صورت‌های مالی حسابرسی نشده دوره منتهی به پایان آذر سال ۱۴۰۱ نشان می‌دهد که از میان ۲۰ بانک بورسی کشور، ۱۴ بانک سودده بوده و ۶ بانک هم زیان ساخته اند.
به گزارش دنیای‌اقتصاد، بر اساس این صورت‌های مالی، بانک ملت بیشترین میزان رشد را در سوددهی خود تجربه کرده است و همچنین باتوجه به اینکه بزرگ‌ترین بانک بورسی کشور است، بیشترین میزان سوددهی را داشته است. کمترین میزان رشد سود هم مربوط به بانک رفاه بوده که سود خالص این بانک حدود ۶۱درصد نسبت به ۹ ماهه سال ۱۴۰۰ کاهش داشته است.
بانک‌ها در ایران نقش مهمی در حوزه ایجاد چرخه سرمایه در کشور و تامین مالی کسب و کار‌ها بر عهده دارند. این نقش عمدتا به دلیل آن است که دیگر بازار‌های پولی که برای تامین سرمایه شرکت‌ها کاربرد دارند، در ایران از بلوغ کافی برخوردار نیستند. از جمله این بازار‌ها می‌توان به بازار اوراق قرضه اشاره کرد.
به گفته یکی از کارشناسان بانکی، درحال حاضر بیش از ۸۰درصد سهم تامین مالی کسب و کار‌ها در ایران توسط بانک‌ها انجام می‌شود که عمدتا از طریق اعطای تسهیلات صورت می‌گیرد. باقی سهم تامین مالی در ایران هم مربوط به شرکت‌های سرمایه‌گذاری، صندوق‌ها و صندوق‌های خطرپذیر است.
در نتیجه می‌توان گفت که بانک‌ها نقش موثری در چرخه اقتصادی ایران داشته و درصورتی که این بازیگران اقتصادی در انجام امور خود با مشکل مواجه شوند، کل چرخه اقتصادی کشور با مشکل مواجه خواهد شد. از طرف دیگر این نهاد‌های پولی به سرچشمه اصلی خلق پول در ایران، یعنی بانک مرکزی متصل بوده و معمولا کسری‌های خود را با استقراض از این نهاد جبران می‌کنند. در نتیجه اختلال عملکرد بانک‌ها می‌تواند کل نظام پولی کشور را تحت‌تاثیر خود قرار دهد.
بررسی صورت سود و زیان بانک‌های کشور نشان می‌دهد که بانک ملت موفق شده بیشترین میزان سودسازی را نسبت به دیگر بانک‌ها داشته باشد. البته این موضوع امری طبیعی است؛ چرا که این بانک بزرگ‌ترین بانک بورسی کشور محسوب می‌شود. اما از این موضوع مهم‌تر، میزان رشد سود خالص این بانک است.
سود خالص بانک ملت طی ۹ ماه سال ۱۴۰۱ نسبت به دوره مشابه سال گذشته ۲۶۰درصد رشد داشته است که این میزان رشد، بیشتر از تمامی بانک‌های بورسی است. بر اساس اطلاعات صورت‌های مالی، سود این شرکت از ۴هزار و ۷۳۵ میلیارد تومان در ۹ ماهه سال ۱۴۰۰، به ۱۷هزار و ۵۴ میلیارد تومان رسیده است.
پس از بانک ملت، بانک سامان بیشترین میزان رشد را در سود خالص خود تجربه کرده است. بر اساس گزارش صورت سود و زیان ۹ ماهه سال ۱۴۰۰، این بانک توانسته بود ۹۵۸ میلیارد تومان سودسازی داشته باشد که این سود در ۹ ماهه سال‌جاری به ۲هزار و ۷۴۲ میلیارد تومان رسیده است و بر این اساس می‌توان گفت این بانک رشد ۱۸۶ درصدی را در سود خود تجربه کرده است. در جایگاه سوم این جدول، بانک شهر قرار دارد. این بانک موفق شده سود خود را نسبت به مدت مشابه مورد بررسی در سال گذشته، ۱۶۶درصد افزایش دهد.
سود این بانک بر اساس اطلاعات منتشر‌شده در سامانه کدال، از یک‌هزار و ۶۰۱ میلیارد تومان در دوره ۹ ماهه منتهی به آذر ۱۴۰۰، به ۳هزار و ۴۶۵ میلیارد تومان در سال‌جاری رسیده است. عمده این رشد حاصل سودسازی این بانک در بخش خالص درآمد تسهیلات و سپرده گذاری است. این بانک در سال ۱۴۰۰ در این بخش ۸۳۲ میلیارد تومان زیان ساخته بود. اما در سال ۱۴۰۱ این زیان تبدیل به سود خالص ۳هزار و ۳۹۸ میلیارد تومانی شد.
در بحث سودسازی بانک‌ها شاید بتوان گفت که سه بانک کارآفرین، صادرات و رفاه عملکرد ضعیف تری نسبت به دیگر رقبای خود داشته اند. درآمد‌های بانک کارآفرین رشد خیلی کمی را تجربه کرده است. این بانک در ۹ ماهه سال ۱۴۰۰ حدود ۹۰۳ میلیارد تومان سود خالص داشته که این درآمد در ۹ ماهه سال ۱۴۰۱ تنها ۶۰۰ میلیون تومان افزایش داشته است که از این لحاظ می‌توان گفت سود خالص این بانک تنها ۱/ ۰درصد رشد کرده است.
پس از این بانک، بانک صادرات قرار دارد که سود خالص آن در دوره ۹ ماهه منتهی به آذر سال‌جاری نسبت به مدت مشابه سال قبل ۸درصد کاهش داشته است. این بانک در سال گذشته موفق شده بود ۱۷۴ میلیارد تومان سودسازی داشته باشد که این مبلغ در سال‌جاری به ۱۶۱ میلیارد تومان رسیده است. در نهایت بانک رفاه هم کاهش چشمگیری در سود خود تجربه کرده است. این بانک در دوره ۹ ماهه سال ۱۴۰۰ سود ۲۵۸ میلیارد تومانی داشته که این سود در سال ۱۴۰۱ به ۱۰۰ میلیارد تومان کاهش یافته است.
بر این اساس می‌توان گفت این بانک کاهش ۶۱ درصدی را در سود خالص خود تجربه کرده است. البته باید توجه داشت که بانک رفاه تعداد بسیار زیادی مستمری بگیر داشته که این موضوع هزینه عملیاتی بالایی را بر صورت سود و زیان این بانک تحمیل می‌کند.
بر اساس اطلاعات منتشر‌شده در سامانه کدال، شش بانک از بانک‌های مورد بررسی زیان ده بوده اند. بر اساس این اطلاعات، بیشترین میزان رشد زیان خالص مربوط به موسسه اعتباری ملل است. میزان زیان این بانک طی ۹ ماهه سال‌جاری نسبت به مدت مشابه سال گذشته، ۱۹۱درصد رشد داشته است. زیان این بانک از حدود ۳۶۷ میلیارد تومان در سال ۱۴۰۰ به یک‌هزار و ۹۶ میلیارد تومان در ۹ ماهه سال‌جاری رسیده است.
پس از این بانک، بانک پارسیان قرار دارد. میزان زیان این بانک هم نسبت به سال گذشته ۲۹درصد رشد داشته است. بر اساس اطلاعات صورت سود و زیان، زیان خالص این بانک از ۵هزار و ۹۹۸ میلیارد تومان به ۷هزار و ۷۲۶ میلیارد تومان رسیده است.
سومین بانک هم در میزان رشد زیان، مربوط به بانک ایران‌زمین بوده است. زیان خالص این بانک در ۹ ماهه منتهی به آذر سال ۱۴۰۱ نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۲۴درصد رشد داشته است. زیان این بانک در مدت مورد بررسی سال گذشته ۷هزار و ۷۷ میلیارد تومان بوده که در سال‌جاری به ۸هزار و ۸۰۶ میلیارد تومان رسیده است. عملیات جاری واسطه‌گری بانک ایران زمین به دلیل اجرای سیاست‌های کلان بانک مرکزی در راستای سامان‌دهی بازار غیر‌متشکل پولی و انتقال دارایی‌های تعاونی مولی‌الموحدین به این بانک در شرایط ویژه‌ای است.
بیش از ۶۰ درصد مجموع دارایی‌های بانک را دارایی‌های انتقالی تشکیل می‌دهد و میزان درآمد عملیاتی آن در قیاس با هزینه جاری (عمدتا سود پرداختی به سپرده‌ها) کمتر است که این امر موجب ایجاد زیان دوره می‌شود.
طی تلاش صورت گرفته مدیریت بانک با وجود رشد سپرده‌های این بانک در ۹ ماهه منتهی به سال ۱۴۰۱ نسبت به مدت مشابه سال قبل، زیان دوره نسبت به این مدت کاهش یافته است که این امر ناشی از اجرای اصلاحاتی در ساختار مالی این بانک است.
با اجرای فرآیند فروش دارایی‌های این بانک و تعیین تکلیف بدهی‌های تعاونی مولی‌الموحدین زیان انباشته بانک به‌طور کل از بین رفته و این بانک از منظر شاخص‌های عملکردی در رده بانک‌های ممتاز کشور قرار خواهد گرفت. از جمله دیگر بانک‌های زیان ده می‌توان به سرمایه، آینده و دی اشاره کرد.
