هومر در ادیسه مینویسد: «خورشید در بهشت نابود شده است و غباری شیطانی جهان را فرا گرفته است». هومر در این گزاره به یک خورشید گرفتگی بزرگ اشاره میکند که در ۱۶ آوریل ۱۱۷۸ قبل از میلاد رخ داد. خورشید گرفتگی تأثیر قابل توجهی در زندگی بشر داشته و به طور سنتی در جوامع باستانی آن را نشانهای از عذاب قریب الوقوع میدانستند.
به گزارش فرادید، برای مثال چینیهای باستان فکر میکردند خورشید گرفتگی به این معنی است که اژدها سعی میکند خورشید را بخورد. اینکاها نظریه مشابهی داشتند مبنی بر اینکه موجودی در تلاش است ستاره ما را نابود کند.
امروزه، کارشناسان و اخترشناسان شیفته خورشید گرفتگی هستند چرا که برای جمع آوری اطلاعات در مورد خورشید و در رابطه با زمین فرصت خوبی را برای آنها فراهم میکند، همانطور که در عکسهای بی نظیر و شگفت انگیزی که منتشر میکنند این اطلاعات و اکتشافات دیده میشود.
باتوجه به رویدادهای نجومی که هرساله اتفاق میافتد و سال ۲۰۲۳ هم از این قاعده مستثنی نیست، در این گزارش ۸ عکس زیبای منتشر شده از خورشید گرفتگی در سراسر جهان را جمع آوری کردهایم که در ادامه میتوانید ببینید:
در یک تعریف دقیق، خورشید گرفتگی زمانی اتفاق میافتد که ماه بین خورشید و زمین قرار میگیرد و بخشی یا تمام نور خورشید را مسدود میکند. (ماه گرفتگی زمانی اتفاق میافتد که زمین بین ماه و خورشید قرا میگیرد) خورشید گرفتگی میتواند کامل، جزئی یا حلقوی باشد و فقط برای مدت کوتاهی در قسمتهای خاصی از زمین قابل مشاهده است. کسوف کامل، که هر یا دو سال یک بار اتفاق میافتد، زمانی رخ میدهد که ماه به طور کامل جلوی خورشید را میگیرد.
در این تصویر کسوف کاملی را میبینید که در ۳ دسامبر ۲۰۰۲ در استرالیا رخ داده است، اولین خورشید گرفتگی برای این کشور در سال ۱۹۷۶ به وقع پیوست. به گفته ناسا، مردم استرالیا نادرترین نمایش آسمانی را به مدت ۳۲ ثانیه تماشا کردند. ماه، کامل خورشید را پوشانده و حلقهای از نور را ایجاد میکند. این تصویر ترکیبی از عکس خورشید گرفتگی (که تاج هاله مانند را نشان میدهد) با دادههای گرفته شده توسط تلسکوپ تصویربرداری فرابنفش SOHO است.
این تصویر، نمایی از خورشید گرفتگی جزئی است که در ۴ ژانویه ۲۰۱۱ در ایتالیا اتفاق افتاد. به نظر میرسد که این عکس در شب گرفته شده است، اما باید توجه داشته باشیم که خورشید گرفتگی تنها در روز میتواند رخ دهد. خورشید گرفتگی جزئی زمانی اتفاق میافتد که ماه قسمتی از خورشید را مسدود میکند. در مجموع، سال ۲۰۱۱ سالی برای خورشید گرفتگی و ماه گرفتگی بود. Space.com مینویسد: "۲۰۱۱ ترکیبی نادر از چهار خورشید گرفتگی جزئی و دو ماه گرفتگی کامل است. " این خورشید گرفتگی خاص در خاورمیانه، شمال آفریقا و بسیاری از مناطق اروپا قابل مشاهده بود.
هنگامی که خورشید گرفتگی آسمانهای قرمز خونی و خورشیدهای هلالی شکل را به وجود میآورد جای تعجب نیست که مردم باستان آنها را نشانهای از عذاب قریبالوقوع میدانستند. در اینجا نمایی از یک خورشید گرفتگی حلقوی را میبینید که در جاکارتا، اندونزی، در ۲۶ ژانویه ۲۰۰۹ به وقع پیوست. خورشید گرفتگی حلقوی زمانی اتفاق میافتد که ماه در دورترین نقطه در مدار خود از زمین قرار دارد. در ۱۵ ژانویه ۲۰۱۰، طولانیترین ماه گرفتگی حلقوی از سال ۱۹۹۲ در مرکز آفریقا، اقیانوس هند و شرق آسیا قابل مشاهده بود. به مدت ۱۱ دقیقه و هشت ثانیه که انتظار میرود این رکورد تا ۲۳ دسامبر ۳۰۴۳ حفظ شود.
این تصویر کسوفی را نشان میدهد که از فضا و زمین در ۲۹ مارس ۲۰۰۶ دیده میشود. یک خورشید گرفتگی فرصت خوبی برای مطالعه تاج یا جو بیرونی خورشید است. ناسا "نقطه برتر" رصدخانه هلیوسفر خورشیدی مبتنی بر فضا (SOHO) را با تصویری از تاج که توسط اکسپدیشن اکلیپس کالج ویلیامز در جزیره کاستلوریزو، یونان ثبت شده است، ترکیب کرده است. تنها زمان خورشید گرفتگی است که مردم روی زمین میتوانند تاج خورشید را ببینند که در این تصویر توسط SOHO برجسته شده است. این شبکه یعنی SOHO در سال ۱۹۹۵ به عنوان بخشی از یک همکاری بین المللی برای مطالعه خورشید راه اندازی شد.
این عکس نمایی دیگر از خورشید گرفتگی ۲۹ مارس ۲۰۰۶ است. ناسا این تصویر را اینگونه توصیف میکند: "سایه ماه از ایستگاه فضایی بین المللی، در ۲۳۰ مایلی بالای سیاره، در حین یک خورشید گرفتگی کامل در حدود ساعت ۴:۵۰ صبح چهارشنبه ۲۹ مارس، بر روی زمین میافتد. " دریای مدیترانه را میتوان بیرون از سایه دید. این تصویر توسط خدمه اکسپدیشن ۱۲ از جمله فرمانده بیل مک آرتور و مهندس پرواز والری توکارف گرفته شده است. از زمین، این خورشید گرفتگی در امتداد یک بخش باریک در شرق برزیل از آفریقا تا جنوب غربی آسیا قابل مشاهده بود.
ناسا این تصویر را کسوف "حلقه الماس" نامید - لحظه کلیدی که ماه تقریباً به طور کامل توسط خورشید پوشانده شده است. تماشای خورشید گرفتگی از زمین میتواند خطرناک باشد. ناسا میگوید تابش اشعه خورشیدی که به زمین میرسد "از تابش فرابنفش (UV) در طول موجهای بیشتر از ۲۹۰ نانومتر تا امواج رادیویی در محدوده متر را شامل میشود. بافتهای چشم انسان بخش قابل توجهی از این تابش را به شبکیه حساس به نور در پشت چشم منتقل میکنند. قرار گرفتن بیش از حد در معرض این اشعه میتواند منجر به سوختگی شبکیه شود.
در طی یک ماه گرفتگی جزئی یا حلقوی، یا حتی زمانی که ۹۹ درصد خورشید پوشیده شده است، هنوز اشعه کافی وارد چشم میشود که آسیب قابل توجهی را به چشم میرساند. در زمان کسوف، خورشید را فقط باید از طریق فیلترهای مخصوص رصد کرد.
در این تصویر یک خورشید گرفتگی جزئی در جیپور، هند، در ۱۹ مارس ۲۰۰۷ را میبینید. این اولین خورشید گرفتگی در سال ۲۰۰۷ بود و در شرق آسیا و بخشهایی از شمال آلاسکا قابل مشاهده بود.
اکنون میدانیم که با وجود اینکه خورشید ۴۰۰ برابر بزرگتر از ماه است، به نظر میرسد اندازه این دو جسم از زمین یکسان به نظر برسد. در نتیجه، آنها میتوانند جلوی راه یکدیگر قرار بگیرند و هریک دیگری را مسدود کند. اما حتی با رسیدن به این درک و دانش، اینکه چرا برای مردم، چه در گذشته و چه در حال حاضر، این رویدادهای نجومی تا این حد جذاب و خیره کننده است، سؤالی است که به نظر میرسد پاسخی ندارد جز اینکه انسان شیفته زیبایی و کشف این زیبایی است به خصوص اینکه در فضا باشد.