مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از درز گزارش‌های محرمانه این سازمان درباره برنامه هسته‌ای کشورمان به رسانه‌ها ابراز تاسف، اما ادعا کرد که آژانس ابزاری برای کنترل و جلوگیری از تکرار این مساله ندارد.
به گزارش ایرنا، رافائل گروسی این مطلب را سه‌شنبه شب در نشست اندیشکده چتم‌هاوس لندن، در پاسخ به سووال خبرنگار ایرنا مطرح کرد که پرسید آیا وی نسبت به تداوم درز گزارش‌های محرمانه آژانس درباره ایران به رسانه‌ها نگران است یا اهمیتی برای او ندارد؟
وی ادعا کرد: در این باره باید از کسانی سووال کنید که گزارش‌ها را درز می‌دهند. آژانس گزارشی را منتشر می‌کند و اگر کسی آن را افشا کند تقصیر من چیست؟
در این لحظه مجری چتم هاوس صحبت‌های او را قطع کرد و با اشاره به قوانین معروف این اندیشکده درباره عدم درز محتوای جلساتی که ماهیت غیرمطبوعاتی دارند، به طعنه گفت؛ اما ما با متخلفین در اینجا برخورد می‌کنیم.
گروسی با تحویل خنده‌ای تلخ گفت که آژانس هم «تدابیر سختگیرانه‌ای» برای حفاظت از گزارش‌های محرمانه دارد. وی با بیان اینکه «همه به این گزارش‌ها دسترسی ندارند» افزود که درز اسناد محرمانه مایه نگرانی است، اما آژانس ابزاری برای جلوگیری و پیگیری این موضوع ندارد.
مدیرکل آژانس «کنترل جریان اطلاعات» توسط سازمانش را امری «چالش‌برانگیز» و «غیرممکن» توصیف، اما با این حال تصریح کرد: ما نگران هستیم، این گزارش‌ها را برای اعضای (شورای حکام) تنظیم می‌کنیم، آنچه بعد از آن رخ می‌دهد می‌تواند تاسف‌انگیز باشد.
گروسی درحالی از نقش مهم آژانس در حفاظت از گزارش‌های محرمانه این سازمان شانه خالی کرد که مقامات کشورمان بار‌ها درباره این موضوع تذکر داده‌اند. محمد اسلامی رئیس سازمان انرژی اتمی کشورمان هفته پیش در واکنش به درز آخرین گزارش مدیرکل آژانس تصریح کرد که این اسناد درباره هیچ کشوری جز ایران بلافاصله رسانه‌ای نمی‌شود.
مدیرکل آژانس اتمی در گزارشی محرمانه برای اعضای شورای حکام که فراز‌هایی از آن در خبرگزاری رویترز منتشر شد، ادعا کرده است؛ طی یک بازرسی اعلام نشده از تاسیسات فردو، مشخص شده است که دو آبشار سانتریفیوژ‌های «آی‌آر-۶» که اورانیوم را تا سطح ۶۰ درصد غنی‌سازی می‌کند به شکلی متفاوت از گزارش‌ها به یکدیگر متصل شده‌اند. در این گزارش ادعا شده است: مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از اقدام ایران در تغییر اساسی در نحوه اطلاع رسانی عملکرد تاسیسات فردو در رابطه با تولید اورانیوم با غنای بالا نگران است.
گروسی همچنین درباره این گزارش در اندیشکده چتم هاوس مدعی شد: گزارشی که من منتشر کردم شرایط را توضیح داده است؛ ما با ایران تماس گرفتیم - البته ما دائم با سازمان انرژی اتمی ایران در تماس هستیم - آن‌ها در جریان هستند که این مساله نباید رخ می‌داد؛ ما گفتگو کردیم و قرار شد نظام راستی‌ازمایی خود را با این تغییرات تنظیم کنیم.
وی سپس ادعا کرد: اینجا دو موضوع مطرح است؛ اول تغییراتی است که باید گزارش می‌شد؛ چون نمی‌توان به عقب برگشت و نوشت گزارش اشتباه است. نکته دوم اینکه با این تغییرات نیروگاه ظرفیت‌های جدیدی پیدا کرده و بنابراین ما باید بازرسی‌های بیشتری صورت دهیم.
این درحالیست که رییس سازمان انرژی اتمی کشورمان، مساله پیش‌امده را صراحتا به اشتباه بازرس آژانس نسبت داده است. اسلامی هفته پیش در سخنانی با ابراز تأسف از موضع گیری آژانس گفت: یکی از بازرسان آژانس سهواً گزارش کرده بود که ایران در سایت غنی سازی شهید دکتر علی‌محمدی (فردو) تغییراتی در رویه بهره برداری انجام داده که پیشتر آن را اعلام نکرده است. برداشت او از بازدیدش در فردو نادرست بود، اما آن را بلافاصله به آژانس گزارش کرد؛ ما بلافاصله توضیحات را ارایه کردیم. بازرسان قبلی در محل حضور یافتند و پس از توضیحاتی که برای آن‌ها داده شد بازرس مذکور به سهو خود پی برد و پس از هماهنگی آن‌ها با دبیرخانه آژانس موضوع عملاً حل شد.
البته باید گفت که گزارش تحریک آمیز گروسی درحالی منتشر می‌شود که او بار‌ها تمایل خود را برای سفر به ایران برای پیگری مسائل ادعایی پادمانی اعلام کرده است. ایران هم اعلام کرده است «باید برنامه، محتوا و اهداف سفر تعیین» و سپس برنامه سفر نهایی شود.
مدیرکل آژانس در ادامه این نشست تلاش کرد تا از اظهارنظر‌های سیاسی خودداری کند و اصرار داشت که نقش او و آژانس در مسائل هسته‌ای حرفه‌ای است. وی گفت: روند تلاش برای احیای برجام روند فشرده‌ای بود که برای قریب به یک سال و نیم به طول انجامید. من باید یادآور شوم که آژانس اتمی بخشی از این توافق نیست و تنها به عنوان ضامن و ناظر آن فعالیت می‌کند. ما به این روند (مذاکرات) نزدیک هستیم و به طور مداوم با ما رایزنی می‌شود.
وی افزود: روند مذاکرات در حال حاضر در وضعیت پیچیده‌ای قرار دارد. برخی می‌گویند مرده است. برخی می‌گوینده نمرده است. برخی می‌گویند که مرگ یا زندگی توافق را طرفین توافق باید تعیین کنند. من در این خصوص نظری ندارم، اما آماده‌ایم وظیفه‌ای را که به ما محول کنند، انجام می‌دهیم.
گروسی با اشاره به آنچه بدترشدن روابط میان طرفین توافق نامید گفت: ایران تصمیم گرفت که اجرای برخی تعهداتش ذیل توافق را متوقف کرد. از زمانی که آن‌ها دست به این کار زدند، به‌تدریج دید آژانس اتمی بر سر خیلی مسائل محدود شده است.
مدیرکل آژانس مدعی شد که احیای تصویر کامل در خصوص زیرساخت‌های هسته‌ای ایران را بسیار دشوار خواند و گفت: باید بگویم که ما در آنجا حضور داریم و به بازرسی ادامه می‌دهیم؛ چرا که هنوز توافقی پادمانی باقی مانده است، اما این روند بدون مشکل نیست. آژانس در آنجاست، اما دید محدودتری در خصوص آنچه در حال وقوع است، دارد.
وی سپس گفت: خواست ما این است که همیشه به دنبال راه حل‌های دیپلماتیک و گشایش باشیم و تلاش من نیز همین است. اما در این لحظه کانال برجام و همچنین کانال دوجانبه آژانس با ایران در بهترین وضعیت قرار ندارد. امیدوارم که بتوانم که این گفتگو‌ها را احیا و تقویت کنم وگرنه بدون آن شرایط بسیار بدتر می‌شود.
مدیرکل آژانس در پاسخ به سووال مجری چتم هاوس درباره تاثیر بی‌نتیجه‌ماندن مذاکرات درباره ازسرگیری اجرای برجام هم مدعی شد: اگر گفتگو‌ها شکست بخورد، مجموعه مشکلات منحصربه‌فرد خاورمیانه وخیم‌تر می‌شود. گسترش اشاعه تسلیحات هسته‌ای به نفع هیچکس نیست. اگر این اتفاق بیافتد شرایط شکننده موجود بدتر می‌شوند.
وی ادامه داد: ما هنوز به این نقطه نرسیده‌ایم، اما نمی‌توانیم شکست را به جان بخریم. به همین خاطر است که کار آژانس اتمی مهم است. اگر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نتواند به دنیا بگوید که برنامه هسته‌ای ایران کاملا اهداف مسالمت‌آمیز دارد، بی‌ثباتی به وجود می‌آید. این به نفع ایران، آژانس اتمی و همچنین تمامی طرفین است که آژانس بتواند در آنجه بدون هیچ مانعی فعالیت کند.
مدیر کل آژانس اتمی مدعی شد: من به دنبال سیاسی‌سازی مسائل نیستم. باور کنید اگر می‌خواستم مسائل را سیاسی کنم، توانایی این کار را داشتم. ما به طور مداوم به دنبال گشایش، پیدایش راه‌حل‌های دیپلماتیک و فرصت جدید هستیم. من امیدوارم که بتوانم گفتگو‌ها را از سر بگیرم. تاکید می‌کنم که این گفتگو‌ها قطع نشده است، اما در شرایطی شکننده قرار دارد.
گروسی در پاسخ به سووال سفیر کشور اسلوانی درباره نقشی که اروپا می‌تواند در خصوص برجام ایفا کند گفت: این مهم است که در نظر داشته باشیم ایران سلاح هسته‌ای ندارد. البته انباشت مواد اتمی در ایران با این مساله بی ارتباط نیست، اما این دو مساله یکی نیستند؛ گاهی افراد این دو را کنار هم قرار می‌دهند.
وی با اشاره به حمایت قوی اروپا از برجام گفت: حمایت اروپایی‌ها از ما هم برای پیدا کردن راهی به سمت جلو مهم است، چه با برجام چه بدون برجام.
مدیرکل آژانس مدعی شد: برجام یک توافق سیاسی است؛ اما اگر احیا نشود ما با یک ایران قبل و بعد از برجام روبرو هستیم. باید اطمینان حاصل کنیم که برنامه اتمی ایران منجر به اشاعه تسلیحات اتمی نمی‌شود. تحقق این مساله می‌تواند از مسیر برجام عبور کند یا یک توافق دیگر. من در این رابطه نظری ندارم. ولی ما می‌توانیم به ایران کمک کنیم که درباره عدم انحراف در برنامه هسته‌ای‌شان به جهان اطمینان دهند. مدیرکل آژانس ادعا کرد که «چند هفته یا ماه آینده» در این زمینه حیاتی خواهد بود
گروسی در پاسخ به سووالی مبنی بر اینکه گزاره او درباره عدم برخورداری ایران از سلاح هسته‌ای حس اشتباهی را بلحاظ امنیتی به جهان مخابره می‌کند هم تصریح کرد: آژانس به خوبی از فعالیت تاسیسات اتمی ایران مطلع است. اینطور نیست که ما تعداد محدودی دوربین و بازرس در ایران داشته باشیم، می‌توانم به شما اطمینان دهم که تعدادشان بیشتر از این است. ما هر روز آنجا هستیم و تمام تاسیسات اتمی اعلام شده را بازرسی می‌کنیم.
وی با تکرار مسائل ادعایی پادمانی، اما خاطر کرد: اینطور نیست که برخلاف ادعای شما تصویر غلطی را بلحاظ امنیتی درباره ایران، منعکس کنیم. باید کار‌های بیشتری صورت دهیم، ولی تصویر خوبی از آنچه در ایران می‌گذرد در اختیار داریم.
