اعتقاد بر این بود که این موجودات دارای قدرت شفابخش بوده و با خلوص و فیض مرتبط هستند. ایده تک‌شاخ ممکن است از تصاویر باستانی کرگدن یا سایر حیوانات واقعی با شاخ نشات گرفته باشد. یونانیان و رومیان باستان نیز موجودات افسانه‌ای مشابهی مانند مونوسروس و ناروال داشتند. در قرون وسطی اعتقاد بر این بود که اسب شاخدار واقعی است و شاخ آن خواص دارویی دارد.
به گزارش هیستوری‌آف‌یستردی؛ از آنجایی که محققان، فسیلی از یک اسب شاخدار قدیمی را در قسمتی دورافتاده از ارتفاعات اسکاتلند پیدا کردند، حدس و گمان‌هایی در مورد واقعیت این گونه افسانه‌ای و توضیح اینکه چرا این حیوان ملی اسکاتلند است، وجود دارد. اگرچه ممکن است شاخ‌های مارپیچی برخی از فسیل‌ها تخریب یا حذف شده باشند، اما به نظر می‌رسد که فسیل‌ها تا حد زیادی دست نخورده هستند.
مکان دقیق کشف هنوز به اطلاع عموم نرسیده است، زیرا کاوش‌های بیشتری در منطقه برنامه ریزی شده است.
هیچ مدرک علمی وجود ندارد که تک شاخ ها، همانطور که معمولاً در اسطوره‌ها و فرهنگ عامه به تصویر کشیده می‌شوند (یعنی موجوداتی شبیه اسب با یک شاخ مارپیچی منفرد) وجود داشته‌اند. با این حال، حیواناتی با شاخ وجود دارند که ممکن است الهام بخش افسانه تک‌شاخ بوده باشند.
به عنوان مثال، یونانیان و رومیان باستان کرگدن را می‌شناختند که یک شاخ روی پیشانی خود دارد و احتمالاً تصویر‌های اولیه تک‌شاخ‌ها بر اساس این حیوان بوده است. به طور مشابه، چینی‌های باستان از "کی-لین" یا "قیلین" تک شاخ که موجودی اسطوره‌ای در اساطیر چینی است، یاد می‌کنند.
بعلاوه، بقایای فسیل شده گونه‌ای از پستانداران منقرض شده به نام Elasmotherium که در دوران پلیستوسن در آسیا و اروپا زندگی می‌کردند، پیدا شده است. این گونه یک شاخ تک و بزرگ روی پیشانی خود داشت که ممکن است در پیدایش افسانه اسب شاخدار نقش داشته باشد.
اسب شاخدار سیبری که با نام Elasmotherium نیز شناخته می‌شود، پستاندار بزرگی بود که در دوران پلیستوسن در آسیا و اروپا زندگی می‌کرد. تصور می‌شود که حدود ۲۹۰۰۰ سال پیش منقرض شده است.
Elasmotherium موجودی شبیه کرگدن بود که تا ۲ متر (۶.۶ فوت) قد در شانه و حدود ۵ متر (۱۶.۴ فوت) طول داشت. روی پیشانی خود شاخ بلند، ضخیم و خمیده‌ای داشت که طول آن ممکن است تا ۲ متر (۶.۶ فوت) هم می‌رسید.
Elasmotherium یک گیاهخوار بود و احتمالاً در استپ‌ها و مراتع آسیا و اروپا زندگی می‌کرد. اعتقاد بر این است که این حیوان منزوی بوده و به تنهایی زندگی می‌کرده و در جستجوی غذا بوده است.
در ابتدا تصور می‌شد که الاسموتریوم در حدود ۳۵۰۰۰۰ سال پیش منقرض شده است، اما یافته‌های اخیر فسیل‌هایی که قدمت آن‌ها به ۲۹۰۰۰ سال پیش می‌رسد نشان می‌دهد که احتمالاً در کنار جمعیت‌های اولیه انسان زندگی می‌کرده است.
توجه به این نکته مهم است که در حالی که Elasmotherium اغلب به عنوان "تک شاخ سیبری" نامیده می‌شود، ارتباط نزدیکی با خانواده اسب‌ها (Equidae) ندارد و بیشتر با کرگدن‌های مدرن مرتبط است. همچنین تایید نشده است که این موجود در پیدایش افسانه اسب شاخدار نقش داشته باشد.
ذکر این نکته ضروری است که همه این‌ها فقط احتمالاتی هستند و نمی‌توان تأیید کرد که آیا هر یک از این موجودات نقشی در پیدایش افسانه اسب شاخدار داشته اند یا خیر.
فسیلی که در اسکاتلند کشف شده بود به عنوان مدرکی برای اثبات وجود تک شاخ‌ها استفاده می‌شود. با این حال، کارشناسان بسیار مشکوک هستند.
