پشت پرده بازار لوازم‌خانگی ایران؛ از آرژانتین تا انگلیس

فرارو- گوش‌هایتان را جلو بیاورید تا برایتان داستانی واقعی تعریف کنیم که بعد چهار، پنج سال هنوز تازه به‌نظر می‌رسد. هرچند بهتر است بلافاصله، در پایان جمله، کلمه «متاسفانه» را هم به‌کار ببریم. اصلا بیایید از اول شروع کنیم! متاسفانه هنوز بعضی خریداران، وقتی به بازار لوازم‌خانگی می‌روند، مقهور اسامی می‌شوند که در گوششان طنین و آهنگی فرنگی‌مآبانه دارد. داستان از چند سال پیش شروع شد. از وقتی برند‌های خارجی لوازم خانگی، ناچار شدند از بازار چرب و چیل ایران دل بکنند و تنها ظرف مدتی کوتاه زمین بازی، خالی از رقیب، چاق و پرمشتری و از همه مهمتر نیازمند و مشتاق دست ایرانی‌ها افتاد.

به گزارش فرارو، بعضی برند‌های ایرانی لوازم خانگی در آن زمان، با دوراندیشی حسدبرانگیز، اعلام کردند، چون بازار‌های صادراتی را هدف گرفته‌اند، خیر و صلاح در این است که با نام و نشان خارجی فعالیت کنند. احتمالا درست می‌گویند. اصلا بیایید بپذیریم حق تمام و کمال با آنهاست، اما «متاسفانه» در سطح فروش، گروهی که از رحم و مروت بی‌بهره بودند و معمولا شیطان زیاد توی جلدشان می‌رود، شروع کردن به سوءاستفاده از کم‌اطلاعی مشتریان. مثلا گفتند دیپوینت برندی کره‌ای است یا هاردستون در انگلیس تولید می‌شود، دوو را برندی کره‌ای دانستند و از اشتراکاتش با اسنوا حرفی به‌میان نیاوردند. محصولات TCL، زیرووات و ایکس ویژن هم در پاره‌ای از مواقع مشمول چنین بی‌مهری می‌شوند. حالا گوش‌هایتان را جلوی بیاورید تا برایتان داستانی واقعی، درباره رگ و ریشه برند‌های حاضر در بازار لوازم خانگی ایران تعریف کنیم.

پاکشوما؛ یک سر و هزار سودا

شرکت پاکشوما سابقه‌ای طولانی در بازار لوازم خانگی ایران دارد؛ روی سایتشان نوشته‌اند «بیش از ۴۵ سال» و اگر در بازار لوازم خانگی یکی از محصولاتش چشم‌تان را بگیرد بعید است پیش خودتان فکر کنید با محصولی غیرایرانی طرف‌حساب هستید. پاکشوما علاوه بر عرضه محصولات با برند خودش، لوازم خانگی با برند مایدیا، کنوود، کندی، کرال (Coral) و زیرووات هم تولید می‌کند که ایرانی یا خارجی بودنشان لااقل از اسم و رسمشان مشخص نیست. به‌عنوان مثال جاروبرقی کرال مدل VSC- 5250 و جاروبرقی زیرووات مدل KZV 2500 ظاهر و ژنتیک محصولات اصلی برند بوش را به ارث برده‌اند. پاکشوما در حال حاضر روی سایت اینترنتی خود یخچال فریزر، ماشین لباسشویی، ماشین ظرفشویی، جاروبرقی و کولرگازی را به‌صورت فروش آنلاین عرضه می‌کند. زیرووات اسمی شبیه ایتالیایی‌ها دارد، اما الان می‌دانیم که کاملا در ایران تولید می‌شود. رگ و ریشه کندی شاید آمریکایی به‌نظر برسد و احتمالا بتوانید نشانه‌هایی از آن در فیلم‌های قدیمی پیدا کنید، اما داستان تولید، عرضه و فروشش کاملا با سوژه این گزارش منطبق است. محصولات برند شناخته شده کنوود هم از سال گذشته میلادی در کارخانه پاکشوما تولید می‌شود.

دوو؛ نه بگو اسنوا

گروه صنعنی انتخاب، تولیدکننده محصولات لوازم خانگی با برند دوو و اسنوا معمولا زیر فشار سنگین انتقادات قرار دارد. احتمالا، چون در شروع کار خود خیلی دقیق و حساب‌شده عمل نکردند. دوو در ایران به‌عنوان برندی کره‌اش شناخته می‌شود که علاوه بر خودرو، دستی هم بر آتش بازار لوازم خانگی داشت. بعد از ورشکستگی، گروه صنعتی انتخاب نام و لوگوی این برند را خریداری کرد. لابد پیش خودشان تصور می‌کردند هنوز می‌شود از این اسم در ایران استفاده کرد. اما بعضی وقت‌ها کار آنطور که انتظار داریم پیش نمی‌رود و اسم دوو روی بیلبوردها، با واکنش منفی فضای جامعه (که از برند‌های کره‌ای عصبانی بودند) روبرو شد. بخشی از این غضب دامن سایر برند‌های تولید شده توسط گروه صنعتی انتخاب را گرفت و آن‌ها را به‌گوشه رینگ برد. در پاسخ افرادی که خواهان شفاف‌سازی درباره محصولات تولید شده این کارخانه هستند، گفته شد برند دوو تنها روی محصولاتی نصب می‌شود که میزان داخلی‌سازی آن‌ها به ۷۰ درصد می‌رسد. پس الان دیگر همه می‌دانیم که محصولات دوو ساخت داخل هستند. برند اسنوا هم داداش دوقلوی آنهاست. فعالان بازار می‌گویند برند‌های بُست و حایر هم توسط گروه صنعتی انتخاب ساخته می‌شوند و کارخانه آن‌ها در شهر اصفهان، شهرک صنعتی مورچه خورت واقع شده است. محصولات گروه صنعتی انتخاب را می‌توان در قالب یخچال فریزر، تلویزیون، اجاق‌گاز، ماشین لباسشویی، ماشین ظرفشویی، جاروبرقی و... در بازار پیدا کرد.

تبلیغات برند جی‌پلاس، هنوز DNA ال‌جی را حفظ کرده

داستان مشترک مادیران، ایکس ویژن و TCL

مادیران برندی قدیمی و شناخته شده است. آن‌ها تقریبا از دهه ۷۰ به‌کار واردات، تولید و ارائه خدمات پس از فروش مانیتور‌های کره‌ای LG در ایران مشغول بودند و طی سال‌های بعد، کار خودشان را گسترش دادند. در قدم اول گیرنده‌های دیجیتال تلویزیونی، تلویزیون‌های کوچک خانگی و مانیتور به بازار فرستادند. با خروج اجباری برند‌های خارجی و شکل‌گیری موج جدید فعالیت تولیدکنندگان ایرانی، حالا با استفاده از نام و نشان تجاری ایکس ویژن و TCL شاهد عرضه مجموعه‌ای گسترده از لوازم خانگی شامل تلویزیون، یخچال فریزر، ماشین لباسشویی، سیستم‌های تهویه مطبوع و... هستیم. بیلبورد‌ها و تبلیغات محیطی نشان می‌دهند مادیران هم چند مرتبه تلاش کرده با استفاده از شهرت جهانی TCL، همان راهی را در پیش بگیرید که گروه صنعتی انتخاب با نام دوو در پیش گرفته بود.

جی پلاس؛ قهرمان تنها در رینگ

جی‌پلاس پس از چند سال فعالیت و حضور مستمر دیگر برای خودش صاحب کسوت و عنوان است. گروه گلدیران به‌عنوان شریک تجاری ال‌جی، چند سال پیش تلاش کرد به شکلی شرافتمندانه برخی محصولات برند کره‌ای را در داخل کشور تولید کند. مذاکرات تا جایی پیش رفت که با سرمایه‌گذاری داخلی سوله‌ها و خط تولید به ایران بیایند و آرام آرام قطعات در داخل کشور ساخته شوند. بعد از اینکه ال‌جی به‌خاطر تحریم‌ها اعلام کرد ایران را ترک می‌کند، آن تجهیزات و دفتر و تشکیلات باید بلااستفاده رها می‌شد؟ نه! پس گلدیران تصمیم گرفت کارش را ادامه دهد و بخشی از مواداولیه مورد نیاز خود را عوض کره‌ای‌ها از قطعه‌سازان چینی بگیرد، بخشی از آن‌ها را در داخل تامین کند و در نهایت برندی به اسم جی‌پلاس با لوگوی زشت و یک پلاس اضافی خلق کند. در تبلیغات این برند هنوز هم می‌توان رد DNA ال‌جی را پیدا کرد. فروشگاه‌های معروف ال‌جی هم به‌نرمی خودشان را با محصولات جی پلاس نونوار کردند، اما اگر کسی گفت جی پلاس خارجی است شما حرفش را باور نکنید. جی پلاس محصولات خود را در دسته تلویزیون، یخچال، ماشین لباسشویی، ماشین ظرفشویی، مایکروویو، اجاق گاز، جاروبرقی، مانیتور، کولر گازی، کامپیوتر‌های همه‌کاره و موبایل عرضه می‌کند.

سام؛ سایه کم‌رنگ غول آبی

سام قرار بود همان نقشی را در قبال برند سامسونگ ایفا کند که جی‌پلاس برای ال‌جی دارد، اما ضربه فراق ناخوسته ظاهرا آنقدر مهلک بوده که آن‌ها هر ازگاه روی پایشان بایستند، لختی تلو‌تلو بخورند و دوباره روی زمین ولو شوند. برند سام در هر مرحله به‌هوش آمدن، سرگرم کاری می‌شود؛ تلویزیون، یخچال و ماشین ظرفشویی تولید می‌کند، اما چون یک‌جای کار لنگ می‌زند، وسط راه از نفس می‌افتد. با وجود بهره بردن از زنجیره فروشگاه‌های پرتعداد سامسونگ و استفاده از المان‌های آبی رنگ نام آشنا، این ناتوانی غیرمنتظره است. گران‌ترین محصول حال حاضر برند سام در بازار، تلویزیون ۶۵ اینچی هوشمند با قیمت نزدیک به ۳۰ میلیون تومان است، اما ظرفشویی DW185 با قیمت حدود ۱۷ میلیون را از این برند می‌توان در بازار پیدا کرد. همین‌طور چندتایی ماشین لباسشویی که در بازه ۱۳ تا ۱۶ میلیون با رقبا پنچه در‌پنجه انداخته‌اند. قیمت تلویزیون‌های برند سام در سایز ۳۲ و ۳۹ اینچ حدود پنج، شش میلیون است. ناگفته نماند از این برند، جاروبرقی و جاروشارژی، پنکه، آبمیوه‌گیری و حتی پلوپز هم می‌توان پیدا کرد. مهم اینجاست که کسی آن‌ها را به اسم خارجی به شما قالب نکند. سام ایرانی است و بعید به‌نظر می‌رسد از این قضیه دلخور باشد.

هاردستون؛ از آرژانتین تا انگلیس

هاردستون شبیه اسامی انگلیسی است نه؟ اوایل حضور در بازار بعضی‌ها به‌خاطر همین شباهت خریداران را تلکه می‌کردند. اگر شما جزو گروه اغفال شده باشید، می‌توانید به‌خودتان سخت نگیرید، چون تشابه اسمی، واقعا وجود دارد، اما دفتر مرکزی این برند نه در لندن و بیرمنگام و لیورپول، که در میدان آرژانتین واقع شده و پس از سه، چهار سال حضور پررنگ در بازار الان دیگر کسی نمی‌تواند رگ و ریشه ایرانی آن را زیر سوال ببرد یا کتمان کند. برند هارستون قبلا آستین‌هایش را بالا زده بود و با پشتکاری مثال‌زدنی به تولید یخچال اشتغال داشت. کنارش چندتایی وسیله برقی خرد و کوچک هم برای خالی نماندن اپن آشپزخانه پیدا می‌کردید. ظاهرا تولید زیر زبانشان مزه کرده، چون الان علاوه بر یخچال، فهرست محصولاتشان شامل ماشین لباسشویی، فر برقی، جاروبرقی، پلوپز، مولتی کوکر، اجاق گاز، هود شومینه‌ای، چرخ‌گوشت، چای‌ساز، آبمیوه‌گیری، سماوربرقی، بخارپز، ساندویچ‌ساز، گوشت‌کوب برقی، اتوی بخار، پنکه، سشوار و... می‌شود.

بقیه اسامی که شاید درباره‌شان اشتباه کنید

فهرست بازیگران بازار لوازم خانگی ایران وقتی سروشکل عجیب‌تری به‌خود می‌گیرد که یک‌سری اسم دیگر را به آن اضافه کنیم. یکی از آن‌ها برند اینترنشنال آنیل است. الحق والانصاف غلط‌اندار به‌نظر می‌رسد، اما باید بدانید شرکت مکث الکترونیک مهدی‌شهر، علاوه بر اینترنشنال آنیل، صاحب برند پارس آنیل و مکث است و از سال ۱۳۸۵ در بازار ایران حضور دارد. محصولات آن‌ها بیشتر ماشین لباسشویی‌های دوقلو و نیمه‌اتوماتیک هستند. جنرال آدمیرال هم داستانی مشابه دارد، ولی لباسشویی تمام‌اتوماتیک هم می‌فروشد. داستان فریدولین، ریتون، لایف، وست‌پوینت، دیپوینت را هم در این دسته طبقه‌بندی کنید.