چرا ارزش پوند انگلیس با تقویت دلار آمریکا کاهش می‌یابد؟

فرارو- همزمان با کاهش شدید ارزش پوند انگلیس ارزش دلار امریکا در حال افزایش است. در بستری پرتلاطم که شامل جنگ اوکراین، افزایش قیمت‌ها و قرنطینه‌های ناشی از کووید در چین می‌شود نوسانات شدید برخی از ارز‌های اصلی جهان‌ عدم اطمینان تازه‌ای را به چشم‌انداز اقتصاد جهانی تزریق می‌کند.

به گزارش فرارو به نقل از الجزیره، روز دوشنبه در حالی که سرمایه گذاران برای فروش ارز و اوراق قرضه دولتی در اعتراض به برنامه‌های اقتصادی «لیز تراس» نخست وزیر جدید (که شامل کاهش مالیات‌های بزرگ با افزایش شدید استقراض دولت برای تامین بودجه است) هجوم آوردند ارزش پوند در برابر دلار آمریکا به پایین‌ترین حد خود رسید. در مقطعی از معاملات آسیایی پوند تا ۱.۰۳۲۷ دلار سقوط کرد. قیمت اوراق قرضه ۵ساله بریتانیا کاهش شدید و بی‌سابقه‌ای را دست کم از سال ۱۹۹۱ میلادی به این سو به ثبت رسانده است.

«کواسی کوارتنگ» وزیر دارایی بریتانیا روز جمعه اعلام کرد که بریتانیا بزرگترین کاهش مالیات در ۵۰ سال اخیر را اجرا خواهد کرد از جمله لغو نرخ مالیاتی ۴۵ درصدی بر درآمد‌های بیش از ۱۵۰۰۰۰ پوند (۱۶۲۰۰۰ دلار). کاهش مالیات همراه با طرحی برای حمایت از خانوار‌ها در مواجهه با هزینه فزاینده قبض‌های انرژی دولت را ملزم می‌سازد که تنها در شش ماه آینده ۷۲ میلیارد پوند (۷۷.۷ میلیارد دلار) استقراض انجام دهد. همانند سایر کالا‌ها و خدمات ارزش اکثر ارز‌های اصلی جهان بر اساس اصل عرضه و تقاضا عمل می‌کند.

زمانی که تقاضا برای یک ارز خاص بالا باشد قیمت آن افزایش می‌یابد و بالعکس. کاهش شدید ارزش پوند نشان می‌دهد که سرمایه گذاران نگران توانایی بریتانیا برای مدیریت بدهی‌های اضافی هستند به خصوص که افزایش نرخ‌های بهره وام گرفتن را بسیار پرهزینه‌تر می‌سازد.

روز دوشنبه «رافائل بوستیک» یکی از مقام‌های ارشد فدرال رزرو آمریکا هشدار داد که اصلاحات مالیاتی «واقعاعدم اطمینان» را افزایش داده و خطر رکود جهانی را تشدید می‌کند. «پائو لین تین» استادیار اقتصاد در دانشگاه جورج واشنگتن به الجزیره گفت: «اعتماد به اقتصاد بریتانیا در حال حاضر پایین است».

سیاست اقتصادی نخست وزیر جدید برای کاهش مالیات بر ثروتمندان چندان محبوب نیست و اتفاق نظر بر این است که در تحریک و تشویق اقتصاد موثر نخواهد بود.

در حالی که برنامه‌های مالیاتی بریتانیا محرک اولیه سقوط آزاد پوند بود اقتصاددانان می‌گویند که اعتماد سرمایه گذاران به اقتصاد بریتانیا برای مدتی به دلیل تحولات دیگری مانند برگزیت (خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا) کاهش یافته است. «الکساندر تزیامالیس» مدرس ارشد اقتصاد در دانشگاه شفیلد هالام به «الجزیره» می‌گوید: «پوند بریتانیا مدت هاست که از تصمیم‌های سیاسی در بریتانیا رنج می‌برد».

بریتانیا از برگزیت متحمل آسیب شده است و هم چنین با چشم‌انداز دومین همه پرسی استقلال اسکاتلند و جنگ تجاری احتمالی با اتحادیه اروپا بر سر پروتکل ایرلند شمالی روبرو است.

بریتانیا برای جلوگیری از کاهش ارزش پوند چه کاری می‌تواند انجام دهد؟

ابزار اصلی برای تقویت پوند یا هر ارز دیگر مانند ین ژاپن (که ارزش آن نیز در حال کاهش است) افزایش نرخ بهره به منظور جذب سرمایه گذاران خارجی با بازدهی بهتر است. روز دوشنبه «اندرو بیلی» رئیس بانک انگلستان گفت که بانک مرکزی در افزایش نرخ بهره در صورت لزوم تردید نخواهد کرد. با این وجود، علیرغم درخواست‌های برخی از اقتصاددانان برای اتخاذ اقدام اضطراری بانک مرکزی بریتانیا با افزایش نرخ‌های غیر برنامه ریزی شده مخالفت کرد اقدامی که باعث کاهش ارزش پوند به ۱.۰۶ دلار شد.

تین استاد دانشگاه جورج واشنگتن می‌گوید: «بانک انگلیس و بانک ژاپن می‌توانند تصمیم بگیرند که نرخ‌ها را متناسب با افزایش نرخ بهره آمریکا افزایش دهند».

این اقدامی کمک کننده خواهد بود، اما اگر سرمایه گذاران اقدامات تهاجمی کافی از بانک انگلستان یا بانک ژاپن نبینند نه تنها افزایش نرخ‌های بهره بلکه افزایش بیش‌تر از حد انتظار در نرخ‌ها نیز کمک زیادی به ارزش ارز نخواهد کرد. مشکل افزایش شدید نرخ بهره این است که احتمالاً اقتصاد را به سمت رکود سوق می‌دهد وضعیتی که هیچ کس نمی‌خواهد شاهد آن باشد.

دولت‌ها هم چنین می‌توانند به طور مستقیم با خرید ارز خود برای تقویت ارزش آن مداخله کنند اگرچه بسیاری از کشور‌ها با این تصمیم مخالفت می‌کنند و خطر اعمال مجازات‌های تجاری را به دنبال دارد. تین می‌گوید: «پوند و ین به طور رسمی نرخ‌های ارز شناور هستند و دولت‌ها نباید در بازار ارز مداخله کنند و اغلب نیز مداخله نکرده اند».

چرا دلار آمریکا تا این اندازه قوی است؟

قدرت دلار آمریکا که از اواسط سال ۲۰۲۱ میلادی در مسیری صعودی قرار داشت و ماه گذشته در برابر شش ارز اصلی به بالاترین حد خود در ۲۰ سال اخیر رسید دو دلیل اصلی دارد. اولین دلیل اعتماد به اقتصاد ایالات متحده نسبت به همتایان خود است. تقریبا به همان روشی که تضعیف ارز بازتاب دهنده کاهش اعتماد سرمایه گذاران به اقتصاد یک کشور است یک ارز تقویت شده نشانه‌ای از اعتماد به اصول یک اقتصاد است. علیرغم آن که اقتصاد ایالات متحده با تورم بالا و رشد چشمگیر مبارزه می‌کند به نظر می‌رسد که در مقایسه با اقتصاد‌هایی مانند بریتانیا و منطقه یورو که هر دو در رکود هستند جایگاه قوی‌تری دارد.

«تین» می‌گوید: «دلار امریکا همواره به عنوان یک پناهگاه امن برای سرمایه گذاران دیده می‌شود، زیرا ایالات متحده اقتصاد بسیار قوی و بزرگی است بنابراین، اگرعدم اطمینان جهانی وجود دارد نگهداشتن دلار امریکا گزینه‌ای مطمئن است، زیرا ارزش آن به خوبی حفظ می‌شود».

بنابراین، با توجه به جنگ در اوکراین مشکلات اقتصادی و سیاسی در اروپا و تورم بالا جای تعجب نیست که سرمایه گذاران به دلار آمریکا روی می‌آورند.

«مارک چندلر» استراتژیست ارشد بازار در شرکت مشاوره مالی Bannockburn Global Forex می‌گوید: «ایالات متحده با توجه به رویداد‌های جهانی اخیر حتی اگر رشد منفی در دو سه ماهه گذشته داشته باشد برای سرمایه گذاران مکانی مطمئن به منظور سرمایه‌گذاری به نظر می‌رسد».

چندلر به «الجزیره» می‌گوید: «بزرگترین رقبای ایالات متحده به پای خود شلیک کرده اند. در اینجا به حمله روسیه به اوکراین و سیاست سخت گیرانه کووید صفر چین می‌توان فکر کرد که رشد را مختل کرده اند».

متحدان ایالات متحده نیز درگیر تقلایی جدی هستند. ژاپن تنها کشور گروه ۱۰ است که نرخ بهره را افزایش نداده است. چین اخیراً نرخ بهره را کاهش داده است. اروپا در آستانه یک رکود است و دولت جدید بریتانیا با محرک‌های مالی خود به کسری حساب جاری آن کشور افزوده است.

دومین عامل افزایش ارزش دلار افزایش نرخ بهره توسط فدرال رزرو آمریکا است که در تلاش برای مهار تورم فزاینده هزینه استقراض را افزایش داده است. با بهره مندی سپرده گذاران در بانک‌های ایالات متحده از نرخ‌های بهره بالاتر سرمایه گذاران بیش‌تر تشویق شده‌اند تا ارز‌های دیگر را با دلار مبادله کنند و قیمت دلار را افزایش دهند.

منطقه یورو نیز در حال برنامه ریزی برای انجام نرخ بهره مشابه با تصمیم بانک انگلیس است. تزیامالیس مدرس اقتصاد در دانشگاه شفیلد هالام می‌گوید: «با این وجود، آنان به اندازه ایالات متحده تهاجمی عمل نمی‌کنند. در همین حال ژاپن به هیچ وجه سیاست انقباضی‌ای اتخاذ نکرده است. بنابراین، نتیجه وضعیت همچنان تقاضای بیش‌تر در خارج از کشور برای دلار است».

برنده و بازنده چه بازیگرانی هستند؟

برای مصرف کنندگان آمریکایی دلار قوی‌تر به معنای کالا‌های وارداتی ارزان‌تر در مغازه‌ها و گذراندن تعطیلات مقرون به صرفه‌تر در خارج از کشور است. برای سایرین وضعیت فرق می‌کند. دلار قوی‌تر نه تنها به معنای واردات و سفر گران‌تر به ایالات متحده است بلکه احتمالا تورم را به طور کلی در سایر کشور‌ها تشدید می‌کند. نفت و سایر کالا‌ها مانند فلزات و الوار معمولا به دلار معامله می‌شوند و قیمت آن کالا‌ها را به ارز محلی افزایش می‌دهد. افزایش قیمت انرژی به نوبه خود باعث افزایش هزینه سایر کالا‌ها و خدمات می‌شود.

تزیامالیس می‌گوید: «تنها استثنا ایالات متحده است جایی که دلار قوی‌تر واردات محصولات مصرفی را ارزان‌تر می‌کند و بنابراین می‌تواند به مهار تورم کمک کند».

قدرت دلار همچنین بازپرداخت بدهی‌های بسیاری از کشور‌های در حال توسعه را که اغلب به ارز ایالات متحده است دشوارتر می‌سازد. تزیامالیس می‌گوید: «در نتیجه، بسیاری از کشور‌ها برای یافتن مقدار فزاینده پول محلی برای پرداخت بدهی‌های خود با مشکل مواجه خواهند شد».

این کشور‌ها یا باید از اقتصاد خود مالیات بیشتری بگیرند یا اسکناس محلی تورم‌زا را چاپ کنند یا صرفا وام بیش‌تری بگیرند. بسته به مسیر انتخابی، نتایج می‌تواند رکود عمیق، تورم فوق العاده و بحران بدهی دولتی یا هر سه همراه با یکدیگر باشد.