در میدان توپخانه تهران، در ضلع مقابل بانک شاهی که امروز تبدیل به بانک تجارت شده و در زمان شاه به بانک بازرگانی معروف بود، عمارت موقوفه «احمدخان لیستر» قرار داشت. اما او با این نام عجیبوغریب که بود و آن عمارت مشهور چه شد؟
به گزارش همشهری آنلاین، «احمد میرسپاسی» معروف به «احمدلیستر»، شخصی است که داستان جالبی دربارهاش نقل میشود؛ او ابتدا راننده وثوقالدوله، نخستوزیر ایران و از دولتمردان تأثیرگذار اواخر دوره قاجار و برادر احمد قوام (قوامالسلطنه) بود. بعدها راننده احمدشاه قاجار و سپس راننده پهلوی اول شد.
«احمد میرسپاسی» به خاطر هوشی که داشت به راحتی توانست با اروپاییان رابطه برقرار کند. بازرگانی را بهسرعت آموخت و از کارخانهای در انگلستان که متعلق به اشتون لیستر بود نمایندگی گرفت. اشتون لیستر در زمینه ماشینآلات کشاورزی فعالیت میکرد. احمد لیستر بعد از کسب مجوز نمایندگی ماشینآلات، کارخانهای به نام اشتون لیستر هم در دوران ناصرالدینشاه قاجار تأسیس کرد و به همین دلیل به احمدلیستر معروف شد. حوزه واردات و وارد شدن به جرگه بازرگانان برای او بسیار موفقیتآمیز بود و ثروت زیادی را برایش به همراه آورد.
احمد لیستر وقتی باجناق پهلوی اول شد، دیگر آوازه شهرت را بر خود تمام کرد، اما شهرتش و باقی ماندن نامش فقط به دلیل ثروت و نسبتش با پهلوی اول نبود. دلیل اصلی ماندگار شدن اسم او در تاریخ، ماجرای قتل پسر بزرگش، فرخشاد، به دست پسر کوچکش، فرامرز، بود.
احمدلیستر وقتی با این اتفاق مواجه شد، تصمیم گرفت همه داراییاش را وقف کند. این اتفاق خوفناک در کوران جنگ جهانی دوم در تهران رخ داد. پلیس تا مدتها پیگیر شواهد و مدارک بود تا بتواند حقیقت ماجرای قتل را کشف کند. ماموران به فرامرز مشکوک میشوند. احمدلیستر هم با فرامرز قول و قرارهایی میگذارد که در صورت گفتن حقیقت، اموال پدری نصیب او شود.
فرامرز اعتراف میکند که به کمک دوستانش، برادرش را با پتک کشته و در چاه باغی در ونک انداخته است. با پیگیری پلیس جنازه فرخشاد، پیدا و حقیقت روشن میشود. طولانی شدن پیگیری این ماجرا باعث میشود که اخبار بهطور مرتب در روزنامهها و مجلهها چاپ شود و همچنان نام احمدلیستر بر سر زبانها باشد و بعد از این اعتراف احمدلیستر داراییهایاش را وقف میکند.
این ساختمان درست ابتدای خیابان امام خمینی (ره) و روبهروی بانک سپه فعلی بود که هنگام ساخت ایستگاه مترو امام خمینی (ره) تخریب شد.