bato-adv
کد خبر: ۵۷۹۴۸۷

(تصاویر) جمجمه پادشاه عیلام در نخستین موزه علوم پزشکی

(تصاویر) جمجمه پادشاه عیلام در نخستین موزه علوم پزشکی
جذاب‌ترین آثار بخش دیرین انسان‌شناسی موزه، یک؛ جسد مومیایی شده پیرزنی ۶۵ ساله است که قدمتی ۹۰۰ ساله دارد. این مومیایی طبیعی، حوالی شهر یزد از خاک بیرون کشیده شده است. دوم؛ اسکلت زنی ۳۰ ساله است که دندان‌های سالم آن، توجه بسیاری از دانشمندان و باستان‌شناسان جهان را به خود جلب کرده است. سوم، جمجمه دختری ۱۳ ساله است که جای جراحی بر روی آن دیده می‌شود. چهارم نیز به «جمجمه نامدار» موزه شناخته می‌شود. جمجمه‌ای متعلق به پادشاه بهبهان که «کدین هوتران» نام داشت و در دهه ۶۰ کشف شد.
تاریخ انتشار: ۱۱:۴۸ - ۱۸ مهر ۱۴۰۱

اینکه چطور بعد از بیش از۱۷۰ سال، «اصطبل شاهی» یا «جلالیه» در زمین‌های منسوب به «امیرکبیر» صدراعظم «ناصرالدین شاه» به «موزه ملی تاریخ علوم پزشکی ایران» تبدیل شده، خود داستانی شنیدنی و خواندنی‌ست که در سطور زیر به اجمال به آن پرداخته شده است.

به گزارش همشهری، حدود سال‌های ۱۲۲۷ تا ۱۲۳۰ خورشیدی بود که امیرکبیر، نخستین صدراعظم ناصرالدین شاه قاجار، دستور داد در محدوده باغ‌ها و محله «جلالیه» که پیش‌تر به «نصرت آباد» شهرت داشت وحالا به «امیرآباد» معروف است، اصطبلی مناسب اسب‌های شاه، اسب‌های اسب‌دوانی و نیز اسب‌های قراول‌خانه ساخته شود. اصطبلی بزرگ بادر‌های سنگین چوبی، کلون‌های فلزی، سقف گنبدی شکل و درختانی تنومند در اطراف که طبق اسناد تاریخی، چهارمین اصطبل سلطنتی در دوره ناصرالدین شاه قاجار محسوب می‌شد.

ساختمان این اصطبل در دوره‌های مختلف، کاربری‌های مختلف داشت. حتی در سال‌های بین ۱۳۶۰ تا ۱۳۷۹ بدون استفاده باقی ماند. تا اینکه بالاخره در سال ۱۳۸۰ به نخستین و تنها موزه ملی تاریخ علوم پزشکی ایران (یکی از ۲۵ موزه دانشگاهی ایران) تبدیل شد.

پیرزن

جسد مومیایی شده پیرزن ۶۵ سال که قدمتش به ۹۰۰ سال می‌رسد

جمجمه‌های ۵ هزار ساله

در این موزه ۸۰۰ مترمربعی می‌توانید تاریخ علوم پزشکی ایران را در ۱۰ بخش و همراه غرفه‌های جانبی مرور کنید. بخش نخست، «دیرین انسان‌شناسی» است.

در این بخش می‌توانید با تماشای تصاویر و نقاشی‌های دیواری غار‌هایی در لرستان که مربوط به بیش از ۵ هزار سال پیش است، به ماجرای نخستین شکار‌ها با هدف بهبود بیماری‌ها پی ببرید یا می‌توانید از نخستین ابزار سنگی ویژه جراحی‌های اولیه بشر، رمزگشایی کنید.

۴۰ جمجمه ۵ هزار ساله در محفظه‌های شیشه‌ای این بخش نگهداری می‌شود که در کنار هر یک، اطلاعاتی برای آگاهی بیشتر، وجود دارد. اما جذاب‌ترین آثار بخش دیرین انسان‌شناسی موزه، یک؛ جسد مومیایی شده پیرزنی ۶۵ ساله است که قدمتی ۹۰۰ ساله دارد.

این مومیایی طبیعی، حوالی شهر یزد از خاک بیرون کشیده شده است. دوم؛ اسکلت زنی ۳۰ ساله است که دندان‌های سالم آن، توجه بسیاری از دانشمندان و باستان‌شناسان جهان را به خود جلب کرده است.

سوم، جمجمه دختری ۱۳ ساله است که جای جراحی بر روی آن دیده می‌شود. چهارم نیز به «جمجمه نامدار» موزه شناخته می‌شود. جمجمه‌ای متعلق به پادشاه بهبهان که «کدین هوتران» نام داشت و در دهه ۶۰ کشف شد.


رن
۴۰ جمجمه ۵ هزار سال در موزه علوم پزشکی دیده می‌شود

درمان با طلسم!

با عبور از کنار ویترین‌های مربوط به آثار، مدال‌های جهانی (لژیون دونور) و دست نوشته‌های پزشکان پیشکسوت و بنیانگذار تخصص‌های نوین تاریخ پزشکی ایران و اشیا «امانی» (انواع سفال، مفرغ، شیشه و ابزار سنگی) از سایر موزه‌ها، بخش «مردم شناسی پزشکی» نمایان می‌شود.

بخشِ نمایش ابزار و ادوات پزشکی دوره قاجار که در آن می‌توانید انواع «کلبتین» داندانپزشکی سنتی، شاخ‌های گاو یا بز کوهی ویژه حجامت، انواع دارو‌های گیاهی، سنگ درمانی، انواع مُهره‌های طلسم و دعا را تماشا کنید. کیفِ حکیم‌باشی دوره قاجار نیز از دیدنی‌ترین‌های این بخش است.
جمجمه پادشاه عیلام در نخستین موزه علوم پزشکی

اجازه‌نامه طبابت در دوره قاجار

قدیمی‌ترین نسخه خطی «طب المنصوری»

بخش «کتب خطی و اسناد» با تابلو نقاشی چهره دکتر «عبدالله خان احمدیه» آغاز می‌شود. پزشکی که از او با عنوان بنیانگذار طب ترکیبی و تلفیقیِ طب‌های دارالفنون و سنتی، یاد می‌کنند. ۷۰ کتاب خطی و چاپ سنگی، در این بخش دیده می‌شود که یکی از نفس‌ترین‌هایشان کتاب خطی «طب المنصوری» محمدابن زکریای رازی (طب بالینی) است.

کتابی با هزار سال قدمت که ۱۵۰ سال بعد از فوت زکریای رازی، به زبان عربی کتابت شده است. قدیمی‌ترین گواهی یا «اجازه‌نامه طبابت» از دوره قاجار نیز در این بخش، در کنار سایر اسناد و تصاویر پزشکی قدیمی نگهداری می‌شود.

جمجمه پادشاه عیلام

آنجا که هنر به کمک علم می‌آید

«دامپزشکی» بخش دیگری از این موزه متفاوت است که علاقه‌مندان خاص خود را دارد. در این بخش می‌توانید ابزار پزشکی مربوط به درمان و جراحی حیوانات (بزرگ جثه و کوچک جثه) را از نزدیک تماشا کنید.

تصاویر نقاشی شده (اصل) آناتومی بدن اسب (نقشه کالبدشکافی اسب) مربوط به دوران صفویه (آغاز دوران فارسی نویسی در ایران) نیز از تامل‌برانگیزترین آثار بخش دامپزشکی موزه است که درهم‌آمیختگی علم و هنر را آشکار می‌سازد.

جمجمه پادشاه عیلام در نخستین موزه علوم پزشکی

از «کحالی» تا چشم‌پزشکی نوین

بخش بعدی «چشم‌پزشکی» است که با نام پروفسور «محمدقلی شمس» بنیانگذار طب چشم‌پزشکی نوین ایران شناخته می‌شود. او بعد از پدر (استاد کحالی در دارالفنون) و تحصیل در فرنگ، نخستین عینک را در ایران با ابزار سنتی ساخت و نخستین جراحی بر روی قرنیه بیمار مبتلا به «تراخوم» را انجام داد. چرخِ تراش عدسی عینک، تراش سنگی، ابزار تشخیص بیماری‌های بینایی و کتب قدیمی در این بخش از موزه نمایش داده شده است.

جمجمه پادشاه عیلام در نخستین موزه علوم پزشکی

قدیمی‌ترین یونیت‌های دندان

در بخش «دندانپزشکی» موزه هم می‌توانید با سیر تاریخی تحولات مربوط به رشته دندانپزشکی در ایران آشنا شوید. از تصاویر نخستین گروه دانشجویان رشته دندانپزشکی در مدرسه عالی دندان‌سازی، قدیمی‌ترین یونیت‌های دندان، قالب‌های اولیه تا مدل دندان‌های سالم و آسیب‌دیده، کلبتین‌های کوچک و بزرگ، همگی از جمله آثار دیدنی این بخش هستند که میان آن‌ها شاید تصویر دندانپزشکی قدیمی که در حال سوزاندن پولپ دندان بیمار با اسید است، هم سرگرم‌کننده و هم با توجه به پیشرفت‌های امروزی دندانپزشکی که «زیبایی» را هم علاوه بر پیشگیری و درمان، در برمی‌گیرد، دردناک به نظر آید!
جمجمه پادشاه عیلام در نخستین موزه علوم پزشکی

دواخانه نظامی

دواخانه نظامی؛ قدیمی‌ترین داروخانه مدرن تهران

بخش «دواخانه نظامی» نیز شما را به حدود ۱۷۰ سال پیش باز می‌گردد. زمانی که هنوز عطاری‌ها، برو و بیا داشتند و قرص و شربت‌های شیمیایی به شمایل امروزی در دسترس افراد نبود. سرتیپ «هادی خان» به نمایندگی از وزارت جنگ وقت، تجهیزات کامل یک دواخانه مدرن را از کشور اتریش که پیش‌گام در حوزه داروسازی شیمیایی و نوین بود، خریداری می‌کند.

مدتی بعد در قبال یک بدهی، مدیریت دواخانه به یکی از پرسنل وزارت جنگ (دکتر عبدالحسین خان نظامی؛ خواهرزاده سرتیپ هادی خان) واگذار می‌شود. دکتر نظامی نیز، همه تجهیزات درمانی دواخانه را به بنایی در خیابان «چراغ گاز» (خیابان امیرکبیر فعلی) انتقال می‌دهد و تابلوی «دواخانه نظامی» را سر در آن، محکم می‌کوبد.

بعد از دکتر نظامی، مدیریت دواخانه مدرن تهران، به پسرش یعنی «امیر هوشنگ نظامی» می‌رسد. امیر هوشنگ هم تا چند سال پیش از وقوع انقلاب اسلامی، ارثیه پدری‌اش را پابرجا نگه می‌دارد تا اینکه در جریان پیروزی انقلاب اسلامی، مِلک دواخانه، مصادره می‌شود. سال ۱۳۶۲ از بازماندگان خاندان نظامی (خانم دکتر ناهید شرقی؛ همسر امیر هوشنگ نظامی)، درخواست شد تا تجهیزات داخل مِلک مصادره شده را تخلیه کنند.

تجهیزات قدیمی‌ترین داروخانه مدرن تهرانزشامل دستگاه قرص زنی، شربت سازی، قالب قرص و حَب، قالب‌های شیاف سازی، ترازوی دارو، وسایل آزمایشگاهی، عصاره گیر، کتب داروسازی، انواع دارو‌های اولیه شیمیایی به همراه همه قفسه‌ها و پیشخوان بلند چوبی است که تا سال ۱۳۸۲در یکی از اتاق‌های دانشکده داروسازی دانشگاه تهران نگهداری می‌شد. بعد از افتتاح موزه ملی تاریخ علوم پزشکی ایران، این تجهیزات به موزه اهدا شد.

غرفه سلامت

در ادامه بازدید از بخش‌های مختلف موزه، غرفه «سلامت در دوران انقلاب اسلامی»، در یکی از راهرو‌های فرعی، دیده می‌شود. این غرفه شامل تصاویر و اسنادی مکتوب از کنگره‌های پزشکی، دستاورد‌های پزشکی، سلامت در دوران دفاع مقدس و کرونا (وسایل نخستین شهید مدافع سلامت، نرگس خانعلی‌زاده از رشت) است.

bato-adv
علیرضا
Iran (Islamic Republic of)
۰۰:۳۹ - ۱۴۰۱/۰۷/۲۴
یکی نیست بگه شما که سواد درستی ندارید چرا اظهار فضل می کنید.
کیدین هوتران از پادشاهان عیلامی بوده و بیش از هزار سال قبل از دوره هخامنشیان در شهر ارجان قدیم (بهبهان فعلی) می‌زیسته، که حلقه قدرت و بسیاری اشیا نفیس طلایی در تابوتش پیدا شده است. عیلام ربطی به ایلام ندارد.
ا
Iran (Islamic Republic of)
۲۳:۴۲ - ۱۴۰۱/۰۷/۲۳
سلام بزرگواران منظور تمدن عیلام هست که شامل خیلی شهرها بوده که پایتختش شوش بود منظور شهر ایلام نیست
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۲۳:۲۶ - ۱۴۰۱/۰۷/۲۳
تمدن عیلام منظور هست
رضا عباسی حسینی
Iran (Islamic Republic of)
۱۵:۰۷ - ۱۴۰۱/۰۷/۲۳
عزیزان قدمت رو نگاه کنید و لذت ببرید از مطالب حالا یه سری گیر دادن به عیلام‌ یا ایلام.
محمدحسين
Iran (Islamic Republic of)
۰۷:۵۵ - ۱۴۰۱/۰۷/۲۱
سلام علیکم
وقت بخیر
جالب بود ضمنا ایلام درسته که اشتباه تایپ شده عیلام
مجله خواندنی ها
انتشار یافته: ۲۹
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۱۲:۵۱ - ۱۴۰۱/۰۷/۱۸
دندان هاى انسان ٥ هزار سال پيش از الانى نا سالم تره!
يجوريه انگار همه رو ايمپلنت كرده
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۱۵:۳۷ - ۱۴۰۱/۰۷/۱۸
ایلام عزیزم نه عیلام خاک بر سرت
گارفیلد
Iran (Islamic Republic of)
۱۶:۳۹ - ۱۴۰۱/۰۷/۱۹
عیلام تمدنی ۷۰۰۰ ساله در جنوب غرب ایران است، منظور اونه نه شهر ایلام
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۱۸:۱۸ - ۱۴۰۱/۰۷/۱۹
قدیم می‌نوشتند عیلام
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۱۰:۴۶ - ۱۴۰۱/۰۷/۲۱
ایلام شهری در ایران خطاب میشه، ولی عیلام نام یک قوم باستانیه، باهم فرق داره
ناشناس
Germany
۲۰:۴۰ - ۱۴۰۱/۰۷/۱۸
ایلام ... دوستان ع.. یلام؟
شیدی
Iran (Islamic Republic of)
۲۲:۵۱ - ۱۴۰۱/۰۷/۲۱
منظورشان دوره تاریخی عیلام هست نه استان و شهر ایلام. دوره عیلامی از پنج هزارسال پیش آغاز میشه
رضا
Iran (Islamic Republic of)
۰۹:۳۳ - ۱۴۰۱/۰۷/۱۹
ایلام نه عیلام خوبه ما هم بنویسیم عصفهان
گارفیلد
Iran (Islamic Republic of)
۱۶:۳۷ - ۱۴۰۱/۰۷/۱۹
منظورش تمدن عیلامه نه شهر ایلام
قیصر
Iran (Islamic Republic of)
۱۷:۱۸ - ۱۴۰۱/۰۷/۱۹
ای‌وای‌کمی‌مطالعه‌کنید‌عیلام‌نام‌‌یکی‌از‌تمدنهای‌قدیم‌ایرانه‌این‌ایلام‌نیست‌متاسفم
آرش
Iran (Islamic Republic of)
۱۰:۲۳ - ۱۴۰۱/۰۷/۲۰
درود دوست گرامی. تمدن باستانی عیلام مربوط به قوم عیلامی است و کاملا با شهر و استان ایلام تفاوت داره. در این زمینه میتونید به کتابهای تاریخ عیلامیان مراجعه کنید
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۱۴:۱۱ - ۱۴۰۱/۰۷/۲۰
فکر کنم عیلام درسته . تمدن باستانی عیلام در جنوب غرب ایران . با استان ایلام فرق داره.
محمد
Iran (Islamic Republic of)
۱۴:۳۹ - ۱۴۰۱/۰۷/۲۱
عیلام یعنی تمدن عیلامیها.
با ایلام که یک شهر کنونی هست خییئیییلی فاصله زمانی داره
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۱۵:۰۳ - ۱۴۰۱/۰۷/۲۱
منظور قوم عیلام بوده ، نه شهر ایلام با الف!!
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۰۶:۴۳ - ۱۴۰۱/۰۷/۲۴
سلام این عیلام منظورشون سلسله عیلامی ها بوده که قبل از آریایی ها در ایران حکومت میکردند و با ع نوشته میشه منظورشون شهر ایلام نیست که اول یکم مطالعه کن بعد بیا بگو خاک تو سرت
بازدیدکننده
Iran (Islamic Republic of)
۱۸:۴۴ - ۱۴۰۱/۰۷/۱۹
نارتوهنیدک نام پادشاه عیلام است
بازدیدکننده
Iran (Islamic Republic of)
۱۸:۵۲ - ۱۴۰۱/۰۷/۱۹
نارتهونیدک نام پادشاه بهبهان است
الی
Iran (Islamic Republic of)
۱۹:۰۶ - ۱۴۰۱/۰۷/۱۹
حالا مگه از اون مومیایی که پوسیده چیزی مونده که روی پاهاش پارچه انداختید ، عجباااااا
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۱۹:۵۲ - ۱۴۰۱/۰۷/۱۹
مگه گذشته تعداد دندان ها بیشتر نبوده
نهایتاً میگیم 32 تا چرا کمه دندان هاش؟
یاسر
Iran (Islamic Republic of)
۲۱:۲۴ - ۱۴۰۱/۰۷/۱۹
ایلام برگرفته از عیلام عتیق حکومت عیلامیان باستان محدوده حکومت خوزستان لرستان ایلام وبوشهر
معین
Iran (Islamic Republic of)
۲۲:۲۸ - ۱۴۰۱/۰۷/۱۹
اونهایی که اشتباهات دیگران را می‌گیرند نباید با توهین باشد. مگر داستان امام حسن و امام حسین و آن پیرمردی که وضو را اشتباه گرفت نشنیده اید؟ امام حسن و امام حسین چگونه به آن پیرمرد وضوی صحیح را یاد دادند؟
Zaman
Iran (Islamic Republic of)
۰۹:۵۸ - ۱۴۰۱/۰۷/۲۰
همان عیلام درسته استان ایلام نیست بلکه تمدن عیلام منطورشان هست کمی تاریخ بخوانید.
جوادیان
Iran (Islamic Republic of)
۱۶:۱۹ - ۱۴۰۱/۰۷/۲۰
دوستان عزیز! بهتر است ادب و نزاکت رعایت شود و به هیچکس توهین نشود و شخصیت و حرمت ها محفوظ بماند.
و امّا دوستان گرامی که انتقاد میکنند بهتر است بیشتر مطالعه کنند تا دچار اشتباه نشوند.
"عیلام" نام تمدن باستانی ایران در نواحی غرب و جنوب غربی ایران کنونی بوده است،
"ایلام" نام یک استان در غرب ایران عزیز ماست که در شمال خوزستان است.
بنابراین کلمه " عیلام" در عبارت فوق الذکر صحیح نوشته شده است.
به فرهنگ لغت و کتب تاریخی مراجعه کنید. پیروز و کامگار باشید.
موسی
Iran (Islamic Republic of)
۲۰:۴۹ - ۱۴۰۱/۰۷/۲۰
عیلام درست است شما چقدر بیسواد هستید لطفا یه ذره تاریخ بخونید یا حداقل تو نت سرچ کنید بعد نظر بدید
bato-adv
bato-adv
bato-adv
پرطرفدارترین عناوین