خرید خودرو در رقابت شفاف بورس کالا، جایگزین فرایند لاتاری و قرعه‌کشی شده و به‌تدریج فروش اغلب خودرو‌های صفرکیلومتر داخلی و حتی خودرو‌هایی که با قانون جدید وارد می‌شوند، با این فرایند انجام خواهد شد.
به گزارش همشهری، با تغییر فروش خودرو‌های صفرکیلومتر، متقاضیان می‌توانند به‌جای صف کشیدن در نمایندگی‌های فروش یا شرکت در لاتاری و قرعه‌کشی، خودروی مورد نظر خود را در رقابت از بورس کالا خریداری کنند؛ اما برای این معامله، مانند خرید آنلاین سهام از بورس و فرابورس نیازمند دریافت «کد آنلاین بورس کالا» از کارگزاران بورس هستند که در این گزارش به زبان ساده، الزامات و مقدمات دریافت و فعال‌سازی این کد تشریح شده است.
۱- ثبت‌نام و احراز هویت در سامانه سجام: ثبت‌نام و احراز هویت در سامانه جامع ثبت اطلاعات مشتریان (سجام) از سال ۱۳۹۸برای دریافت کد بورسی و فعالیت در بازار سرمایه الزامی است و متقاضی دریافت کد بورسی بازار فیزیکی بورس کالا نیز ابتدا باید در این سامانه ثبت‌نام و احراز هویت شود.
۲- مراجعه به سایت ebgo: در ادامه متقاضی باید با مراجعه به سایت ebgo.ir از منوی کارگزاری‌های فعال، کارگزار مورد نظر خود را انتخاب کرده و در صفحه جدید، با زدن گزینه «اخذ کد آنلاین در بورس کالا» وارد فرایند ثبت‌نام شود.
۳- ثبت‌نام با کد ملی: ثبت‌نام براساس کد ملی و شماره موبایل متقاضی در سامانه سجام و دریافت کد ۵رقمی از طرف سامانه سجام، آغاز می‌شود.
۴- درج مشخصات و اطلاعات: در ادامه متقاضی باید در ۴صفحه متوالی مشخصات فردی، اطلاعات نشانی، اطلاعات شغلی و اطلاعات مالی خود را وارد کند. در قسمت اطلاعات شغلی، در بخش نوع فعالیت باید گزینه «خریدار خودرو» انتخاب شود.
۵- دریافت فرم معرفی به بانک: متقاضی در جریان ورود اطلاعات مالی، می‌تواند در همان صفحه، معرفی‌نامه حساب وکالتی بازار فیزیکی بورس کالا را برای مراجعه به شعب منتخب بانک انتخابی خود دانلود و چاپ کند.
۶- ارسال مدارک: در ادامه، تصویر نمونه امضای متقاضی با خودکار مشکی یا آبی روی صفحه سفید و در چارچوب مشخص باید ارسال شود و ارسال سایر مدارک، اختیاری است.
۷- تعهدات مشتری: در صفحه بعدی، متقاضی باید تیک مربوط به «کد بازار فیزیکی بورس کالا» و تیک مربوط به تأیید و تعهد به صحت اطلاعات را فعال کند و در نهایت با زدن تیک گزینه «قبول قوانین و مقررات و تأیید نهایی»، ثبت‌نام خود برای صدور کد بورس کالا را نهایی کند.
در ادامه درصورت موفقیت‌آمیز بودن فرایند ثبت درخواست دریافت کد بورسی بازار فیزیکی بورس کالا، نام کاربری و رمز عبور متقاضی در سامانه ebgo کارگزاری انتخاب شده در قالب پیامک ارسال خواهد شد و درصورت نقص در اطلاعات یا بروز اشتباه در تکمیل آن را نیز کارگزاری اطلاع‌رسانی خواهد کرد.
یکی از ملزومات فعالیت در بازار فیزیکی بورس کالا و خرید خودرو از این بازار، افتتاح حساب وکالتی در یکی از بانک‌هایی است که در فرایند ثبت‌نام در سامانه ایبیگو مشخص شده است.
حساب وکالتی، حسابی است که مشتری باید پیش‌پرداخت خرید خود را به آن حساب واریز کند و کارگزاری نیز دسترسی برداشت وجه از این حساب را دارد. متقاضی برای افتتاح حساب وکالتی ابتدا باید فرم معرفی‌نامه را (که در مراحل نحوه دریافت کد بورسی بازار فیزیکی بورس کالا به آن اشاره شد) دانلود و چاپ کرده و به همراه این معرفی‌نامه و سایر مدارک موردنیاز برای افتتاح حساب، به یکی از شعب بانک مربوط مراجعه کند.
در ادامه، پس از افتتاح حساب وکالتی، متقاضی باید دوباره به کارگزاری خود مراجعه کرده و از طریق گزینه اعلام شماره‌حساب وکالتی، نسبت به ثبت این حساب در پنل کاربری خود اقدام کند. نکته قابل‌توجه اینکه افراد دارای چک برگشتی امکان افتتاح حساب وکالتی ندارند.
همه دوره‌های عرضه خودرو در بورس در قالب اطلاعیه عرضه، اطلاع‌رسانی می‌شود و در آن نوع و میزان خودرو‌های عرضه شده و سایر شرایط نظیر میزان پیش‌پرداخت، دوره زمانی تحویل و... تعیین خواهد شد.
در ادامه متقاضیانی که کد بازار فیزیکی بورس کالا را دریافت کرده و حساب وکالتی خود را نیز ثبت کرده‌اند باید یک روز قبل از انجام عرضه، مراحل موردنیاز برای خرید خودرو از بورس کالا را انجام دهند.
۱ یک روز قبل از ثبت سفارش، درصد مبلغ پیش‌پرداخت قیمت پایه در اطلاعیه عرضه خودرو به‌حساب وکالتی واریز شود.
۲ یک روز قبل از عرضه درخواست خرید در سامانه خرید آنلاین بورس کالای کارگزار انتخاب شده ثبت شود.
۳ نمایندگی برای دریافت خودرو در سامانه بورس کالای کارگزاری تعیین شود.
مشتریانی که قصد ثبت سفارش روی خودرو‌ها را دارند، ابتدا باید وارد سامانه ایبیگو و کارگزاری خود شوند و پس از ورود با انتخاب گزینه «عرضه‌ها و سفارشات»، وارد صفحه کالا‌های عرضه شده هدایت شوند.
در این صفحه باید برای مشاهده تابلوی معاملات مورد نظر خود، «تالار خودرو» را انتخاب کنند تا فهرست خودرو‌های قابل‌عرضه به همراه تاریخ عرضه، قیمت پایه، محل انبار، نوع تسویه و سایر اطلاعات به او نمایش داده شود.
در این مرحله، در مقابل نام هر خودرو، گزینه اطلاعات بیشتر وجود دارد که متقاضی می‌تواند با کلیک روی آن اطلاعات کامل عرضه شامل مشخصات خودروی قابل‌عرضه، حداکثر قیمت مجاز، درصد پیش‌پرداخت، فایل پیوست مربوط به هر خودرو و … را مشاهده کند.
همچنین فایل پیوست شامل اطلاعات، بخشنامه‌ها و نکات لازم برای ثبت سفارش است و فهرست نمایندگی‌ها به همراه نشانی و شماره تماس آن‌ها برای تحویل خودرو نیز درج شده است. متقاضی پس از مطالعه فایل‌ها می‌تواند با کلیک روی گزینه ثبت سفارش به ارسال سفارش با قیمت مورد نظر خود اقدام کند.
همچنین متقاضی درصورت تمایل می‌تواند قیمت دوم خرید خود را نیز در سامانه وارد کند ضمن اینکه با فعال کردن گزینه «ارسال سفارش باز» این امکان را فراهم کند که کارگزاری برای موفقیت در رقابت وارد عمل شود و درصورت نیاز خودرو را با قیمت‌های بالاتر از قیمت اولیه متقاضی خریداری کند.
خرید خودرو از بورس با هدف تشکیل بازاری شفاف و رقابتی با قیمت منصفانه، پس از فراهم شدن زیرساخت‌های موردنیاز در مرداد ۱۴۰۱ امکان‌پذیر شد و در این فرایند، مشتریان با درنظر گرفتن قیمت پایه اعلام شده در اطلاعیه عرضه هر خودرو، نسبت به ثبت سفارش به‌صورت رقابتی اقدام کرده و یک روز قبل از عرضه خودرو، سفارش اولیه با مبلغ مورد نظر خود را برای شرکت در رقابت خرید از طریق سامانه خرید آنلاین بورس کالای کارگزاری خود به بورس کالا ارسال می‌کنند.
البته جزئیات عرضه خودرو‌های مختلف در بورس کالا متفاوت است و مثلاً میزان پیش‌پرداخت، زمان تحویل و... برای هر خودرو متغیر است، اما شرایط کلی این فرایند برای همه عرضه‌ها یکسان بوده و باید رعایت شوند.
۱- متقاضیان به واریز میزان مبلغ پایه و درصد وجه قیمت پایه اعلام شده برای هر خودرو در حساب وکالتی نزد بورس ملزم هستند و از زمان ثبت و ارسال سفارش تا زمان اعلام نتایج، این مبلغ در حساب وکالتی مسدود خواهد شد.
۲ - همانند فرایند قرعه‌کشی خودرو‌های داخلی، ثبت و ارسال سفارش متقاضی در بورس کالا نیز به‌منزله برنده شدن در رقابت نیست و متقاضیان باید تا زمان اعلام نتایج منتظر بمانند. بدیهی است که خودرو‌های عرضه شده به بالاترین پیشنهاد‌های ارائه شده اختصاص خواهند یافت.
۳- نکته قابل‌توجه اینکه قیمت پایه پیشنهادی شرکت خودروساز در عرضه بورس کالا، هزینه‌های جانبی فروش و شماره‌گذاری خودرو مانند مالیات و عوارض شماره‌گذاری خودرو، ۹درصد مالیات ارزش افزوده بر مبنای قیمت نهایی فروش، هوشمندسازی کارت خودرو، خدمات حمل‌ونقل پستی، تولید پلاک، شماره‌گذاری و بیمه شخص ثالث را در برنمی‌گیرد و متقاضیان خرید خودرو در بورس کالا باید با توجه به قیمت پایه اعلام شده شرکت خودروساز و هزینه‌های جانبی خودرو قیمت پیشنهادی خود را اعلام کنند.
۴ - بعد از اعلام برندگان رقابت بورس کالا، افراد منتخب در رقابت خرید می‌توانند به هر دلیلی از خرید یا تکمیل وجه انصراف دهند، اما در این صورت موظفند معادل ۵درصد ارزش کل معامله را به‌عنوان هزینه فسخ و ۰.۵درصد ارزش کل معامله را به‌عنوان هزینه کارمزد ۲سر معامله پرداخت کنند. به‌عبارت‌دیگر فسخ معامله یک خودرو در بورس کالا به ازای هر ۱۰۰میلیون تومان ارزش معامله، ۵.۵میلیون تومان هزینه فسخ در بر خواهد داشت.
۵ - منتخبان رقابت خرید خودرو در بورس کالا، بعد از مشخص‌شدن نتایج ۳ روز کاری مهلت دارند تا باقی‌مانده ارزش معامله را به‌حساب وکالتی خود واریز کنند تا بورس کالا آن را به نفع شرکت فروشنده خودرو برداشت کند؛ در غیراین صورت، از روز چهارم، به ازای هر روز تأخیر، معادل ۰.۲۵درصد از ارزش کل معامله به‌عنوان جریمه محاسبه خواهد شد.
۶ - اگر برندگان رقابت فروش خودرو در بورس کالا پس از پایان روز ششم برای تکمیل وجه تأخیر داشته باشند، معامله آن‌ها فسخ می‌شود و معادل ۵.۵درصد ارزش کل معامله به‌عنوان هزینه فسخ معامله از حساب وکالتی آن‌ها کسر خواهد شد.
