جهان در آستانه جنگ‌های سایبری

آمریکا و اروپا نگران ورود جهان به دوران جنگ‌های سایبری هستند و خطر چنان جدی است که روسیه پیشنهاد عقد «پیمان چند جانبه منع جنگ‌های سایبری» را مطرح کرده است. 

دو دهه پیش کارشناسان کامپیوتر نسبت به احتمال آغاز حمله‌های غافلگیرکننده به شبکه‌های کامپیوتری هشدار دادند. در سال ۲۰۰۷ میلادی این هشدار جنبه عملی به خود گرفت و سرویس‌های اطلاعاتی روسیه، شبکه‌های اینترنتی استونی و گرجستان را مورد حمله قرار دادند و فلج کردند و حمله روس‌ها به شبکه‌های اینترنتی استونی و گرجستان به‌عنوان «جنگ روانی اینترنتی» طبقه‌بندی شد. 

بنا بر اين گزارش، پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) در نسخه استراتژیک جديد خود در برابر تبدیل فضای مجازی به میدان جنگ واکنش نشان داده است. حمله‌های سایبری احتمالا می‌توانند در آینده سبب ایجاد شکاف در میان اعضای ناتو شوند. ایالات متحده آمریکا، یک فرماندهی سایبری تاسیس کرده و ارتش آلمان، گردانی از رزمندگان کامپیوتری را به خدمت گرفته است و چنين به‌نظر مي‌رسد كه دست کم ارتش‌ها، خطر را جدی گرفته‌اند. 

روزنامه «زوددویچه سایتونگ» نوشت كه جنگ سایبری می‌تواند همان ویرانگری را داشته باشد که جنگ ‌نظامی دارد. ویروس‌هاي كامپيوتري توان خرابکاری در کارخانه‌هاي شیمیائی و خطوط لوله نفت و گاز را هم دارند و از طریق این حمله‌ها، انسان‌ها نیز ممکن است کشته شوند. دست‌کم سناریوهای هولناکی که یک کشور را کاملا فلج کنند و به بهای جان صدها تن تمام شوند، قابل تصور است. اما خلاف پرتاب موشک‌ها، تشخیص این‌که حملات سایبری از کجا هدایت‌ می‌شوند و چه کسانی مسئول آن هستند، بسيار دشوار است. هکرهايی که در خدمت سرویس‌های دولتی هستند می‌توانند هویت خود را به‌خوبی پنهان یا آگاهانه گمراهی ایجاد کنند. حتی اگر امکان دنبال کردن سرنخ حمله در یک کشور باشد، نمی‌توان به صورت خودکار این حمله را به حساب دولت گذاشت به‌طوري كه حمله به استونی و گرجستان را کرملین با رضایت نادیده گرفت اگرچه خود عامل آن نبود. 

اغلب سخن از امکان حمله سایبری از چین یا روسیه در میان است؛ اما استفاده از سلاح سایبری می‌تواند به‌عنوان وسیله‌ای ارزان برای کشورهای به لحاظ نظامی ضعیف‌تر و گروه‌های تروریستی هم جذابیت داشته باشد. اما فرماندهی سایبری آمریکا، درست مثل گروه سایبری ارتش آلمان تنها بر دفاع از شبکه‌های نظامی تسلط ندارد و هر دو در حال توسعه توانائی‌های جنگ سایبری خود هستند.
این‌که در چه شرایطی سلاح‌های سایبری به‌کار گرفته می‌شوند، مسئله‌اي به‌شدت محرمانه است. آیا این سلاح فقط برای استفاده در جریان جنگ‌ها در نظر گرفته شده یا در موارد ديگر نيز دارای توجیه قانونی است، پرسش‌هايي است كه هنوز پاسخ روشني براي آنان وجود ندارد. 

روسیه پیشنهاد عقد پیمان چندجانبه شبیه منشور ممنوعیت سلاح‌های شیمیائی را مطرح کرده است و این ‌می‌تواند دست‌کم نقطه حرکتی برای بحثي بین‌المللی باشد. بیش از همه ایالات متحده آمریکا است كه با این پیشنهاد خویشتندارانه برخورد می‌کند. 

آمریکائی‌ها، پیشنهاد روسیه را تلاشی برای محدود کردن برتری خود می‌دانند و قرار است اروپائی‌ها نقش میانجی را در این بحث به عهده بگیرند. آنها بیشترین علاقه را به محدود ساختن جنگ‌های سایبری نشان می‌دهند چرا كه اروپا در حالی‌که به اندازه آمریکا به تکنولوژی اطلاعات وابسته است تاکنون برای حفظ خود در برابر حملات دیجیتال کار چندانی نکرده است.