ژانر وحشت همیشه یکی از بحث برانگیزترین ژانرها بوده است. از وحشتهای همراه با سکوت Nosferatu تا فیلمهای شوکه کننده وس کریون در دهه ۱۹۷۰، فیلمهای ترسناک پیشقراولان وحشت اخلاقی و درگیریهای مخاطبان هستند.
به گزارش روزیاتو، اگر چه فیلمهای ترسناک آمریکایی باعث ایجاد خشمها و درگیریهای اخلاقی متعددی شده اند، غیرمعمول نیست برای فیلمها که به محض ساخت، انتشارشان در ایالات متحده ممنوع شود. اما این بدان معنا نیست که فیلمهای ترسناک آمریکایی در خارج از کشور نیز با پذیرش مشابهی مواجه شوند.
کشورها قوانین خاص خودشان را در زمینه سانسور و رتبه بندی فیلمها دارند که باعث شده برخی از برخی مشهورترین فیلمهای ترسناک آمریکایی به خاطر زیر پا گذاشتن برخی از قوانین آن کشورها، در آن کشورها ممنوع شوند. فیلمهای ترسناک عموماً پرسانسورترین فیلمهای سینما هستند، زیرا تصویری شفافتر که از خشونت (و همچنین سکانسهای عریان و روابط جنسی) نشان میدهند باعث میشود امکان انتشار در برخی کشورها را نداشته باشند.
سانسورهای اینچنینی از درگیریها و بحثهای اخلاقی در مرود اینکه آیا فرهنگ عامه بر تودهها تاثیرگذار است یا خیر نشأت میگیرند: آیا فیلمهای حاوی خشونت مفرط میتوانند جامعه را به سمت خشونت سوق دهند؟ سانسور در زمینه سینما به خوبی نشان دهنده دیدگاه متفاوت مردم و دولتها به خشونت و استانداردهای متفاوت اخلاقی است. در ادامه این مطلب قصد داریم شما را با ۱۲ فیلم ترسناکی آشنا کنیم که به دلایل مختلف در خارج از آمریکا ممنوع شده اند.
شاید قرار گرفتن فیلم World War Z در این فهرست کمی غیرمنتظره و عجیب باشد، با توجه به اینکه این فیلم هیچ محتوای شوکه کنندهای ندارد. اما در این مورد دیگر نیروها موثر بودند. برد پیت در نقش جری لین در فیلم World War Z یک بازرس سابق سازمان ملل است که همراه با خانواده اش در ترافیک گیر میکند.
جری حس میکند که اتفاق بسیار بدی رخ داده و حق با اوست. ویروسی با منشاء ناشناس شروع به شیوع در میان مردم کرده و مردم معمولی را به ماشینهای کشتاری بی مغز تبدیل میکند. اکنون ماموریت جری این است که منشأ ویروس را تا پیش از آنکه خیلی دیر شود پیدا نماید.
چین نمایش این فیلم را در خاک خود ممنوع کرد، تصمیمی که باکس آفیس بین المللی این فیلم ترسناک محبوب را به مقدار قابل توجهی تحت تاثیر قرار داد. بر اساس گزارش ها، کمپانی پارامونت نسخه تدوین شده متفاوتی را در اختیار اداره سانسور چین قرار داد، با این امید که شانس بهتری برای منتشر شدن در سینماهای چین داشته باشد. آنها دیالوگی در فیلم World War Z که در آن در مورد احتمال آمدن ویروس از چین صحبت میشود را حذف کردند. اما این دیالوگ در یکی از تبلیغهای فیلم در جریان سوپر بول وجود داشت و این یعنی اینکه مقامات ارشد چین این تبلیغ را دیده بودند.
همچنین این واقعیت وجود داشت که برد پیت پیشتر در فیلم Seven Years In Tibet بازی کرده بود، فیلمی که تلاشهای تبت برای استقلال از چین را به تصویر میکشید. کتابی که این فیلم بر اساس آن ساخته شده بود نیز در چین ممنوع الانتشار است. علیرغم از دست دادن بازار بین المللی، فیلم جنگ جهانی زد یک فیلم موفق از لحاظ تجاری بود و با بودجهای ۲۰۰ میلیون دلاری موفق به فروش ۵۴۰ میلیون دلاری شد.
در برخی از موارد، ممنوعیت انتشار بین المللی یک فیلم باعث میشود که پتانسیل فروش آن فیلم دچار صدمه شود. در موارد دیگر، سانسور باعث رونق بازاریابی یک فیلم میشود. فیلم Faces of Death ساخته سال ۱۹۷۸ یکی از ترسناکترین و تکان دهندهترین فیلمهای ژانر وحشت است و این دقیقاً همان چیزی است که سازندگان فیلم میخواستند. Faces of Death فیلمی است که به شکل مستند فیلمبرداری شده و داستان یک آسیب شناس را روایت میکند که شیفته روشهای مرگ است. این فیلم حاوی تصاویر بسیار هولناکی از مرگهای ترسناک است، چه انسانها و چه حیوانات. برخی از این صحنهها ساختگی و برخی نیز سکانسهای مرگ واقعی هستند.
علیرغم بحث برانگیز بودنش، این فیلم به یک کالت کلاسیک تبدیل شد و بحث برانگیز بودنش نیز نقش مهمی در موفقیت تجاری و جایگاهش در سینمای وحشت داشت. روی کاور نوار ویدیویی این فیلم با افتخار نوشته است که این فیلم در ۴۶ کشور جهان ممنوع شده است. این عدد احتمالاً ساختگی است و تنها چند کشور به صورت علنی انتشار این فیلم را ممنوع کرده اند. بریتانیا به عنوان یکی از کشورهایی که قوانین سختگیرانهای در زمینه انتشار ویدیوهای آزارگری و تکان دهنده دارد، انتشار این فیلم در خاک خود را ممنوع کرد. استرالیا نیز اکران Faces of Death راممنوع کرد و خشونت موجود در فیلم را مکرر، بالا و بسیار فراخ دستانه نامید. بدنبال انتشار این فیلم روی نسخه VHS، فروش Faces of Death در ایالات متحده بسیار قابل توچه بود، اگر چه در برخی ایالتها از قرار گرفتن در دسترس افراد نرسیده به سن بلوغ جلوگیری شد.
بدنبال موفقیت Faces of Death، دنبالههای متعددی از آن ساخته شده که همگی شوکه کنندهتر از فیلم اول بودند. در سال ۱۹۹۳، یک سری ویدیوهای جدید آزارگری به نام Traces of Death منتشر شد. برخلاف نسخه اورجینال، این فیلم تنها سکانسهای مرگ واقعی را به تصویر میکشید و دیمون فاکس روایت فیلم را بر عهده داشت. بخشی از فیلم به وقایع مشهور اختصاص داشت، مانند حمله دانشجویان در تهران به سفارت آمریکا، حادثه بدلکاری ایول نیول، تصادفات مشهور مسابقات اتومبیلرانی و خودکشی باد دوایر روی برنامه زنده تلویزیونی. بدین ترتیب جای تعجب نداشت که فیلم Traces of Death نیز مانند نسخه اورجینال در برخی از کشورها ممنوع شد.
کمیته تایید فیلم بریتانیا این فیلم را خطرناک و تحریک کننده نامیده و مدعی شد که این فیلم «بیننده را دعوت میکند که از مرگ، جراحت، قطع عضو و درد لذت سادیستی برده و بیرحمی نسبت به قربانیان را ترغیب میکند». آنها همچنین نگران تاثیر این فیلم روی نوجوانان بودند. در استرالیا نیز این فیلم به سرعت ممنوع شده و نسخههای منتشر شده در بازار به سرعت جمع آوری شد. در ایالات متحده نیز زنی در پنسیلوانیا که این فیلم را از یک مغازه کرایه فیلم گرفته بود، بعد از تماشای آن چنان وحشت زده شد که آن را به مغازه پس نداد تا کس دیگری آن را تماشا نکند. او با چندین مرکز دفاع از حقوق حیوانات تماس گرفته و داستان کل را نیز در جریان گذاشت، اگر چه هیچ ممنوعیتی برای انتشار این فیلم در نظر گرفته نشد.
دهه ۱۹۷۰ یکی از تاثیرگذارترین دهههای فیلمسازی در ژانر وحشت است. بسیاری از کلاسیکهای این ژانر در این دوره ساخته شده و این دوره یکی از بحث برانگیزترین دورههای تاریخ سینما در کلیت آن به شمار میآید. یکی از مشهورترین فیلمهای این دهه فیلم The Exorcist بود که به خاطر تمهای مذهبی اش قابل انتظار بود با جنجالهای بسیاری همراه باشد. این فیلم در مورد یک دختر نوجوان به نام ریگان است که به یکباره رفتارهایی عجیب و خشونت آمیز از خود نشان میدهد. مادرش به شدت درمانده است، اما پدر کاراس به این نتیجه میرسد که شیطان او را تسخیر کرده است.
در بریتانیا، انتشار این فیلم ممنوع نشد، اما رتبه بندی X را دریافت کرد که یعنی تنها برای افراد بالای ۱۸ سال مناسب است و با سانسورهایی منتشر شد. با این وجود چند کشور دیگر این فیلم را ممنوع کردند.
وقتی این فیلم در سال ۱۹۸۱ در قالب ویدیوهای خانگی منتشر شد، هیچ قانونی در مورد رتبه بندی فیلمها در اداره تایید فیلمهای بریتانیا وجود نداشت، اما در سال ۱۹۸۸ که این اداره تاسیس شده بود، دستور داده شد که این فیلم نباید در مغازههای فروش یا کرایه فیلم در دسترس باشد. به مدت ۱۱ سال، نمایش فیلم جن گیر در بریتانیا ممنوع بود. این ممنوعیت در سال ۱۹۹۹ برداشته شد و همزمان با ۲۵اُمین سالگرد ساخت The Exorcist، توزیع آن در داخل بریتانیا مجاز اعلام گردید.
The Texas Chain Saw Massacre یک سال پس از The Exorcist منتشر شد و به همان شکل بحث برانگیز شد. شاهکار ترسناک توبی هوپر در مورد گروهی از دوستان در منطقهای روستایی در تگزاس است که با یک خانواده آدمخوار مواجه میشوند. ترسناکترین عضو این خانواده صورت چرمی نام دارد که همواره یک اره برقی در دست داشته و ماموریتش این است که کسی را زنده نگذارد.
چندین کشور از جمله بریتانیا انتشار این فیلم را ممنوع کردند، اگر چه در اواخر دهه ۱۹۹۰ بود که با رتبه بندی بالای ۱۸ سال منتشر شد. برزیل، فرانسه، آلمان، فنلاند، نروژ، سوئد، سنگاپور و ایسلند از دیگر کشورهایی بودند که اکران فیلم The Texas Chain Saw Massacre را ممنوع کردند، اگر چه این ممنوعیت در سالهای اخیر در این کشورها نیز مانند بریتانیا برداشته شده است.
The Texas Chain Saw Massacre همانطور که علاقمندان به ژانر وحشت میدانند فیلم به شدت تکان دهندهای است که بعد از نزدیک به ۵ دهه نیز سکانسهای بسیار ترسناکی دارد. هوپر میخواست که این فیلم توسط همه سنین تماشا شود. او فیلم را با رتبه بندی PG ساخت و به همین خاطر مقدار خون غیرواقعی استفاده شده در فیلم را کاهش داد. البته این فیلم در ایالات متحده با رتبه بندی R منتشر شد و علیرغم این بحث برانگیز بودن، عملکرد موفقی در باکس آفیس داشت.
در سال ۱۹۷۲، وس کریون افسانهای اولین فیلم ترسناک خود را در ایالات متحده منتشر کرد. The Last House on the Left داستان دو نوجوان به نامهای ماری و فیلیس را روایت میکند که توسط گروهی فراری خطرناک شکنجه شده و کشته میشوند. قاتلان سعی میکنند در خانهای در همان حوالی مخفی شوند، اما نمیدانند که این خانه متعلق به والدین ماری است.
سازندگان فیلم The Last House on the Left که میدانستند دفتر تایید فیلم بریتانیا اجازه اکران این فیلم را نخواهد داد، در نامهای همراه با نسخهای از فیلم که به این دفتر فرستاده بودند، نوشتند: «پیش از ارائه این فیلم به شما، از قبل برشهای قابل توجهی داشته ایم، و بدین ترتیب بخشی از خونریزی که در نسخه کامل بود را حذف کرده ایم. هدف ما این نیست که از این فیلم به دنبال منفعت باشیم».
علیرغم این درخواست، این فیلم توسط دفتر تایید فیلم بریتانیا رد شد و آنها آن را مناصب تماشا شدن توسط عامه مردم ندیدند. اگر چه The Last House on the Left برای مدتی ممنوع بود، اما برای مدت کوتاهی در قالب VHS در دسترس قرار گرفت. در ادامه بار دیگر نمایش این فیلم در بریتانیا ممنوع شد تا اینکه در سال ۲۰۰۸، نسخه بدون سانسور آن در اختیار عموم مردم قرار گرفت.
در حالی که اکثر فیلمها به خاطر مقادیر بالای خشونت یا خونریزی ممنوع میشوند، برخی دیگر مشکلات فرهنگی متفاوتی دارند. در سال ۲۰۰۵ بود که انتشار فیلم The Land of the Dead در اوکراین ممنوع شد، اگر چه به دلیلی که اصلاً فکرش را هم نمیکنید.
این فیلم به کارگردانی جرجای رومرو که با عنوان پدر ژانر زامبی شناخته میشود، در دنیایی روایت میشود که اکثر جمعیت انسانها به زامبی تبدیل شده اند. انسانهای مبتلا نشده دولتهایی شبه فئودالی در سراسر آمریکا تشکیل داده اند. رهبر این دولت شخصیتی با بازی دنیس هاپر است که در پیتسبورگ مستقر شده و با سیاست مشت آهنین حکمرانی میکند، اما برخی از شهروندان شروع به مبارزه با حکومت توتالیتر او کرده اند.
وزارت فرهنگ اوکراین انتشار این فیلم را ممنوع کرده و آن را شبیه فیلمهای زامبی محور دیگر ندانست. ماکسیم روستوتسکی از اعضای وزارت فرهنگ اوکراین تصریح کرد که قحطی سال ۱۹۳۳ در اوکراین که باعث یک سری موارد آدمخواری شده بود و این موضوع هنوز برای مردم اوکراین تازه است؛ و بدین ترتیب این فیلم برای اوکراینیها معنای و متفاوت و واقعی تری داشت که باعث شد وزارت فرهنگ اوکراین انتشار آن را ممنوع کند.
منتشر کنندگان این فیلم در اوکراین با اقدامات قانونی مواجه میشوند و وزارت فرهنگ این کشور اعلام کرده که فیلمی با تصاویر زنده خورده شدن انسانها نباید نمایش داده شوند.
در صنعت فیلمسازی، نیوزیلند بیشتر به خاطر لوکیشنهای جذابیش برای سری فیلمهای ارباب حلقهها شناخته میشود. اما این موضوع مانع از آن نشد که نیوزیلند مانع از انتشار یکی از فیلمهای ترسناک با بازی معروفترین هابیت دنیای ارباب حلقهها نشود.
نیوزیلند انتشار فیلم Maniac با بازی الیجا وود را ممنوع کرد و اعلام کرد که خارج از فستیوالها و نسخههای فروخته شده دی وی دی، امکان نمایش این فیلم به عموم مردم وجود ندارد. این فیلم بازسازی یک فیلم به همین نام در سال ۱۹۸۰ ساخته ویلیام لوستیگ است که داستان فرانک زیتو را روایت میکند، مرد جوانی مبتلا به شیزوفرنی که در مغازه بازسازی مانکن خانوادگی اش کار میکند.
او دوران کودکی سختی داشته و به یک قاتل سنگدل تبدیل شده است. فرانک پوست سر زنان را کنده و موهایشان را به سر مانکنها میدوزد. این فیلم به تمامی از دریچه نگاه فرانک فیلمبرداری شده و به همین خاطر بود که اداره دسته بندی فیلم و ادبیات نیوزیلند تصمیم گرفت انتشار این فیلم را ممنوع کند.
ماهیت روایت داستان از دریچه نگاه شخصیت اول در ترکیب با رفتارهای سایکوپاتیک الیجا وود باعث شده بود که این فیلم بسیار ترسناک باشد و به باور اداره دسته بندی فیلم و ادبیات نیوزیلند، در دستان افراد نامناسب خطرساز شود. اما نیل فولی، رییس کمپانی منتشر کننده این فیلم در استرالیا مدعی شد که ممنوعیت انتشار Maniac نوعی توهین به هوش جمعیت بالغ نیوزیلند بوده و تنها دعوتی آشکار به فروش غیرقانونی فیلم است.
سری فیلمهای Saw به خاطر خشونت فزاینده و خونریزی فراوان در ژانر وحشت شناخته میشوند و به همین دلیل زیاد جای تعجب ندارد که انتظار نداشته باشیم برخی کشورها با آغوش باز از آن استقبال کنند. در واقع، دستکم دو فیلم مجزا در این فرانچایز در سطح بین الملل ممنوع شدند. اکران فیلم Saw VI در ترینیداد و توباگو و تایلند ممنوع شد. فیلم ششم این مجموعه به نشان دادن تاثیرات بازی اره برقی ادامه میدهد در حالی که همزمان روی تحول شخصیت دیوانه پیش از او، هافمن تمرکز دارد. آلمان نیز انتشار فیلم Saw ۳D را ممنوع اعلام کرد، زیرا این فیلم را ترغیب کننده خشونت تلقی میکرد.
Saw ۳D اولین فیلم در این فرانچایز است که در آلمان ممنوع انتشار میشود، اگر چه نسخههای سانسور شده با برچسب (غیر قابل انتشار برای جوانان) برای فروش در این کشور وجود داشت. اگر چه فیلم Saw ۳D در بریتانیا ممنوع نشد، اما جنجالهایی را در پی داشت. تریلر این فیلم بعد از آنکه یک ۱۰ ساله آن را در تلویزیون دیده و آن را تکان دهنده دانسته بود ممنوع شد. پیش تر، تنها اجازه انتشار این تریلر بعد از ساعت ۷:۳۰ عصر داده شده بود و آن بچه این تریلر را ساعت ۸ عصر شب دیده بود. بعد از این شکایت بود که زمان انتشار تریلر فیلم Saw ۳D در آلمان به بعد از ۹ شب موکول شد.
با قرار گرفتن در رتبه سی و هفتم فهرست تکان دهندهترین فیلمهای تاریخ سینما، فیلم The Bunny Game یک فیلم ترسناک با بودجه اندک است که توسط رودلین گتسیک و آدام رهمیر ساخته شد. فیلم در مورد یک روسپی به نام بانی است که توسط یک راننده کامیون دیوانه ربوده شده و شکنجههای هولناکی را متحمل میشود. بدین ترتیب جای تعجب نداشت که بریتانیا انتشار این فیلم را ممنوع کنند. در این کشور قوانین سختگیرانهای در باب خشونت جنسی دارند و بر اساس دستورالعملهای آن ها، «هرگونه اشاره به رابطه جنسی بدون رضایت جنسی، درد یا تحقیر باید سانسور شود». همچنین آنها به این موضوع اشاره کرده بودند که روایت و شیوه فیلمبرداری نیز باعث میشود که برخی بینندگان با قاتل همزادپنداری کنند. در طی ۱۰۰ سال، در بریتانیا حدود ۱۰۰۰ فیلم ممنوع الانتشار شده اند و در سالهای اخیر این عدد به طور متوسط به سالی دو فیلم رسیده است.
فیلم Mikey یکی از ترسناکترین و تکان دهندهترین روایتهای ممکن ژانر وحشت را دارد: یک کودک قاتل. شخصیت اصلی فیلم یک پسربچه ۹ ساله است که در کنار خانوادهای زندگی میکند که او را به فرزندی پذیرفته اند. وقتی اعضای خانواده به شکلی اسرارآمیز کشته میشوند، او به خانوادهای دیگر سپرده میشود که خیلی زود ماهیت واقعی مایکی را کشف میکنند. این فیلم تصاویری از کشته شدن کودکان توسط یک کودک دیگر را نیز شامل میشود.
این فیلم در سال ۱۹۹۲ برای نمایش به افراد بالای ۱۸ سال در بریتانیا چراغ سبز گرفت، اما بعدها این نظر تغییر کرد، بعد از اینکه یک پسربچه دو ساله به نام جیمز بولگر در فوریه ۱۹۹۳ توسط دو پسربچه ۱۰ ساله کشته شد. در نهایت بعد از چهار سال بحث، این فیلم اجازه انتشار در بخش خانگی را نیز نیافت.