در حالی که بیش از ۱۰۰ روز است که اینستاگرام از سوی دولت سیزدهم برای مردم ایران فیلتر شده، شرکت اینستاگرام حضور شاخص و منحصر به فرد ابراهیم رئیسی در اینستاگرام را تایید کرد.
به گزارش خبرآنلاین، حضرت حافظ می‌فرمایند «واعظان کاین جلوه در محراب و منبر می‌کنند/چون به خلوت می‌روند آن کارِ دیگر می‌کنند».
حالا حکایت ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور سیزدهم است که در خرداد ۱۴۰۰ گفته بود «اینترنت محل کسب‌وکار مردم است. بنده خودم در اینستاگرام صفحه دارم و کامنت‌ها را می‌خوانم.» رئیسی آذرماه سال۱۴۰۱ و بعد از اعتراضات سراسری که محدودیت فیلترینگ اینستاگرام و واتس آپ را به دنبال داشت، در دانشگاه تهران گفت: «درباره اینترنت من در انتخابات حرفی زدم که گاهی بعضی‌ها می‌خواهند آن را یادآوری کنند. من خودم یادم هست. هرآنچه را که گفتیم به خاطر داریم و محدودیت به دلیل شرایط ناامنی است که دشمن ایجاد کرده است»
رئیسی که نه تنها بعد از فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی خارجی به پلتفرم‌های داخلی کوچ نکرده، حالا مشخص شده زمانی که اینستاگرام برای مردم ایران فیلتر بوده، ابراهیم رئیسی تلاش می‌کرده تاییدیه هویتی و اعتباری اینستاگرام را که به شکل علامت «تیک آبی» بالای صفحه کاربران است، بدست آورد. این در حالی است که با گذشت ۱۰۰ روز از فوت مهسا امینی، فیلترینگ اینستاگرام، کسب و کار‌های مجازی بسیاری که در اینستاگرام فعالیت می‌کردند را، نابود کرده است.
رئیسی که در انتخابات۱۴۰۰، همزمان در دو شبکه اجتماعی توئیتر و اینستاگرام، فعالیت می‌کرد، بعد از انتخابات، ابتدا حضورش در توئیتر را تکذیب کرد.
اگرچه خبرآنلاین در گزارشی، مستند به رئیسی یادآوری کرد در دنیای آزاد اطلاعات نمی‌توان خود را به فراموشی زد! این رفتار دوگانه رئیس جمهور به اینجا منتهی نشده است. گویی با دو شخصیت متفاوت از رئیسی در زمان انتخابات و بعد از آن مواجه هستیم.
شخصیتی که در زمان تبلیغات انتخاباتی، نگاهی عادلانه و آزادی خواه، به مسئله اینترنت دارد و رئیسی که بعد از انتخابات تلاش می‌کند اینترنت را فیلتر کند و جمع محدودی شامل وزرا، خارج از دایره فیلترینگ فعالیت کنند. تبعیضی که مشخص نیست با کدام انگیزه اینگونه آشکارا، علیه مردم ایران اعمال می‌شود.
در این روز‌ها که مردم از اینترنت آزاد بی بهره هستند، قالیباف و رئیسی به همراه جمعی از وزرا، با دور زدن فیلترینگ در اینستاگرام و توئیتر فعالیت می‌کنند. بررسی‌ها نشان می‌دهد ۶۴ درصد افراد در واتساپ، ۴۵ درصد در اینستاگرام و ۳۶ درصد در تلگرام ساکنند و از آن‌ها استفاده می‌کنند. البته این‌ها آمار ۱۹ ماه پیش است که الان بیشتر هم شده است. این رقم میان جوانان تا ۸۳ درصد می‌رسد.
به گفته اینستاگرام اکانت‌هایی واجد شرایط دریافت تیک آبی هستند که شاخص، معتبر، منحصربه‌فرد و کامل باشند. اما این عبارات دقیقاً چه معنایی دارد؟
شاخص (Notable): اکانت فرد باید فرد یا یک برند شاخص و مشهور باشد. اینستاگرام درخواست تیک آبی افرادی را بررسی می‌کند که نام آن‌ها نسبتاً شهرت داشته و در اینترنت جستجو می‌شود. گفتنی است محتوای تبلیغاتی به عنوان منبعی برای اعتبار کاربر یا برند محسوب نمی‌شود.
معتبر (Authentic): اکانت فرد باید نماینده یک شخص واقعی و یا یک کسب‌وکار و برند ثبت شده باشد.
منحصربه‌فرد (Unique): اکانت فرد باید تنها نماینده شخص یا برند در اینستاگرام باشد. به ازای هر شخص یا کسب‌وکار اینستاگرام تنها به یک اکانت تیک آبی اضافه می‌کند؛ به استثنای صفحات در زبان‌های مختلف برای مناطق مختلف جغرافیایی.
کامل (Complete): اکانت فرد باید عمومی (پابلیک) بوده و دارای بیوگرافی، تصویر پروفایل و حداقل یک پست باشد. پروفایل شما نباید شامل لینک به سایر شبکه‌های احتماعی باشد.
به نظر می‌رسد رئیسی با دارا بودن ۲میلیون و ۸۰۰ هزار دنبال کننده، به سلبریتی محبوبی در اینستاگرام تبدیل شده که توانسته مدیران شرکت متا در اینستاگرام را قانع کند تا اعتبار هویتی او در اینستاگرام را تایید کنند.
ابراهیم رئیسی بعداز فوت مهسا امینی و اعتراضات سراسری متعاقب آن، از فعالیت دشمنان ایران در شبکه‌های اجتماعی انتقاد می‌کند. رئیسی همزمان با این فریاد‌های هشدارآمیز، عملیات فیلترینگ را استمرار می‌دهد.
گویا دولت به مردم برای حضور در شبکه‌های اجتماعی اعتماد نداشته و این اعتماد شامل جمع محدودی از وزرا و روسای قوا و برخی از مسئولین شده است. نمایش بی اعتمادی که گرفتن تاییدیه صفحه رئیسی از سوی اینستاگرام آن را کامل کرد.
پیشتر در بیانیه مشترک سازمان اطلاعات سپاه و وزارت اطلاعات در توصیف اینستاگرام آمده بود «اینستاگرام با برانگیختن احساسات جامعه‌ی ایرانی خصوصاً جوانان و نوجوانان سعی در ایجاد ناامیدی، بالا بردن سطح خشونت و ایجاد شکاف اجتماعی در لایه‌های مختلف جامعه داشته و با اجرای عملّیات تأثیرگذاری سایبری بر افکار عمومی، کاربران ایرانی این فضا را مورد حملات شناختی قرار داد. یکی از معروفترین شگرد‌های این جنگ شناختی، «اجاره انسان رسانه ها» نام دارد.»
تعابیری که به نظر می‌رسد ابراهیم رئیسی را در دوراهی انزوا از فضای مجازی و یا تبعیض و انحصار برای حضور مطلق خودش و وزرا در اینستاگرام قرار داده است. انزوایی که حتی نمایندگان مجلس هم اعتقادی به فیلترینگ نداشته و صرفا استاندارد دوگانه و تبعیض آمیزی از دولت در بهره مندی مردم از اینترنت را به نمایش گذاشته است.
نمایشی تلخ که رئیسی در انتخابات نقش رئیس جمهور آزادی خواه و مترقی را بازی می‌کند و بعد از انتخابات، انحصار آزاد اینترنت را برای خود و وزرا نگه می‌دارد و در ایده‌ای جدید به دنبال اجرای طرح تبعیض آمیز اینترنت طبقاتی است تا برخی طبقات بهرمندی بیشتری از آزادی در اینترنت داشته باشند. همانند وضعیت فعلی که رئیسی و برخی وزرا بیرون از دایره فیلترینگ و به صورت آزادانه در اینستاگرام حضور دارند.
ضرر شرکت‌های پرداخت الکترونیکی از فیلترینگ به عدد باورنکردنی ۳۰۰ میلیارد تومان رسیده است. این در حالی است که این آمار مربوط که ماه‌های مهر و آبان است. همزمان در اقدامی جالب، معاون علمی و فناوری رئیس جمهور گفته به شرکت‌های دانش بنیان ضربه خورده از فیلترینگ، وام برای جبران آسیب‌های فیلترینگ داده می‌شود.
پیمایش مرکز افکارسنجی ایسپا، در خردادماه گذشته به این نتایج رسیده که استفاده از واتساپ توسط ۷۱.۱ درصد مردم ایران -استفاده از اینستاگرام توسط ۴۹.۴ درصد مردم ایران - استفاده از تلگرام توسط ۳۱.۶ درصد مردم ایران (تلگرام از اردیبهشت ۹۷ رسما فیلتر شده است)
تحلیل گران اقتصادی به استناد مرکز آمار که چندی پیش گزارشی منتشر کرد، نشان دادند ۲۰ درصد کاربران (معادل ۱۱ میلیون نفر) از طریق شبکه‌های مجازی کسب درآمد می‌کنند. یعنی درآمد و اشتغال ۱۱ میلیون ایرانی وابسته به اینترنت است. مرکز آمار ایران می‌گوید ۸۳ درصد کسب‌وکار‌های آنلاین، علاوه بر ارائه خدمات و کالا‌های خود بر بستر وب، از اینستاگرام، واتساپ، تلگرام و… هم برای فروش استفاده می‌کنند.
نکته مهم‌تر این‌که استفاده از پیام‌رسان‌های داخلی برای کسب درآمد کمتر از ۵ درصد است. اما اینستاگرام با ۸۳ درصد و واتساپ با سهم ۵۳ درصدی در صدر استفاده کسب‌وکار‌ها قرار دارد.» همچنین مرکز ملی فضای مجازی ماه قبل یعنی آبان اعلام کرد: حجم بازار اینستاگرام در ایران در سال ۷۰ هزار میلیارد تومان است. آمار‌هایی که البته عدد‌های دیگری نیز درباره آن اعلام شده و برخی تعداد کسب و کار‌ها را یک میلیون کسب و کار می‌دانند.
در همین حال، روزنامه فرهیختگان نوشته «از مجموع ۶۰-۵۰ میلیون نفری که از اینترنت استفاده می‌کنند ۳۰ میلیون نفر از شبکه اجتماعی‌های استفاده می‌کنند. نمی‌توان جلوی این ۳۰ میلیون ایستاد.»
از سوی دیگر حقوقدان‌ها معتقدند «اعلام بی‌اطلاعی وزیر ارتباطات در پرونده فیلترینگ نوعی فرار به جلو است و این که می‌گویند مسئولیتی نداریم در واقع ترک فعل است و از نظر کیفری و قانون مجازات اسلامی جرم است.»
دولت رئیسی تا به امروز در برابر فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی مسئولیت گریز بوده است. در ۱۰۰ روز گذشته شاهد پاسکاری وزرا به یکدیگر درباره قبول مسئولیت فیلترینگ هستیم. همچنین شخص رئیسی در تبعیضی آشکار نه تنها در اینستاگرام فعالیت می‌کند بلکه از مدیر شرکت متا که به استناد بیانیه وزارت اطلاعات با سرویس جاسوسی امریکا همکاری دارد، درخواست می‌کند تا هویت و اعتبار خودش به مثابه رئیس جمهور ایران را تایید کند.
درخواستی که علاوه بر تضاد با سیاست‌های اینترنت ستیز دولت رئیسی، با وعده‌های انتخاباتی او در تعارض و تبعیض است. تعارض و تبعیضی که به نظر می‌رسد ابراهیم رئیسی از آن بی اطلاع است و در جزیره ثبات ذهن او، کاربران از گرفتن تیک آبی صفحه او خوشحال شدند! سیل جمعیت بیکاران که به دلیل سیاست‌های فیلترینگ رئیسی، حتی قادر به دنبال کردن صفحه رئیسی نیز نیستند.
