درمان کبد آسیب‌دیده با نانوذرات لیپیدی

نانوذرات لیپیدی (LNP) برای ده‌ها سال با موفقیت در تحویل دارو استفاده شده است. روش‌های درمانی تأیید شده توسط سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) از آن‌ها به‌عنوان وسیله انتقال برای ارائه پیام‌رسان RNA (mRNA) استفاده می‌کند، که باعث می‌شود سلول پروتئین‌های جدیدی تهیه کند و RNA تداخل کوچک (siRNA) به سلول دستور می‌دهد بیان پروتئین‌های خاص را مدیریت کند.

به گزارش ایرنا؛ بزرگ‌ترین چالش در ایجاد یک درمان RNA موفق، رهایش هدفمند آن است. اکنون تحقیقات در حال مقابله با محدودیت‌های فعلی نانوذرات لیپیدی است که بسیاری از بیماری‌ها را بدون یک روش درمانی مؤثر RNA به جا گذاشته است.

فیبروز کبدی هنگامی اتفاق می‌افتد که کبد به طور مکرر آسیب دیده و روند بهبودی منجر به تجمع بافت اسکار می‌شود و مانع عملکرد کبد سالم شود. این بیماری مزمن بوده که با ایجاد ماتریس خارج سلولی غنی از کلاژن (ECM) مشخص می‌شود. به دلیل نبود سیستم‌های رهایش برای هدف قرار دادن فیبروبلاست‌های فعال کبدی، درمان فیبروز کبدی با استفاده از روش‌های درمانی RNA چالش برانگیز است. هم ساختار فیبروبلاست جامد و هم فقدان ویژگی یا تمایل به هدف قرار دادن این فیبروبلاست‌ها باعث شده است که نانوذرات لیپیدی فعلی از ورود به فیبروبلاست‌های فعال شده مقیم کبد باز بمانند و بنابراین قادر به ارائه درمان RNA نیستند.

برای مقابله با این مساله و کمک به ارائه معالجه برای میلیون‌ها نفر از افرادی که از این بیماری مزمن رنج می‌برند، محققان یک روش جدید برای سنتز نانوذرات لیپیدی دارای لیگاند ارائه کردند که با کمک آن، انتخاب‌گری آن‌ها افزایش یافته و برای هدف قرار دادن فیبروبلاست‌های کبد مناسب هستند.

یافته‌های محققان نشان می‌دهد که چگونه یک لیگاند مولکول کوچک در سنتز لیپید‌های یونیزه شده، یک مؤلفه اصلی نانوذرات لیپیدی، ترکیب شده و تمایل به هدف قرار دادن فیبروبلاست‌های فعال شده کبدی را افزایش می‌دهد که مسئول ساخت کلاژن در کبد هستند.

ساخت کلاژن با افزایش بیان پروتئین شوک حرارتی ۴۷ (HSP ۴۷)، پروتئینی که باعث ایجاد بیوژنز کلاژن می‌شود، همراه است. بیان بیش از حد HSP ۴۷ و افزایش بیوژنز کلاژن در نهایت به فیبروز منجر می‌شود.

پس از ورود نانوذرات لیپیدی به سلول هدف، siRNA آزاد می‌شود، که بیان HSP ۴۷ را خاموش می‌کند، تولید کلاژن را مهار کرده و فیبروز را متوقف می‌کند. این درمان که در موش‌ها موفق بوده یک روش درمانی امیدوارکننده برای فیبروز کبدی در انسان است.