بازار سهام بعد از تجربه یک رشد شدید و سریع که از آبان‌ماه آغاز شد و در دی متوقف، شاهد یک شوک منفی در بهمن‌ماه بود. اما پس از اصلاحات و ریزش‌های تجربه‌شده، در این روز‌ها نماگر بازار سرمایه وضعیت خنثایی داشته و ظاهرا از رشد یا افت شدید ماه‌های گذشته خبری نیست.
به گزارش دنیای اقتصاد، از نگاه کارشناسان، ریسک‌های موجود نمایانگر ادامه وضعیت خنثی یا حتی احتمال اصلاح مجدد برای بازار سهام است؛ اما محرکات قوی موجود این نوید را می‌دهد بورس در بهار سال آینده بازاری جذاب‌تر از آنچه در سال ۱۴۰۱ بود برای سهامداران خود باشد.
پیام الیاس‌کردی، تحلیلگر بازار سهام، در خصوص وضعیت شاخص کل بورس در چهار ماه گذشته گفت: بازار سرمایه از چهارم آبان‌ماه رشد عجیب‌و‌غریب و شتابانی را آغاز کرد و شاخص کل بورس ۳۶درصد از کف آبان بالا آمد. این رشد تا دی‌ماه ادامه داشت و بعد از آن ظاهرا با اخبار خودرویی‌ها، نرخ ارز و کاهش ارزش معاملات بازار افت کرد. وی عنوان کرد: طی دو سال گذشته کانالی را در بازار داشتیم که همیشه همین‌طور عمل کرده است. در بررسی این روند می‌بینیم که شاخص کل در دی‌ماه ۱۴۰۰ یک‌میلیون و ۵۰۰هزار واحد بوده و سپس تا یک‌میلیون و ۶۰۰هزار واحد رشد کرده است. بعد از آن تا یک‌میلیون و ۲۰۰هزار واحد افت کرده و مجدد از یک‌میلیون و ۲۰۰هزار واحد تا یک‌میلیون و ۶۰۰هزار واحد رشد کرده است. افت مجدد شاخص کل تا کف یک‌میلیون و ۲۵۰هزار واحد بوده و بعد برای لمس سقف یک‌میلیون و ۷۰۰هزار واحد حرکت کرده است. به نظر می‌رسد این کانال قوی‌ترین کانال موجود است و بر اساس آن همیشه وقتی که شاخص به روند نزولی برسد سقف‌ها و کف‌های پایین‌تری ثبت می‌کند.
الیاس‌کردی ادامه داد: در‌حال‌حاضر نیز با کف پایین‌تری از کف گذشته شاخص کل بورس مواجهیم و این احتمال مطرح است که بازار سرمایه مانند سه حرکت گذشته خود اصلاح مجددی تا محدوده‌های یک‌میلیون و ۳۰۰هزار واحد داشته باشد و این حرکت در شاخص کل تکرارپذیر باشد. در این میان باید توجه داشت زمانی که بازار سهام و قیمت سهم‌ها در حال رشد بود ارزش معاملات کاهشی بود و بین این دو عامل شاهد یک واگرایی بودیم که خود یکی از عوامل ریزش بازار سهام هم مانند دفعات گذشته بود.
این تحلیلگر بازار سهام اظهار کرد: در این میان باید توجهی به شاخص کل هم‌وزن نیز داشت. این شاخص در بازار سرمایه روند متفاوتی را آغاز کرده و برخلاف شاخص کل که به نظر نمی‌رسد بیانگر درستی برای بازار سهام باشد، شاخص کل هم‌وزن از تاریخ مردادماه ۹۹ و همزمان با ریزش بازار بورس تا پایان ۱۴۰۰ ریزشی بوده، ولی از انتهای سال ۱۴۰۰ تا الان حالتی صعودی دارد. گواه حرف من در خصوص کانال تکرارشونده‌ای که به آن اشاره کردم نیز روندی است که شاخص کل هم‌وزن آغاز کرده است. این شاخص در اردیبهشت ۱۴۰۱ به اوج خود رسید و تا اوایل آبان‌ماه اصلاح کرد و از آبان به بعد مجدد شرایط خوبی را در شاخص کل هم‌وزن داشتیم.
وی خاطرنشان کرد: در این بین اتفاقی افتاده که باعث شده بازار نتواند به رشد خود ادامه دهد و به دلایل متعددی شاخص کل هم‌وزن نتوانست سقف روانی ۱۳۹۹ را بشکند. به نظر می‌رسد هنوز قیمت ارز فضا را برای رشد بازار مهیا نکرده است. هر چند نرخ ارز در بازار آزاد رقم بالایی است و روز گذشته تا ۴۶هزار تومان هم رفت، اما با توجه به اینکه بازار سرمایه نگاهی به دلار نیما دارد و رئیس بانک مرکزی نیز بار‌ها بر دلار ۲۸هزار و ۵۰۰تومانی تاکید داشته است، قیمت دلار بازار آزاد تاثیر زیادی روی بازار سهام نداشته است. الیاس‌کردی ادامه داد: با این وجود قاعدتا روند صعودی شاخص کل هم‌وزن که از انتهای سال ۱۴۰۰ آغاز شده، پس از اصلاحی که بازار احتمالا خواهد داشت ادامه‌دار خواهد بود. شاخص کل هم‌وزن با توجه به اطلاعاتی که امروز از قیمت معاملات بورس کالای صنایع وجود دارد، قطعا سقف سال ۱۳۹۹ را رد خواهد کرد، اما در این راه اصلاح و کف‌سازی خواهد داشت.
این تحلیلگر بازار سرمایه در خصوص نرخ دلار آمریکا به عنوان یک فاکتور اثرگذار بر بازار سرمایه، عنوان کرد: باید توجه داشت مادامی که قیمت دلار زیر ۴۶هزار و ۵۰۰تومان باقی بماند در کوتاه‌مدت اتفاق ویژه‌ای برای بازار سهام نخواهد افتاد. نرخ ۴۶هزار و ۵۰۰تومان تا سه ماه آینده با توجه به میزان تورم موجود و کانال موجود به نظر طبیعی است و احتمالا تا پایان سال آینده نیز قیمت دلار حدود ۵۰درصد بیش از نقطه فعلی خواهد بود. وی گفت: اگر دلار تا سه ماه آینده از ۴۶هزار و ۵۰۰تومان عبور کند رشد نرخ دلار تا پایان سال بعد بیش از ۵۰درصد خواهد بود و اهداف بالایی ثبت خواهد شد. این اهداف بالا ناخوداگاه با تاخیر چندماهه بر بازار سرمایه نیز اثر می‌گذارد و در قدم اول باعث رشد شاخص هم‌وزن و نزدیک شدن به سقف سال ۹۹ می‌شود.
الیاس‌کردی ادامه داد:، اما در شرایط فعلی به شرط اینکه دلار تا سه ماه آینده از ۴۶هزار و ۵۰۰تومان عبور نکند، تورم رشد عجیبی نداشته باشد و شرایط سیاسی‌اقتصادی دستخوش تغییرات خاصی نشود. با توجه به ارزش معاملات موجود و حرکات تکرارشونده بازار، احتمالا بازار سرمایه تا بهار سال آینده بازار جذابی نخواهد بود و از آن به بعد وضعیت برای معاملات بهتر خواهد شد. به سهامداران نیز فاصله گرفتن از سهام شاخص‌ساز و نزدیک شدن به سهام کوچک‌تر پیشنهاد می‌شود. در این خصوص باید به قیمت‌های بورس کالا نیز توجه داشت، چرا که هرچند شاید تولیدات شرکت‌ها با کاهش مواجه شده باشد، اما قیمت‌های موجود قیمت‌های قابل‌توجهی است و در وضعیت سودسازی شرکت‌ها اثرگذار خواهد بود.
کامل ابراهیمیان، تحلیلگر بازار سهام، نیز با اشاره به اینکه در یک نگاه کلی بازار سرمایه از ابتدای امسال در مقایسه با سایر بازار‌های رقیب کم‌بازده بوده است، گفت: علت اصلی این موضوع دخالت‌هایی است که در این بازار می‌شود. برای مثال در هفته‌های گذشته ما بحث دخالت شورای رقابت در قیمت‌گذاری محصولات خودرویی را داشتیم. بعد از کشمکش‌های فراوان، کمیسیون تلفیق مصوبه‌ای صادر کرد مبنی بر اینکه همه خودرو‌ها باید از طریق بورس کالا عرضه شوند. این مصوبه در نگاه اول مصوبه خوبی است، اما وقتی تمام بند‌های مصوبه را بررسی کنید، می‌بینید در ادامه آن آمده است ۸۵درصد از مابه‌التفاوت قیمت پایه با قیمت کشف‌شده در بورس کالا باید برای هزینه‌کرد در شهرداری‌ها و حمل‌ونقل عمومی به حساب دولت واریز شود.
وی ادامه داد: این مصوبه غیرقانونی است چرا که در آن حقوق مالکیت سهامداران و سرمایه‌گذاران نادیده گرفته شده است. به هیچ عنوان چنین مصوباتی نباید اتفاق بیفتد. وقتی از دارایی و اموال سرمایه‌گذاران که در قالب تولیدات و خدمات شرکت‌هاست برداشت می‌شود و با آن کسری بودجه دولت را تامین می‌کنید، عملا سهامدار و سرمایه‌گذار را تهدید کرده‌اید و این فرار سرمایه که شاهد آن هستیم نیز نتیجه چنین مصوباتی است. امروز سهامداران هیچ اعتمادی برای سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه ندارند چرا که دخالت‌های غیرقانونی دولت، مجلس، کمیسیون تلفیق، سازمان‌ها و نهاد‌های مختلف از جمله شورای رقابت، تنظیم قیمت و ... سهامداران را تهدید می‌کند.
ابراهیمیان بیان کرد: سرمایه‌گذاران در چنین فضایی حاضر به سرمایه‌گذاری نیستند و در افزایش سرمایه شرکت‌ها حضور ندارند؛ در نتیجه تشکیل سرمایه ثابت منفی می‌شود و آمار‌های منتشرشده نیز مدام منفی است. بازار سرمایه الان بیش از ۵۰میلیون سرمایه‌گذار و سهامدار دارد و نهاد‌های مرتبط با بازار سرمایه مانند سازمان بورس، کمیسیون اقتصادی مجلس و... باید دست به دست هم داده و از تصویب قوانینی که حقوق سهامداران را زیر پا می‌گذارد جلوگیری کنند تا اطمینان به بازار سرمایه برگردد.
این تحلیلگر بازار سرمایه با تاکید بر اینکه بورس شفاف‌ترین بازار برای سرمایه‌گذاری است، گفت: شرکت‌های مختلف، دولت، شهرداری‌ها و ... از طریق بازار سرمایه تامین مالی می‌کنند. شرکت‌های تولیدی در این بازار سهام خود را عرضه می‌کنند، در بورس کالا محصولات خود را به فروش می‌رسانند و در نهایت رشد اقتصادی اتفاق می‌افتد. اگر موضوع دخالت‌ها و مصوبات غیرقانونی حل شود وضعیت بازار سهام نیز بهبود می‌یابد. من امیدوارم مصوبه غیرقانونی کمیسیون تلفیق مجلس در صحن علنی و توسط شورای نگهبان رد شود و به طور کلی مواردی که نافی حقوق سهامداران و سرمایه‌گذاران است از این بازار حذف شود.
وی در خصوص وضعیت کلی بازار سرمایه نیز اظهار کرد: در حال حاضر شاهد این هستیم که محصولات شرکت‌ها و مخصوصا فلزات اساسی و سایر محصولات از جمله فراورده‌های نفتی و روان‌کار‌ها محصولات خود را در بورس کالا در سه هفته اخیر با قیمت‌های متناسب با نرخ ارز رقابتی به فروش رساندند. در شمش شاهد رشد حدود ۵۰درصدی نرخ بودیم. معاملات ورق گالوانیزه نیز روز گذشته با رشد حدود ۱۳درصدی همراه بود. این افزایش نرخ محصولات در بورس کالا اثر خود را در صورت مالی شرکت‌ها خواهد گذاشت. معتقدم بازار سرمایه وضعیت آتی مناسب‌تری خواهد داشت. این موضوع با توجه به روند رو به رشد در فرآیند فروش شرکت‌ها و وضعیت باثبات بازار‌های جهانی قابل‌پیش‌بینی است.
این تحلیلگر بازار سرمایه عنوان کرد: به طور کلی بازار در سطح ارزنده‌ای قرار دارد. اما مهم‌ترین مساله‌ای که بازار سرمایه و سهامداران با آن روبه‌رو هستند ریسک مربوط به مصوبات و قوانینی است که بر بازار سرمایه سایه افکنده و باعث مهاجرت سهامداران و خروج سرمایه‌گذاران بازار سرمایه به سمت بازار‌های موازی و غیرشفاف شده است. در این بین علاوه بر مصوبه شورای رقابت و پس از آن مصوبه کمیسیون تلفیق در خصوص عرضه خودرو در بورس کالا که از منافع سهامداران جیب دولت را پر می‌کنند، بحث نرخ خوراک مطرح است.
وی ادامه داد: گران‌ترین خوراک در پتروشیمی‌ها را شرکت‌های پتروشیمی کشور دارند و از طرفی با افت نرخ جهانی گاز و محصولاتی مانند اوره، اوره‌سازان نیز با افت شدید سودآوری مواجه شدند. از سوی دیگر شرکت‌های بورسی با تثبیت نرخ دلار نیما در حوالی ۲۸هزار و ۵۰۰تومان مواجهند. در چند روز گذشته حدود ۵/ ۶ میلیارد دلار ارز پتروشیمی و احتمالا نفتی در بازار نیمایی عرضه شده و این با وجود ارز ۲۸هزار و ۵۰۰تومانی به معنای عدم‌نفع نزدیک به ۱۰۰هزار میلیارد تومانی است. ابراهیمیان افزود: این منافع سهامداران صنعت پتروشیمی است که به جیب دولت می‌رود. سرمایه‌گذاران این صنعت صندوق‌های بازنشستگی، تامین اجتماعی، سرمایه‌گذاری‌های استانی و ۵۰میلیون سرمایه‌گذار سهام عدالت هستند و ۱۰۰هزار میلیارد تومان به نام دلار نیمایی از منافع این سرمایه‌گذاران برداشت شده است. این موارد تهدید‌ها و ریسک‌های بسیار بزرگی است که شاهد آن هستیم و وقتی اتفاق می‌افتد سهامدار اقبالی به حضور در بازار سرمایه ندارد.
