثبتی است. ما اکنون با توجه به تمرکز مشترک مان بر تضمین پایداری زیرساخت‌های پرداخت و تسویه دوجانبه، که مستقل از مکانیزم‌های واسطه‌ای کشور‌های ثالث باشد، همکاری‌های مالی و بانکی با ایران را در اولویت قرار داده ایم. کار بر روی ایجاد زیرساخت پایدار پرداخت و تسویه از طریق نهاد‌های مربوطه ادامه دارد و ما قویا امیدواریم که نتایج عملی به همراه داشته باشد.

ایرنا: در افکار عمومی و حتی در محافل کارشناسی این گمانه وجود دارد که روسیه در قبال تنش‌های اخیر در قفقاز جنوبی نقش فعالی را نداشته یا به عبارتی منفعل بوده است. به باور شما، آیا روسیه اقداماتی درباره بازگرداندن صلح در منطقه داشته یا اینکه در نظر دارد؟

سفیر روسیه: باید بگویم که ما در روند عادی سازی در قفقاز جنوبی مشارکت فعال داریم. به فرمت ۳+۳ اشاره می‌کنم که در یک طرف، شامل تروئیکا یا سه کشور ارمنستان، آذربایجان و گرجستان می‌شود و تروئیکای دیگر شامل روسیه، ایران و ترکیه است. ما قویا امیدواریم که در چشم انداز قابل پیش بینی، در نهایت این نشست در چارچوب فرمت مذکور برگزار شود. اکنون نوبت تهران است که میزبان این نشست باشد و امیدوارم کمک و راه حل عملی در آن رخ دهد. البته ما مستقیماً در روند عادی سازی بین ارمنستان و آذربایجان نیز مشارکت داریم.

سوال: در خصوص طرح‌های صلح پیشنهادی در اوکراین، غرب واکنش منسجمی را ندارد یا بعضا از آن‌ها استقبال گرمی نمی‌کند. دلیل چیست؟ شما آینده جنگ در اوکراین را چگونه می‌بینید؟ آیا باید منتظر طولانی شدن آن باشیم یا پایان آن در آینده نزدیک ممکن است؟ راه برون رفت را در چه می‌بینید؟ روسیه درباره مشخصات میانجی احتمالی و صلح در اوکراین چه دیدگاهی دارد؟ پیمان صلح برای اوکراین چه ابعادی باید داشته باشد؟

سفیر روسیه: اول از همه، باید خاطر نشان کنم که تا کنون ما شرایط مناسبی برای انتقال این روند به یک مسیر مسالمت آمیز نمی‌بینیم. سیاست ویرانگر «غرب جمعی» که توسط واشنگتن رهبری می‌شود، تغییری نکرده است. هدف آن‌ها این است که یک شکست استراتژیک را در میدان جنگ به روسیه تحمیل کنند. آن‌ها می‌خواهند روسیه را به اصطلاح به دلیل سیاست‌های مستقلی که کشور‌های ما بر اساس اصول حقوق بین الملل و اصل برابری در سیاست بین الملل، اعمال می‌کنند، از پای در آورند. ما از کی یف، واشنگتن و بروکسل می‌شنویم که می‌گویند این اقدام نظامی به هیچ وجه نباید متوقف شود و کشور ما به مذاکره نرود. ما پیشنهاد مذاکره را دادیم، اما غرب و اوکراین نمی‌خواستند به حرف ما گوش کنند.

در خصوص اصول مربوط به]صلح باید بگویم که ما آن‌ها را تدوین کرده ایم. اول از همه، خصومت نیرو‌های مسلح اوکراین و اقدام غرب در تحویل تسلیحات به اوکراین باید متوقف شود. سپس خروج مزدوران بین المللی از خاک این کشور، موضع بی طرف و غیر بلوکی اوکراین، امتناع آن از ورود به ناتو و اتحادیه اروپا و تایید وضعیت غیرهسته‌ای اوکراین و به رسمیت شناختن واقعیت‌های سرزمینی جدید اوکراین توسط کی یف و جامعه بین المللی است. در این میان، غیرنظامی کردن و تصفیه اوکراین از نازی ها، حمایت از حقوق مردم روسی زبان، اقلیت‌های ملی، و لغو تحریم‌ها نیز مطرح است. خب، این‌ها شرایط کاملا قابل قبولی هستند. به نظر من هیچ چیز افراطی در آن‌ها وجود ندارد. آن‌ها کاملا منطقی هستند، به خوبی درباره آن‌ها فکر شده است.