تنوع جغرافیایی و اقلیمی کشور ما، طیف منحصر به فرد و ارزشمندی از گونه‌های جانوری را در خود جای داده است، اما بسیاری از این گونه‌ها با فلات ایران خداحافظی کرده‌اند.
به گزارش ایسنا، ما آدم‌ها با شکار غیرقانونی، توسعه راه ها، جاده سازی، فعالیت‌های معدنی، تخریب زیستگاه و اثرات منفی که سبب تغییرات اقلیمی می‌شود و بارگذاری‌های انجام شده خارج از توان طبیعت، به زیست بوم و محل زندگی سایر موجودات صدمه وارد کرده ایم که حاصل آن نابودی بسیاری از حیوانات بوده است.
این روند سال‌هاست آغاز شده و کماکان در حال جریان است و رفته رفته تعداد گونه‌های جانوری کاهش یافته و بسیاری از گونه ها، ازجمله یوزپلنگ آسیایی در «لبه پرتگاه انقراض» قرار دارند.
انگشت اتهام را باید به سوی توسعه ناپایدار نشانه رفت، حرکت در این مسیر، برهم زننده نظم اجتماعی و زیست بوم است و حقوق نسل‌های آینده و زیستمندان آن را تامین نمی‌کند. این مسئله در کنار بخشی نگری و عدم اجرای اصول آمایش سرزمینی، مدیریت زیست در سراسر جهان از جمله کشور ما را به وضعیت کنونی دچار کرده است.
کاهش و یا ممانعت از گسترش صنایع در زیستگاه‌های حیات وحش و تدوین سازوکاری باهدف حفاظت از محیط زیست می‌تواند در حفظ حیات وحش موثر باشد، مواردی که اساسا در کانون توجه قرار ندارد.
واضح است که تنگنا‌های مختلف در عرصه‌هایی که با نیاز‌های روزمره مردم گره خورده، فرصتی برای اندیشیدن به این موارد باقی نمی‌گذارد و هر روز بر سرعت تخریب محیط زیست افزوده می‌شود.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان شمالی با اشاره به اینکه فرسایش زمین و خشکسالی از موضوعاتی است که زیستگاه‌های گونه‌های گیاهی و حیوانی این استان را به شدت تهدید می‌کند، گفت: در حال حاضر عدد میزان فرسایش خاک به خصوص در مناطق جنوبی این استان بالا است.
رضا شکاریان، به مناسبت روز جهانی زیستگاه اظهار کرد: شرایط به گونه‌ای است که هم اکنون بخشی از شهرستان جاجرم یکی از کانون‌های تولید گرد و غبار معرفی شده و در لیست کانون‌های گرد و غبار کشور نیز به ثبت رسیده است.
وی تاکید کرد: هر منطقه‌ای که تبدیل به کانون گرد و غبار می‌شود به معنای آن است که بافت خاک از بین رفته و این امر به دنبال تخریب پوشش گیاهی رخ داده است.
شکاریان خاطرنشان کرد: وقتی این اتفاق در منطقه‌ای رخ می‌دهد به معنای آن است که هرم اکولوژی از بین رفته و گونه‌های حیات وحشی که در آن منطقه در حال زندگی کردن هستند، مجبور به ترک آن محل خواهند شد.
وی با بیان اینکه در حال حاضر منطقه پناهگاه حیات وحش میاندشت جاجرم که یکی از زادآورترین زیستگاه‌های یوزپلنگ آسیایی در کشور است در معرض خطر این کانون گرد و غبار قرار گرفته است، ادامه داد: بنابراین باید اعتبارات استانی و ملی برای حفاظت و احیاء دوباره آن در نظر گرفته شود و از سوی دیگر برنامه ریزی‌های دقیقی برای امر اجرای عملیات قرق، کشت گونه‌های مرتعی سازگار با منطقه، جلوگیری از چرای دام و ... صورت گیرد.
شکاریان تاکیدکرد: به طور قطع اجرای این عملیات هزینه بر است و طی یکی دو سال انجام نمی‌شود و برای اجرای آن باید برنامه‌های دراز مدت در نظر گرفت.
این مقام مسئول با اشاره به اینکه یکی از غذا‌های اصلی گونه یوزپلنگ آسیایی، آهو است، گفت: هر چند جمعیت آهو در منطقه میاندشت افزایش یافته است، اما باید برای حفظ این گونه حیوانی به منظور بقای یوزپلنگ تلاش کرد.
به گفته وی ۲۵۵ هزار هکتار کانون گرد و غبار در خراسان شمالی وجود دارد که قسمت اعظم آن در مناطق جنوبی استان قرار دارد و ۵ هزار هکتار از منطقه حفاظت شده میاندشت درگیر مسئله گرد و غبار است، بطوریکه اندازه هر ریزگرد به ۲.۵ تا ۱۰میکرون می‌رسد که بسیار ریز بوده و با تنفس وارد نایژه می‌شود.
مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان شمالی با تاکید بر اینکه باید کریدور تردد یوزپلنگ، آسیایی شود گفت: برای انجام این کار باید نشستی با مدیران محیط زیست خراسان رضوی و سمنان برگزار شود تا کریدور مورد نظر برای حفاظت کامل تبدیل به منطقه حفاظت شده شود.
وی افزود: در این ارتباط اقداماتی انجام شده، اما باید پیگیری‌ها ادامه یابد.
وی اظهار کرد: در واقع یوزپلنگ آسیایی با توله و یا بدون توله بین پناهگاه حیات وحش جاجرم و منطقه حفاظت شده توران در استان سمنان در حال تردد و گذر است و به دنبال آن هستیم تا فضای امنی را برای این گونه منحصر به فرد ایجاد کنیم.
حسین هراتی معاون پایش اداره کل محیط زیست خراسان شمالی نیز در ادامه در گفتگو، از حضور حداقل ۵ هزار واحد دامی در مناطق حساس کانون‌های گرد و غبار در منطقه میاندشت جاجرم خبر داد.
وی با اشاره به اینکه منطقه میاندشت جاجرم یکی از زیستگاه‌های مهم یوزپلنگ آسیایی در ایران است، اظهار کرد: مهمترین کانون‌های گرد و غبار خراسان شمالی، در منطقه جنوبی استان از جمله میاندشت واقع شده است.
وی گفت: طی چند سال گذشته پروژه خروج دام زنده از منطقه میاندشت جاجرم اجرایی شده که این امر با چندین هدف دنبال می‌شود که یکی از آن‌ها امن کردن زیستگاه یوزپلنگ آسیایی و افزایش طعمه‌های آن است.
هراتی افزود:، اما حفظ و افزایش پوشش گیاهی در این منطقه یکی دیگر از مهمترین اهداف خروج دام زنده از این منطقه است.
وی ادامه داد: در این راستا تاکنون موفق شده ایم تا ۱۰ هزار واحد دامی را خریداری و از منطقه خارج کنیم و هنوز ۱۰ هزار واحد دامی باقی مانده که باید خریداری کنیم و از این تعداد ۵ هزار واحد در مناطق حساس کانون گرد و غباری در این منطقه وجود دارد.
این مقام مسئول با تصریح بر اینکه برای ادامه این طرح با کمبود اعتبارات مواجه هستیم، گفت: طبق برنامه ریزی‌های انجام شده در صدد هستیم تا در صورت اختصاص اعتباری طی ۳ تا ۴ سال، ۵ هزار واحد دامی مذکو را از منطقه خارج کنیم.
