نکات مهم تغذیه‌ای برای بیماران تحت درمان با دیالیز

کلیه‌ها مسئول تصفیه کردن مواد زائد از خون هستند و دیالیز با انجام عملکرد‌های مشابه کلیه، مواد زائد را از خون را تصفیه می‌کند. اما در شرایطی که بیماری فرد به حد انجام دیالیز رسیده است، چگونه می‌توان با تغذیه مناسب این روند درمانی را به نحو بهتری طی کرد؟

اگر تحت درمان دیالیز هستند می‌توانید روزانه حداکثر یک یا ۱.۵ قاشق مرباخوری نمک مصرف کنید که این مقدار در نان، گوشت، شیر و سایر مواد غذایی مورد استفاده به صورت نامحسوس موجود است؛ بنابراین هنگام تهیه غذا از نمک استفاده نکنید.

باید از پنیر بی‌نمک استفاده کنید، زیرا پنیر‌های رژیمی موجود در بازار برای بیماری که دیالیز می‌کند مناسب نیستند. بهترین راه برای بی‌نمک کردن پنیر، قرار دادن قطعات پنیر در آب سالم، به مدت ۱۰ یا ۱۲ ساعت است.

ترشی، زیتون، خیار شور، آجیل نمک‌دار، سس گوجه فرنگی، انواع سس‌های سالاد، ادویه، خردل، چیپس، ذرت، بیسکویت‌های نمک‌دار، سوپ‌های حاضری، انواع کنسرو‌ها مثل کنسرو ماهی تن و انواع غذا‌های حاضری مانند سوسیس، کالباس، پیتزا و ... را نباید مصرف کنید، چون حاوی مقادیر بالایی نمک هستند.

کرفس، هویج، اسفناج، شلغم، چغندر، کنگر نیز غنی از سدیم (نمک) هستند و باید در مصرف آن‌ها دقت کنید.

مصرف پتاسیم نیز باید در این بیماران محدود شود. مواد غذایی شامل سیب زمینی، کدو حلوایی، اسفناج، قارچ، موز، کرفس، کلم، هویج، آلو، هندوانه، توت فرنگی، پرتقال، زردآلو، خربزه، گرمک، طالبی، نارنگی، گوجه فرنگی، کشمش، مغز‌هایی مانند پسته، فندق و ... حاوی پتاسیم زیادی هستند.

برای کم کردن پتاسیم سبزیجاتی مانند سیب زمینی و هویج آن‌ها را پوست بگیرید و حداقل یک ساعت در آب قرار دهید. سپس آب آن را دور بریزید و با آب فراوان بپزید. بعد از پخت نیز آب موجود که غنی از پتاسیم است را دور بریزید و سپس آن را مصرف کنید.

توجه داشته باشید پنیر‌های رژیمی و مواد غذایی با برچسب بی‌نمک یا کم نمک حاوی مقادیر بالایی پتاسیم هستند، آن‌ها را مصرف نکنید.

لبنیات، انواع نوشابه‌های گازدار، انواع شکلات، تنقلات، خشکبار و انواع گوشت‌ها منابع غنی از فسفر هستند و باید دقت کنید که فسفر دریافتی خود را محدود کنید. مصرف نوشابه توصیه نمی‌شود، ولی مصرف لبنیات و گوشت‌ها با توجه به شرایط بیمار تحت دیالیز توصیه می‌شود.

یک بیمار تحت دیالیز باید در مصرف چربی‌ها نیز بسیار دقت کند. غذا‌های سرخ شده و مواد غذایی پرچرب میل نکنید. غذا‌های آب پز، بخارپز یا کبابی میل کنید. مغز، جگر، کله و پاچه، لبنیات پرچرب، خامه، کره، روغن حیوانی، زرده تخم مرغ، مایونز، شکلات و بستنی برای شما مضر است.

مواد پروتئینی مانند انواع گوشت‌ها، مرغ، ماهی و تخم مرغ با توجه به شرایط بیمار توصیه می‌شود، اما باید دقت کنید از گوشت‌های بدون چربی و مرغ و ماهی بدون پوست استفاده کنید.

مقدار مایعات مصرفی یک بیمار تحت دیالیز باید محدود باشد. باید مقدار دقیق مایعات مصرفی خود از قبیل آب، چای، شیر، میوه‌ها و غذا‌های آبدار و آب میوه‌ها را بدانید. مصرف غذا‌های آب‌دار نیز توصیه نمی‌شود.

بنابر اعلام مرکز آموزش بیمارستان یاس، شما باید در ۲۴ ساعت ۵۰۰ سی‌سی (۲ لیوان) بیش از حجم ادرار دفعی خود مایعات بنوشید. دقت کنید باید افزایش وزن شما بین ۲ نوبت دیالیز، ۱.۴ تا ۱.۸ کیلوگرم باشد. افزایش بیش از حد وزن به معنی آن است که مقدار مایعات، نمک و پروتئین دریافتی شما زیاد بوده و می‌تواند صدمات جبران ناپذیری را به شما وارد کند.