چرا «دلار» در ایران آرام ندارد؟

فرارو-معاون اسبق ارزی بانک مرکزی گفت: «در حال حاضر نرخ ارز به مسائل کلان اقتصادی، میزان فروش نفت و درآمد‌های کشور، وضعیت خروج سرمایه از کشور با توجه به شرایط موجود، میزان تقاضا برای واردات و خدمات و همچنین تخصیص ارز به مردم با کارت ملی و در نهایت میزان قاچاق کالا به صورت سالیانه بستگی دارد و مجموع این عوامل است که قیمت ارز در بازار آزاد را تعیین می‌کند.»

سیدکمال سیدعلی کارشناس مسائل ارزی در گفتگو با فرارو با اشاره به اینکه همواره رابطه دلار و تورم یک رابطه دوسویه بوده است، اظهار داشت: «ریشه اصلی افزایش قیمت ارز در بازار، افزایش تورم و رشد حجم نقدینگی است. بنابراین با توجه به چنین شرایطی دلیل خاصی برای ثابت ماندن قیمت ارز نمی‌ماند. از سوی دیگر وضعیت مبهم برجام نیز مزید بر علت شده که دلار مسیر صعود را در پیش بگیرد.»

وی افزود: «همزمان با اظهارات مقامات ایرانی و غربی در دو، سه ماه گذشته در مورد به کما رفتن برجام و به بن بست رسیدن مذاکرات و و ضعیت داخل کشور در دو ماهه اخیر، افزایش قیمت ارز در بازار نیز رخ داد و به نوعی نقطه شروع آن بود؛ زیرا قرار بود با احیای برجام قیمت ارز تا ۲۲ تا ۲۳ هزار تومان کاهش پیدا کند، اما همزمان افزایش قیمت دلار علامت خوبی برای فعالین اقتصادی نبود، برهمین اساس بانک مرکزی دو راه بیشتر نداشت، یا قبول کردن کاهش ارزش پول ملی یا تزریق ارز به بازار و مدیریت آن. بنابراین این که قیمت ارز ثبات داشته باشد به هیچ عنوان نمی‌تواند امکان پذیر باشد.»

سیدعلی با تاکید بر اینکه طی سال‌های اخیر به صورت متوسط با تورم ۴۰ درصدی روبرو بوده‌ایم، گفت: «طی این مدت هم به نوعی کسری بودجه دولت و چاپ پول نهادینه شده و تورم بالا در اقتصاد کشور حفظ شده، طبیعتاً نمی‌توان توقع داشت در این شرایط قیمت ارز در یک نقطه آرام بگیرد، از سویی با توجه به شرایط موجود و در یک جو هیجانی شاهد هستیم قیمت دلار از ۳۱ هزار تومان به ۳۶ هزار تومان افزایش پیدا می‌کند.»

این کارشناس مسائل اقتصادی اضافه کرد: «در دهه‌های گذشته نیز ما سه مرتبه تجربه جهش ارزی را داشته‌ایم. این دفعه چهارم است که دقیقا همین اتفاق افتاده. به عنوان مثال در بین سال‌های ۹۲ تا ۹۶ به علت برجام قیمت دلار ثابت ماند، اما قبل از آن بین سال‌های ۹۰ تا ۹۱ و حتی در سال‌های ۷۱ و ۷۲ نیز ما جهش‌های ارزی را شاهد بودیم.»

معاون اسبق ارزی بانک مرکزی ادامه داد: «طی این سه ساله نیز که دلار بین ۲۸ تا ۳۰ هزار تومان در نوسان بود، به امید احیای برجام به نوعی در این قیمت‌ها باقی ماند. از سویی می‌توان گفت تنها عامل بازدارنده افزایش قیمت ارز در سال‌های گذشته امضای احتمالی توافقنامه هسته‌ای بوده است.»

سید علی با اشاره به این که طی مدت اخیر نوسان اقدامات دولت برای احیای برجام بسیار زیاد بوده است، خاطرنشان کرد: «در این مدت شاهد بودیم که دولت به نوعی موضع‌گیری‌های مختلفی را به منظور احیای برجام از خود نشان داده که این موضوع باعث شد، امروز دلار این‌چنین با رشد روبرو شود. اگر می‌خواهیم دلار به ثبات برسد، در وهله اول باید منتظر احیای برجام در آینده نزدیک باشیم. بعد از این اتفاق این انتظارات تورمی تخلیه خواهد شد و دست آخر نیز بازگشت سرمایه اجتماعی به کشور و برقراری ثبات و آرامش از اهمیت بسزایی برخوردار است. تنها در این صورت است که به اعتقاد بنده دلار می‌تواند آرام بگیرد.»

این کارشناس مسائل ارزی با اشاره به اینکه دلار سطح کشش افزایش قیمت مشخصی دارد، بیان داشت: «این که با فرض ادامه وضعیت موجود دلار همینطور افزایش قیمت داشته باشد، به اعتقاد بنده چنین اتفاقی نمی‌تواند بیفتد. به عنوان مثال در سطوح قیمتی بالای 35 هزار تومان، دیگر واردات برخی از کالا‌ها به سطح مقرون به صرفه نیست و صرفه اقتصادی ندارد. همانطور که در سال‌های ۹۰ و ۹۱ میزان واردات ۶۰ تا۷۰ میلیارد دلار در سال بود، امروز با توجه به جهش چند برابری نرخ ارز، میزان واردات نسبت به یک دهه گذشته به نصف رسیده و حدود ۳۵ میلیون میلیارد دلار کاهش پیدا کرده، بنابراین هر چقدر قیمت ارز افزایش یابد، میزان واردات کاهش خواهد یافت.»

معاون اسبق ارزی بانک مرکزی تصریح کرد: «در حال حاضر نرخ ارز به مسائل کلان اقتصادی، میزان فروش نفت و درآمد‌های کشور، وضعیت خروج سرمایه از کشور با توجه به شرایط موجود، میزان تقاضا برای واردات و خدمات و همچنین تخصیص ارز به مردم با کارت ملی و در نهایت میزان قاچاق کالا به صورت سالیانه بستگی دارد و مجموع این عوامل است که قیمت ارز در بازار آزاد را تعیین می‌کند.»