رقابت جدید اصولگرایان در راه است؟

اواخر هفته گذشته اولین کنگره یک حزب جدید برگزار شد. «جمعیت اعتلای نهاد‌های مردمی انقلاب اسلامی» نام این تشکیلات جدید است؛ تشکیلاتی که در گام اول تاسیس، با بی‌اعتنایی رسانه‌های نزدیک به قالیباف و رئیسی مانند ایرنا و فردانیوز مواجه شد که شاید از درون، نشانه‌ای از اختلافات جدید و ظهور جریان‌های نو، در میان اصولگرایان باشد.

جریان‌شناسی حزب تازه‌تاسیس

به گزارش هم میهن، از دهه ۷۰، بعضی از چهره‌های نظامی که سال‌های دفاع مقدس در جبهه حضور داشتند، سودای سیاست در سر می‌پروراندند و به‌مرور اقدام به تاسیس بعضی تشکیلات سیاسی و پشتیبانی کردند. مهمترین تشکیلات سیاسی که در آن عصر تشکیل شد، جمعیت ایثارگران بود که چهره‌هایی مثل محمود احمدی‌نژاد و حسین فدایی و علی دارابی، از اعضای هیئت مؤسس آن بودند. به‌مرور در زمان مجلس هشتم، اصولگرایان سازمانی برای ائتلاف تشکیل دادند که در آن افرادی از طرف چهره‌های مؤثر و افرادی به نمایندگی از احزاب حضور می‌یافتند.

در این زمان تشکیلاتی موازی و نزدیک به جمعیت ایثارگران اولیه تاسیس شد تا در این شورای جدید، یاریگر آن‌ها باشند. جمعیت جانبازان انقلاب اسلامی و جمعیت رهپویان، دو حزب مهمی بودند که در این دوره تاسیس شدند. علیرضا زاکانی، چهره مؤثر جمعیت رهپویان بود و تلاش زیادی کرد تا دوستان خود در بسیج دانشجویی را در این تشکیلات سامان دهی کند. به‌مرور این تشکیلات رشد کردند و قدرتمندتر شدند؛ چنانچه در سال ۱۴۰۰ هم نامزد اختصاصی در انتخابات ریاست جمهوری داشتند و بعد از آن هم صندلی شهرداری تهران را از رقیب قدرتمندی مثل چهره‌های نزدیک به رئیس مجلس گرفتند.

این جریان در این سال‌ها، بدنه حامیان خود را در سطح میانی اصولگرایان رشد داده است؛ به‌شکلی‌که در اکثر انتخابات درون‌گروهی، مثل تشکیل جمنا و شانا و تشکیلات مشابه، دست بالا را داشته است، اما نسبت به سایر جریان‌های اصولگرایی، نقاط ضعفی هم دارد.

از یک‌طرف با وجود بهره‌مندی از قدرت بالای رسانه‌های متعدد اصولگرا (که عمدتا در اختیار این جریان سیاسی هستند) همچنان ارتباط خوبی با کف رای جامعه ندارد و به نظر می‌رسد جریان‌هایی مثل جبهه پایداری از این نظر، دست بالا را داشته باشند و از طرف دیگر در سطح یک، چهره کاریزمایی مثل قالیباف یا ابراهیم رئیسی یا احمدی‌نژاد ندارد که با لابی شخصی بتواند در مناسبات قدرت، امتیاز بگیرد. در این شرایط، اما همین طیف سیاسی، بار دیگر محل تولد یک حزب تازه می‌شود و «جمعیت اعتلای نهاد‌های مردمی انقلاب اسلامی» به‌عنوان یک حزب جدید، در کنار برادران سیاسی خود قرار می‌گیرد.

این تاسیس یادآور بیانیه‌ای است که سال ۱۳۹۹ و در آستانه انتخابات ۱۴۰۰ از طرف جریانی به نام تحول‌خواهان انقلابی منتشر شد. آن بیانیه را همین سه حزب ایثارگران، رهپویان و جانبازان منتشر کرده بودند و احتمالاً اگر ابراهیم رئیسی نامزد نمی‌شد و بنا به رقابت درونی بین اصولگرایان بود، قصد معرفی نامزد اختصاصی هم داشتند. چنانچه سال ۹۲ هم مسیری مشابه را پیموده بودند و بعد از اینکه زاکانی رد صلاحیت شد، به حمایت از حداد عادل پرداختند تا با دو جریان سعید جلیلی و پایداری از یک‌طرف و قالیباف از طرف دیگر، خط‌کشی داشته باشند.

طیف‌بندی درونی

اعضای این حزب جدید افراد شناخته‌شده‌ای در سیاست ایران نیستند. آن‌طور که از ظاهر امر بر‌می‌آید، زهره الهیان چهره اصلی این حزب است و اعضای آن، از پنج جمع متفاوت به این حزب پیوسته‌اند که همه به شکلی با زهره الهیان ارتباط دارند.

زنان اثرگذار اصولگرا وارد میدان می‌شوند

این حزب اصولگرا در میان زنان تأثیرگذار خود نام بیش از ۱۰ زن را می‌بیند. عددی که تا امروز برای سایر احزاب اصولگرا (به‌جز حزب زنانه جامعه زینب) قفل بوده است. در واقع برخی احزاب اصولگرا به این جمع‌بندی رسیده‌اند بعد از اعتراضات اخیر، اصولگرایان در میان خانواده‌های خود نیز دچار چالش‌های جدی شده‌اند و یکی از راه‌های حل این چالش، استفاده بیشتر از زنان در فهرست‌های انتخاباتی است و لذا حزبی که به‌صورت بالقوه از زنان بیشتری در شورای مرکزی بهره ببرد، شانس بیشتری برای گرفتن سهم‌های بزرگتر از انتخابات ۱۴۰۲ خواهد داشت.

به‌جز زهره الهیان، سایر زنان مؤثر در این حزب این افراد هستند: راضیه بیرانوند، انسیه برومند، فاطمه محبی، صفیه محبی، زهراسادات میرهاشمی، زهره جعفری، سمیه رفیعی، فاطمه محمدبیگی، مریم اردبیلی، فائزه مصلحی، زهرا حسینی‌تبار و سیده رویا کشاورز!

شهرداری چی‌ها

حضور علیرضا زاکانی به‌عنوان لیدر معنوی این تشکیلات سیاسی، مسیر حضور برخی از چهره‌های شهرداری را به این حزب هموار کرده است. احمد علوی، عضو شورای شهر تهران، محمد صائبی و مریم اردبیلی، مهمترین چهره‌هایی هستند که از شهرداری راهی این حزب جدید شده‌اند. زاکانی پیش از این نیز به‌خاطر انتصاب گسترده اعضای مؤثر جمعیت رهپویان و ایثارگران در شهرداری، موردانتقاد قرار گرفته بود.

زاکانی همان روز‌های اول، محمدامین توکلی‌زاده، عضو جمعیت رهپویان را از مشهد به تهران آورد و به‌عنوان معاون اجتماعی-فرهنگی شهرداری تهران منصوب کرد. همچنین داود گودرزی به‌عنوان رئیس سازمان بازرسی شهرداری تهران منصوب شد و ابوالفضل فلاح نیز به‌عنوان معاونت مالی شهرداری تهران فعالیت کرد که بعد از یک‌سال جای خود را به لطف‌الله فروزنده، عضو مؤثر دیگر این تشکیلات سپرد. حسام حبیب‌الله هم مشاور ویژه زاکانی است.

حضور پررنگ رهپویان

بعضی اعضای این حزب نیز از اعضای سابق جمعیت رهپویان هستند. مثل خود خانم الهیان که مقطعی حتی قائم‌مقام این حزب سیاسی بود. چهره دیگر، حسن فدایی است که حضور او در این حزب نشان می‌دهد تشکیلات جدید نیز برنامه‌های جدی برای اثرگذاری در مناسبات سیاسی دارد.

در میان اعضای این حزب چند نفر از نمایندگان مجلس هم هستند. مثل سردار جوکار، نماینده یزد در مجلس و علی حدادی نماینده طالقان. یکی دو نماینده هم در میان اعضای هیئت مؤسس بودند، اما در میان اعضای شورای مرکزی حضور ندارند؛ مثل مهدی طغیانی، نماینده اصفهان و سمیه رفیعی، نماینده تهران!

تعدادی از اعضای این حزب نیز سوابق دانشگاهی و حضور در وزارت علوم و بهداشت را دارند که شرح مختصر آن را در جدول مشاهده می‌کنید! البته که حضور چشمگیر پزشکان در این تشکیلات بی‌ارتباط با رشته تحصیلی الهیان و زاکانی هم نیست!

چهره‌های پرحاشیه

چهره‌های حاضر در این فهرست البته افراد کم‌حاشیه‌ای نیستند. امین اسدی سیرچی، عضو هیئت مؤسس آن که با مدرک دامپزشکی، در یک شرکت مرتبط با خودرو مسئولیت گرفته بود و رسانه‌ها نیز به انتقاد از او پرداخته بودند. علوی، عضو شورای شهر تهران نیز به‌خاطر مسائلی که در ارتباط با استخدام همسرش مطرح شده بود، مدتی مورد انتقاد رسانه‌ها قرار گرفت. او در این تشکل عضو هیئت مؤسس و عضو شورای مرکزی است.

سخنرانان و راهبرد‌ها

سخنرانان اصلی کنگره هم البته قابل‌توجه بودند. حداد عادل، که رهبر جریان اصولگرا در انتخابات اخیر بوده و زاکانی که پدر معنوی این حزب به‌شمار می‌رود و البته یک سخنران دیگر که نام او در میان سخنرانان اولیه منتشر شده بود، اما خبری از حضور او در این جلسه مخابره نشده است. مهرداد بذرپاش؛ فردی که حضور یا عدم حضورش، مختصات دقیق‌تری از این تشکیلات سیاسی تصویر می‌کند.

مجلس یازدهم، نظامی‌تر، زنانه‌تر

زهره الهیان سال ۸۸ در آستانه نشستن روی صندلی وزارت رفاه در دولت احمدی‌نژاد بود. اما از میان سه زنی که از طرف احمدی‌نژاد معرفی شدند، فقط یک نفر توانست به صندلی وزارت برسد. حالا افق جدیدی پیش روی زهره الهیان قرار دارد و چه‌بسا در همین روزها، به‌عنوان اولین زنی که دبیرکل یک حزب غیر‌جنسیتی اصولگرا را بر عهده گرفته، معرفی شود. حضور او در رأس یک حزب اثرگذار پیام روشنی برای سایر اصولگرایان دارد.

سه حزب برادر حالا یک خواهر جدید دارند و سهم بیشتری از کرسی‌های مجلس یازدهم طلب می‌کنند. این سهم‌خواهی البته احتمالاً برای اصولگرایان شیرین نباشد.