شهر‌های زیارتی از جمله ظرفیت‌های اصلی پذیرش گردشگر محسوب می‌شوند. بر همین اساس نیز عموما از ظرفیت‌های بالای اقتصادی در حوزه خدمات برخوردارند. این پتانسیل به ویژه در اطراف حرم‌های مطهر بالاتر است و بر همین اساس اماکن تجاری و اداری در این محیط بازار داغتری دارند. اما برای اجاره یک باب مغازه در اطراف حرم‌ها چقدر باید هزینه کرد؟
به گزارش تجارت‌نیوز، شهر‌های زیارتی همواره به عنوان قطب‌های مهم گردشگری کشور شناخته می‌شوند. شهر‌هایی نظیر مشهد و قم در طول سال پذیرای زائران زیادی هستند که می‌توانند آورده اقتصادی خوبی برای شهر داشته باشند.
بدین ترتیب فروش کالا و خدمات در این شهر‌ها به میدان رقابتی جدی بدل شده است. این فضای رقابتی به ویژه در محدوده جغرافیایی حرم‌های مطهر پررنگ‌تر است و به دلیل تجمع زائران در این محدوده‌ها، توجه صاحبان خدمات و کالا‌ها بر اماکن تجاری و اداری اطراف حرم متمرکز شده است.
افزایش رقابت و بازار داغ اطراف حرم‌ها موجب شده است قیمت اجاره‌بهای واحد‌های تجاری در این محدوده‌ها با دیگر مناطق شهر تفاوت چشمگیری داشته باشد. به نحوی که هر چه به اطراف حرم نزدیکتر می‌شویم، قیمت‌ها بالاتر می‌رود. این تفاوت قیمتی در مشهد نسبت به دیگر شهر‌های زیارتی مشهودتر است.
بررسی‌های تجارت‌نیوز نشان می‌دهد قیمت اجاره مغازه در اطراف حرم در شهر مشهد نسبت به دیگر شهر‌های زیارتی بالاتر است؛ این تفاوت قیمت عموما از آنجا ناشی می‌شود که این شهر به عنوان قطب گردشگری زیارتی شناخته شده و پذیرای زائران داخلی و خارجی است. از همین رو بازار خرید و فروش کالا، سوغات و انواع محصولات و خدمات در این شهر داغتر از دیگر شهر‌های زیارتی است.
اصلی‌ترین عامل تعیین قیمت ملک تجاری در شهر‌های زیارتی، فاصله با حرم‌های مطهر است؛ این عامل به ویژه در مشهد که شهر بزرگتر و شلوغ‌تری است و دسترسی همزمان به حرم، فروشگاه و هتل، فاکتور مهمی برای گردشگر محسوب می‌شود از اهمیت بالاتری برخوردار است.
در همین حال چند سالی است محدوده حرم در مشهد با هتل‌های لوکسی احاطه شده که معمولا پذیرای مسافران خارجی است و از همین رو فروش دلاری، عامل جذاب دیگری برای عرضه‌کنندگان خدمات و کالاست.
تمامی این عوامل دست به دست هم داده‌اند تا بهای اجاره مغازه در اطراف حرم، بالاتر از مکان‌های دیگر شهر باشد. بررسی‌های تجارت‌نیوز نشان می‌دهد اجاره‌بها در این محدوده از شهر مشهد بسته به نوع مغازه، متراژ، امکانات، تعداد اتاق، تعداد طبقات، قرارگرفتن در کوچه فرعی یا اصلی، متفاوت است.
به نحوی که قیمت اجاره ماهانه گاه از ۲ میلیون تا ۲۰۰ میلیون تومان متغیر است. در همین حال اغلب فایل‌های اجاره، قیمت ودیعه و اجاره را توافقی اعلام کرده‌اند که دلیل این رویکرد می‌تواند تغییر روزانه نرخ اجاره به دلیل شرایط تورمی باشد.
باید اشاره داشت که پتانسیل شغلی ملک نیز عامل دیگری برای تعیین قیمت اجاره است؛ بر همین اساس ملک تجاری که از ظرفیت بالاتری برای تاسیس رستوران و غذاخوری برخوردار باشد قیمت بیشتری دارد و گاه حتی با وسایل کامل اجاره داده می‌شود.
در قم، اما قیمت‌ها نسبت به شهر مشهد پایین‌تر است. قیمت اجاره ملک تجاری در اطراف حرم نیز چندان بالا نیست. این تفاوت عموما ناشی از بافت اطراف حرم در شهر قم و ظرفیت پایین‌تر این شهر برای پذیرش گردشگر و زائر در مقایسه با مشهد است.
در قم بافت شهری اطراف حرم همچنان شکل سنتی و قدیمی خود را حفظ کرده است؛ اگر چه این امر به خودی خود پسندیده است، اما موجب شده دسترسی به حرم برای زائران اندکی سخت باشد و در همین حال ظرفیت ایجاد واحد‌های تجاری با دسترسی بهتر برای گردشگران را از دست بدهد.
بررسی‌ها نشان می‌دهد اغلب واحد‌های تجاری اطراف حرم در قم، با فاصله زیادتری از حرم تاسیس شده‌اند و در همین حال در مقایسه با واحد‌های تجاری مشهد، قیمت کمتری می‌خورند. در قم قیمت ودیعه در محدوده ۱۰۰ میلیون تومان یا پایین‌تر قرار دارد و اجاره‌های ماهانه هم از یک میلیون تومان تا ۲۰ میلیون تومان متغیر است؛ اگر چه می‌توان در میان فایل‌های اجاره، قیمت‌های کمتر و یا حتی بالاتری را هم مشاهده کرد، اما این ارقام بسته به متراژ، پتانسیل شغلی و مواردی از این دست متغیر است. باید اشاره داشت که در قم نیز، قیمت اجاره واحد‌های تجاری با ظرفیت تاسیس غذاخوری و رستوران بالاتر است.
طی سال‌های گذشته عوامل متعددی اقتصاد گردشگری ایران را تضعیف کرده است؛ از تحریم‌های بین‌المللی گرفته تا کرونا و تنگنایی که برای مشاغل ایجاد کرد، از وضعیت بحرانی اقتصاد ایران گرفته تا عملکرد ضعیف دولت در جذب گردشگر، همه و همه دست به دست هم داده‌اند تا بازار عرضه‌کنندگان محصولات و خدمات را در شهر‌های گردشگرپذیر، کساد کنند.
در همین باره جمشید حمزه‌زاده، رئیس جامعه هتل‌داران در گفتگو با ایلنا اعلام کرده میانگین ضریب اشغال هتل‌ها به زیر ۲۰ درصد رسیده است؛ این کاهش گردشگر که به معنای کاهش تقاضاست، دومینووار بر میزان فروش خدمات و کالا اثر گذاشته و این بازار را نیز کساد کرده است؛ به دلیل کاهش جذابیت در این حوزه شغلی، قیمت اجاره‌بهای ملک نیز کاهشی شده و روندی نزولی گرفته است. باید تاکید داشت که این روند به ویژه در بازار املاک تجاری قم مشهودتر از مشهد است.
