وسواس شستشو، واکاوی علل و علائم آن

یک روانشناس گفت: مبتلایان به وسواس شستشو به قدری از کثیفی و چرک وحشت دارند که اغلب ساعات روز را به‌شکلی طاقت‌فرسا صرف تمیزکاری و شستن بدن یا اشیای مورد استفاده‌ی خود می‌کنند.

مریم کاووسی در گفتگو با ایسنا، اظهار کرد: آلوده‌هراسی نه‌تنها باعث جان به لب شدن خود بیمار می‌شود، بلکه زندگی اطرافیانش را نیز از حالت طبیعی خارج می‌کند.

وی افزود: این بیماری با عنوان وسواس آلودگی نیز شناخته می‌شود و متأسفانه شیوع فراگیری در میان مردم دارد.

کاووسی بیان کرد: وسواس شستشو عبارت است از احساسی آزاردهنده مبنی بر اینکه آلودگی‌ها علی‌رغم بار‌ها شستشو هنوز از بین نرفته‌اند، این وسواس یکی‌از شایع‌ترین انواع اختلال وسواس فکری‌ـ‌عملی است که البته جزو درمان‌پذیرترین وسواس‌ها نیز به شمار می‌رود.

این روانشناس افزود: بسیاری از مبتلایان به این بیماری تصور می‌کنند هرگونه تماس اتفاقی یا قرارگیری در معرض آلودگی‌ها منجر به آلودگی کامل و آسیب جدی می‌شود، بیماری که به‌موجب این طرز تفکر دائما نگران حفظ خود از آلودگی‌هاست، به نظافت و شستشوی افراطی روی می‌آورد، اما باز هم به‌سختی احساس تمیزی می‌کند.

وی در رابطه با علائم وسواس شستشو، عنوان کرد: وسواس شستشو معمولاً به دو شکل تردید در مورد تمیزی و تحمل‌ناپذیری این تردید ظاهر می‌شود.

کاووسی ادامه داد: فرض کنید مجبور شده‌اید دست‌تان را در جایی تاریک با فشار آب کم بشویید، اما همین که شستن دست‌ها تمام می‌شود این تردید مثل خوره به جان‌تان می‌افتد که دست‌تان را خوب نشسته‌اید، حال آنکه سرسختانه باور دارید ادامه زندگی شما به شستشوی بی‌کم و کاست دست‌ها بستگی دارد، این دقیقا همان تردید جان‌فرسایی است که مبتلایان به وسواس شستشو شب و روز با آن دست و پنجه نرم می‌کنند.

این روانشناس تصریح کرد: فرد بیمار برای اینکه از شر این تردید خلاص شود، عمل شستن را به دفعات زیاد تکرار می‌کند و به‌تدریج به مرحله‌ای می‌رسد که دیگر حاضر نیست دست از شستشو بردارد، اساساً وقتی فردی تسلیم این پنداشت می‌شود که باید فعل شستن را بدون نقص انجام بدهد، نگرانی پیرامون لزوم تمیزی کامل و نیاز به پرهیز از آلودگی‌ها در ذهنش قوت می‌گیرد، تا آنجا که دیگر امکان تمیز شدن در حد لازم به سادگی میسر نیست.

وی افزود: تردید در مورد تمیزی برای مبتلایان به وسواس شستشو تحمل‌ناپذیر است، یک فرد غیر وسواسی حتی اگر از تمیزی کامل دست‌ها به دلیل شستن در جایی تاریک و با فشار آب کم مطمئن نباشد، از این مسئله با بی‌اعتنایی عبور خواهد کرد، درحالی که تحمل احتمال تمیزی ناقص برای مبتلایان به وسواس شستشو به‌راحتی امکان ندارد.

کاووسی افزود: فرد بیمار حتی اگر چیزی را ۹۹ درصد تمیز بداند، از فکر یک درصد کثیفی باقی‌مانده به وحشت می‌افتد و همین مقدار ناچیز را مضر و کشنده تلقی می‌کند، این قبیل افراد حتی زمانی که احساس می‌کنند همین مقدار تمیزی کافی و رضایت‌بخش است، باز هم احساسی آزاردهنده از درون به آن‌ها نهیب می‌زند که این بار همان مقدار جزئی آلودگی کار دست‌شان خواهد داد.

این روانشناس در رابطه با علل وسواس شستشو، بیان کرد: ترس از آسیب زدن به خود یکی‌از شایع‌ترین علل مرتبط با وسواس شستشوست، عده‌ای از مبتلایان می‌ترسند که عدم پاکسازی کامل آلودگی‌ها به آن‌ها آسیب برساند.

وی افزود: این افراد با خودشان فکر می‌کنند که اگر به اندازه کافی تمیز نباشند، به طریقی در معرض آسیب قرار می‌گیرند و عواقب آن برای‌شان تحمل‌ناپذیر است.

کاووسی ادامه داد: علت دیگری که معمولاً از سوی مبتلایان به وسواس شستشو ذکر می‌شود، ترس از آلوده کردن غیرعمدی اطرافیان است که با عنوان وسواس احساس مسئولیت نیز شناخته می‌شود.

این روانشناس عنوان کرد: افرادی که به علت ترس از آسیب زدن به دیگران به شستشوی افراطی دست می‌زنند، به خیال خودشان همیشه ناقل بیماری هستند و آلودگی‌هایشان را به هرکجا که می‌روند انتقال می‌دهند، در این میان از تأثیر اطلاع‌رسانی رسانه‌ها نیز نباید غافل بود، زیرا وسواس برخی بیماران در پی آگاهی از عوامل بیماری‌زای تهدیدکننده در مکان‌های عمومی تشدید می‌شود.