یک اپیدمیولوژیست با اشاره به آخرین وضعیت کرونا در دنیا و ایران، گفت: چشم‌انداز‌هایی از رو به افول گذاشتن اپیدمی می‌بینیم، اما معنایش این نیست که در روز‌ها و هفته‌های پیش رو شاهد خاموشی اپیدمی باشیم.
دکتر حمید سوری در گفتگو با ایسنا، درباره برخی اظهارات مبنی بر پایان پاندمی کرونا، گفت: چشم‌انداز‌هایی از رو به افول گذاشتن اپیدمی می‌بینیم؛ چراکه پیک اُمیکرون کوتاه‌ترین و کم‌بارترین پیک موجود از ابتدای پاندمی تاکنون بوده است، اما معنایش این نیست که در روز‌ها و هفته‌های پیش رو شاهد خاموشی اپیدمی باشیم.
وی افزود: اساس خاموشی اپیدمی و شاخصی که در آن مهم است، به ابتلا مرتبط است، نه بستری و مرگ؛ بنابراین کاهش مرگ یا بستری، عمدتا به ماهیت و شدت عامل بیماری‌زای ویروس بستگی دارد. ممکن است اکنون ویروس در شرایطی قرار گرفته که شدت کشندگی و بیماری‌زایی‌اش کم شده است. در نتیجه ویروس دارد در جامعه می‌چرخد، اما تعداد مرگ‌هایی که به جامعه بشری تحمیل می‌کند، کمتر است.
سوری ادامه داد: بر اساس این سناریو ممکن است دیگر خیزش مرگ‌ها را مانند آنچه در واریانت دلتا دیدیم، نداشته باشیم، اما احتمال آن صفر نیست؛ چراکه اکنون ویروس است که دارد الگوی پاندمی را برای کشور‌ها تعریف می‌کند و جهش‌های آن هم ممکن است هر لحظه و هر روز اتفاق بیفتد.
وی با بیان اینکه در حال حاضر جامعه بشری هنوز خیلی در برابر ویروس کووید۱۹ مسلح نیست، گفت:، زیرا هم جمعیت حساس دنیا افزایش یافته و واکسن‌ها دیگر اثربخشی قبل را نداشته و ایمنی‌زایی لازم را ایجاد نمی‌کنند و در عین حال رعایت پروتکل‌ها هم تقریبا به صفر رسیده است.
سوری ادامه داد: در نتیجه این شرایط بازیگر اصلی، ویروس است. حال اگر همین شرایط را ادامه دهد، پاندمی حالت آندمیک به خودش می‌گیرد و حالت بومی به خودش گرفته و عمدتا هم گروه‌های پرخطر را آلوده می‌کند. در این صورت رفتار منطقی مدیریت اپیدمی این است که گروه‌های پرخطر را در اولویت قرار داده و با برنامه‌ریزی برایشان پروتکل‌های خاص تعریف کنیم؛ اعم از واکسیناسیون، عدم حضورشان در محیط‌های آلوده و ... در عین حال احتمال دیگر هم این است که مجددا ویروس یک جهش و واریانت نگران‌کننده‌ای داشته باشد و در نتیجه دوباره شاهد خیزش بیماری باشیم.
وی گفت: در این شرایط لازمه رفتار در نظام سلامت آمادگی کامل، هوشیاری و پرهیز از پاک شدن مساله باید باشد. نباید فکر کنیم که پاندمی کووید۱۹ خاتمه یافته است. امیدواری‌هایی در این باره وجود دارد، اما این امیدواری‌ها بسیار شکننده و متزلزل است و هیچ تضمینی برای ادامه وضعیت موجود وجود ندارد.
وی افزود: باید توجه کرد که برای رسیدن به مرحله خاموشی اپیدمی، ابتدا پاندمی باید کنترل شود. اکنون به نظر می‌آید که پاندمی حالت کنترل پیدا کرده و نوسانات جزئی در آن می‌بینیم. مرحله بعد مرحله حذف پاندمی است که در این مرحله باید تعداد افراد مثبت حساس‌مان به گونه‌ای باشد که بعد از گذشت یک دوره بیماری، مورد مثبت جدیدی نداشته باشیم یا اینکه شانس انتقال از فرد مبتلا به فرد دیگر کاهش یافته و کوچکتر از یک شود. مرحله بعد هم مرحله ریشه‌کنی است که در این مرحله باید حداقل دو دوره از بیماری بگذرد و مورد جدیدی نداشته باشیم. مرحله آخر که مرحله خاموشی است؛ یعنی اینکه دوره بعد از پاندمی را هم رصد کرده و مطمئن باشیم که گردش ویروس متوقف شده است که هنوز تا این مرحله فاصله داریم.
سوری با بیان اینکه اکنون در مرحله نسبی کنترل پاندمی هستیم، گفت: رفتار جامعه بشری در برابر کووید۱۹ انفعالی است و اگر در ویروس جهشی اتفاق بیفتد، ممکن است مجددا شاهد مشکلات جدی باشیم. ضمن اینکه باید توجه کرد که درست است که تجربه پاندمی‌های قبلی نشان می‌دهد که عمر پاندمی‌ها ممکن است بین سه تا پنج سال باشد، اما این هم شرط کافی و لازمی برای این نیست که تصور کنیم حدود سه سال از پاندمی کرونا گذشته و قطعا خاتمه می‌یابد. زیرا پاندمی کرونا، مربوط به یک بیماری نوپدید است و الگوی تغییرات بیولوژیک ویروس کووید۱۹ با پاندمی‌های قبلی خیلی متفاوت است که بسیاری از زوایای آن همچنان برای ما ناشناخته است.
این اپیدمیولوژیست در باره وضعیت کرونا در ایران نیز گفت: وضعیت ایران هم از همین الگوی جهانی تبعیت می‌کند که کنترل نسبی و در عین حال نوسانات جزئی و فراز و فرود‌هایی وجود دارد. این نشان می‌دهد که وضعیت نه می‌تواند به این صورت ادامه یابد و نه می‌توان اطمینان داشت که روند باز هم کاهش پیدا خواهد کرد. نوسانات جزیی مستمری که وجود دارد برای زمانی است که تعادلی بین رفتار عامل بیماری‌زا با رفتار میزبان که انسان است، وجود دارد. هر زمان این تعادل بهم بخورد ممکن است مجددا خیزش داشته باشیم.
سوری گفت: اکنون توصیه اصلی من به سیستم بهداشتی و درمانی کشور است. برخلاف توده مردم که وضعیت را عادی و تمام شده تصور می‌کنند، سیستم بهداشتی و درمانی نباید دچار این خطا شوند. باید تمام مولفه‌های مربوط به آمادگی از جمله به‌روز کردن پروتکل‌ها، اقدامات مورد نیاز ساختاری و سیستم جمع‌آوری و تحلیل اطلاعات و... را داشته باشند. نباید دوباره به خواب زمستانی بروند. زیرا این خواب زمستانی در سال‌های ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ به اندازه کافی به ما لطمه زد. باید از کووید۱۹ درس گرفت، نه اینکه مانند زمان سارس و مرس که از آن‌ها درس نگرفتیم عمل شود. بحث آمادگی ساختاری و مدیریتی، اجرایی و تجهیزاتی باید مهم تلقی شود و از طرفی تیم‌های واکنش سریع هم حضور مستمری داشته باشند تا اگر طغیانی در جایی رخ داد، بلافاصله آن را خاموش کنند تا گسترش نیابد.
