روایتی متفاوت از یک «هیتلر» در سینمای ایران

فیلم سینمایی «جنگ جهانی سوم» به کارگردانی هومن سیدی، روی پرده رفت تا مقدمات معرفی آن به اسکار تکمیل شود.

به گزارش ایسنا، شامگاه ۱۶ مهر ماه پردیس سینمایی «مگامال» در تهران که قرار است، سالن نمایش یک هفته‌ای فیلم «جنگ جهانی سوم» باشد (در سالن شماره ۲ که ظرفیت ۴۰ نفره دارد) میزبان تماشاگران این فیلم بود، تماشاگرانی که به دلیل ظرفیت محدود این سالن فقط بلیت را حضوری می‌توانند، تهیه کنند.

فیلم «جنگ جهانی سوم» به عنوان نماینده ایران در اسکار انتخاب شده و طبق قانون باید یک هفته در ایران اکران شود، برنامه‌ریزی ابتدایی برای اکران محدود «جنگ جهانی سوم» از روز پنج‌شنبه هفته گذشته بود، اما طبق اعلام محمد شایسته (پخش‌کننده) «مشکلاتی در دی‌سی‌پی فیلم وجود داشت که ادامه نمایش را با مشکل مواجه کرد.».

اما شامگاه ۱۶ مهر ماه، فیلم روی پرده رفت و دست‌اندرکاران فیلم اعلام کردند که برنامه‌ریزی‌ها برای اکران گسترده فیلم در سینما‌های کشور را در آینده انجام خواهند داد.

فیلم «جنگ جهانی سوم»، ششمین فیلم بلند هومن سیدی پس از «آفریقا»، «سیزده»، «اعترافات ذهن خطرناک من»، «خشم و هیاهو» و «مغز‌های کوچک زنگ‌زده» است که حدود یک ماه قبل نخستین نمایش جهانی خود را در بخش افق‌های هفتاد ونهمین جشنواره فیلم ونیز تجربه کرد و توانست دو جایزه بهترین فیلم و بهترین بازیگر مرد (محسن تنابنده) را در بخش افق‌های ونیز کسب کند.

فیلم روایت «شکیب» یک کارگر روز مزد بی خانمان است که هرگز نتوانسته با از دست دادن همسر و پسرش در زلزله سال‌ها پیش کنار بیاید. در طی چند سال گذشته، او با یک زن کر و لال، به نام لادن رابطه برقرار کرده است.

هومن سیدی کارگردان فیلم درباره شخصیت زن کر و لال فیلم در مصاحبه‌ای با یک رسانه ایتالیایی هنگام اکران در ونیز گفته بود: «اگر زبان بدن در فیلم‌های من برجسته است، کاملاً تصادفی است و تصمیمی آگاهانه نیست. اما در این مورد خاص استفاده از یک شخصیت کر و لال در روایت، نه تنها از نظر ساختاری در نحوه توسعه فیلمنامه به ما کمک کرد، بلکه از نظر موضوعی نیز به ما کمک کرد. ناتوانی این شخصین یک نقطه ضعف در اطلاعاتی است که به او می‌رسد، اطلاعاتی که در نهایت باعث می‌شود او بهای نهایی را بپردازد.»

و، اما روایت فیلم‌نامه «جنگ جهانی سوم» که توسط هومن سیدی، آرین وزیر دفتری و آزاده جعفریان نوشته شده است در محل ساخت و سازی است که به لوکیشن فیلمی درباره جنایات هیتلر در طول جنگ جهانی دوم تبدیل شده و «شکیب» که برای کارگری به پشت صحنه آن فیلم رفته است، در کمال تعجب به او پیشنهاد یک نقش می‌شود و به او مکانی برای اقامت می‌دهند.

این اتفاق باعث می‌شود که «لادن» از این موضوع مطلع شود، به محل کارش بیاید و درخواست کمک کند، اما نقشه «شکیب» برای مخفی کردن او به طرز غم انگیزی اشتباه از کار در می‌آید و موقعیت جدید و فرصت بی‌تکرار پیش آمده برای او را، با تهدید رو به رو می‌کند.»

کارگردان فیلم «جنگ جهانی سوم» در جای دیگری از مصاحبه‌اش برای روشن بودن این جمله در فیلم که، «اینجا هیچ چیز واقعی به نظر نمی‌رسد» به فیلمِ درون فیلم اشاره دارد که «به وضوح در به تصویر کشیدن جنایات جنگ جهانی دوم ناتوان است.

حتی برای روستاییان محلی که در صحنه فیلم‌برداری نقش‌آفرینی می‌کنند، کمدی به نظر می‌رسد، اما برای ما فیلمبرداری صحنه‌هایی که جنایات نازی‌ها علیه بشریت را نشان می‌داد، اصلا سرگرم‌کننده نبود، مخوف و حتی گاهی بسیار وحشتناک بود. من شخصاً تمام تلاشم را می‌کنم که تعداد برداشت‌هایمان را محدود کنم تا بازیگران و عوامل ما مجبور نباشند آن لحظات را برای مثال در اتاق گاز تجربه کنند. در همین حال کارگردان گیاه‌خوار فکر می‌کند که در واقع فیلم خوبی می‌سازد که از دیکتاتور‌ها و دیکتاتوری‌ها انتقاد می‌کند، غافل از اینکه خودش یک دیکتاتور است.».

اما «جاناتان هولان» منتقد نشریه اسکرین در بخش‌هایی از نقد فیلم نوشته است: «جنگ جهانی سوم» داستان طاقت فرسا، اما جذابی است که نشان می‌دهد چگونه یکی از قربانیان زندگی یاد میگیرد که از ستمگران خود تقلید کند. ششمین فیلم هومن سیدی به‌عنوان یک کمدی سیاه شروع می‌شود و کم کم تاریک‌تر و به سمت یک تراژدی می‌رود، داستانی که با نقش‌آفرینی جذاب و خارق‌العاده محسن تنابنده (بازیگر فیلم قهرمان) همراه است.

هومن سیدی با فیلمش به ما می‌گوید زمان ممکن است تغییر کند، اما روش‌های اعمال قدرت ثابت می‌ماند و همیشه فردی در انتهای هرم است که از فراموش شدن خودداری می‌کند. در یکی از آن دیالوگ‌های مهم «جنگ جهانی سوم»، کارگردان از شکیب می‌پرسد که آیا می‌داند هیتلر کیست یا خیر: پاسخ او منفی است. این فیلم نشان می‌دهد هر که نداند هیتلر چه کسی بود، می‌تواند خودش هیتلر شود.»

در فیلم «جنگ جهانی سوم» بازیگرانی، چون محسن تنابنده، ندا جبرئیلی، مهسا حجازی، نوید نصرتی، لطف‌الله سیفی و حاتم مشمولی به ایفای نقش پرداخته‌اند و پخش بین‌المللی این فیلم بر عهده محمد اطبایی کمپانی مستقل‌های ایرانی است.