فرارو- تروئیکای اروپایی (فرانسه، آلمان و انگلیس) دیروز شنبه (۱۹ شهریور) با صدور بیانیه‌ای ادعا‌های پیشین خود را در ارتباط با مذاکرات هسته‌ای با ایران تکرار کردند که با واکنش منفی وزارت خارجه ایران و نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی همراه شد.
به گزارش فرارو؛ این سه کشور در این بیانیه، ادعا کردند: «هنگامی که در حال نزدیکتر شدن به یک توافق بودیم، ایران مسائل جداگانه‌ای را دوباره باز کرد که به تعهدات الزام‌آور قانونی تحت معاهده منع گسترش سلاح‌های اتمی (NPT) و توافق پادمانی انجام شده با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مربوط است». در همین بیانیه تاکید شده، «درخواست اخیر ایران تردید‌هایی جدی در قصد و تعهد ایران برای رسیدن به نتیجه موفقیت‌آمیز درباره برجام ایجاد کرده است. موضع ایران با تعهدات الزام‌آور قانونی در تناقض بوده و چشم‌انداز احیای برجام را تضعیف می‌کند».
این بیانیه بلافاصله با واکنش سریع ناصر کنعانی سخنگوی وزارت امور خارجه همراه شد. کنعانی در همین راستا نوشت: «باعث تعجب و تأسف است که در شرایطی که تعاملات دیپلماتیک و تبادل پیام بین طرف‌های مذاکره و هماهنگ‌کننده گفتگو‌ها برای نهایی کردن مذاکرات جریان دارد، سه کشور اروپایی در اقدامی انحرافی و به دور از رویکرد نتیجه بخش در مذاکرات، اقدام به صدور چنین بیانیه‌ای می‌کنند.»
علاوه بر وزارت خارجه ایران، «میخائیل اولیانوف» نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در وین اتریش نیز در پیامی توییتری به بیانیه سه کشور اروپایی فرانسه، آلمان و انگلیس درباره ایران نوشت: «واقعا بسیار نابهنگام بود. دقیق در لحظه حساس گفتگو‌های وین و در آستانه نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی».
با این تفاسیر اکنون این مساله قابل طرح است که بیانیه تروئیکای اروپایی چرا در مقطع کنونی منتشر شده و آیا می‌تواند مقدمه‌ای برای صدور قطعنامه ضدایرانی در شورای حکام آژانس در نشست ماه سپتامبر باشد؟ حتی پرسش جدی‌تر این است که آیا با این بیانیه می‌توان از شکست خورده بودن مذاکرات سخن به میان آورد؟
در راستای پرداختن به این مسائل مهم فرارو، با "رضا نصری، کارشناس حقوق بین‌الملل" گفتگو داشته است.
رضا نصری در گفتگو با فرارو، در ارزیابی خود از محتوای بیانیه جدید تروئیکای اروپایی با تاکید بر اینکه محتوای بیانیه به شدت تند است، گفت: «کشور‌های اروپایی در این بیانیه - ضمن تشریح تاریخچه‌ای از مذاکرات هسته‌ای به روایت خود - عملاً ایران را مقصر بن‌بست مذاکرات معرفی کرده‌اند، نسبت به انگیزه‌های واقعی و «حُسن نیت» ایران تشکیک کرده‌اند و با لحنی تهدیدآمیز مدعی شده‌اند با شرکای بین‌المللی خود مشورت خواهند کرد تا ببینند بهترین راه برای مواجهه با اقدامات ایران و عدم همکاری او در حوزه عدم اشاعه و پیمان ان. پی. تی کدام است!
در این بیانیه، گره مذاکرات عملاً اختلافات پادمانی میان ایران و آژانس عنوان شده است و به این نکته جدید نیز اشاره شده که توافق احیای برجام قرار نیست ایران را از «تعهدات حقوقی» خود در قبال آژانس خلاص سازد. در واقع، در این بیانیه روایتی که قرار است بر مبنای آن فشار‌های جدید علیه ایران ساماندهی و اِعمال شود تشریح شده است.
وی افزود: «پیام این بیانیه این است که در صورت شکست مذاکرات بناست ایران تنها «مقصر شکست» معرفی شود و از این رو متعاقباً فشار‌های چندجانبه علیه آن برقرار گردد. طبق مفاد بیانیه، تقصیر ایران نیز صرفاً عدم همکاری برای احیای برجامی نخواهد بود، بلکه ایران متهم به نقض پیمان ان. پی. تی و خدشه در رژیم عدم اشاعه - که مصداقی از تهدید علیه صلح و امنیت جهانی است - خواهد شد و فشار‌های نیز بر همین اساس - احیاناً از طریق شورای امنیت - علیه آن ساماندهی خواهد شد.
این کارشناس حقوق بین‌الملل در پاسخ به این پرسش که این بیانیه چرا در مقطع کنونی منتشر شده و آیا ارتباطی به ناامید شدن غرب از به نتیجه رسیدن مذاکرات دارد، اظهار داشت: «این بیانیه در مقطع فعلی چند کارکرد دارد. اول اینکه گامی است در جهت غالب کردن روایت غرب از شکست مذاکرات در افکار عمومی و مقصر جلوه دادن ایران به منظور تسهیل راه برای فشار‌های بعدی؛ دوم اینکه وسیله ایست تا غرب مسیری را که قرار است در صورت شکست مذاکرات بپیماید برای ایران ترسیم نماید تا موضع ایران را احیاناً تحت فشار و این تهدید‌های ضمنی و صریح نرم‌تر سازد؛ و سوم اینکه این بیانیه احتمالاً جایگزین قطعنامه‌ایست که پیش‌بینی می‌شد در شورای حکام به تصویب برسد. یعنی - علیرغم لحن تند و تهدید‌ها - یک کارکرد تعدیل‌کننده نیز دارد.»
نصری در بخش دیگری از گفته‌های خود با تاکید بر اینکه به نظر می‌رسد بیانیه تروئیکای اروپایی به جای قطعنامه صادر شده، ادامه داد: «به نظر می‌رسد به جای اینکه شورای حکام در یک قطعنامه جدید دست به اقدامات قهریه - مانند ارجاع ایران به شورای امنیت بزند - کشور‌های غربی احتمالاً ترجیح داده‌اند از طریق صدور یک بیانیه شدید‌اللحن هم ایران را تهدید کرده باشند و هم گام عملی غیرقابل برگشتی - که قطعاً مذاکرات را به شکست خواهد کشاند - بر نداشته باشند. در واقع، از طریق این بیانیه هم خط و نشان کشیده‌اند و هم همچنان پنجره‌ای برای موفقیت مذاکرات بازگذاشته‌اند.»
وی افزود: «اما یک نکته مهم هم در صدور این بیانیه مستتر است: در واقع، صرف اینکه کشور‌های غربی این اختیار را دارند که یک بیانیه را جایگزین قطعنامه شورای حکام آژانس کنند نشان می‌دهد کنترل تصمیمات شورای حکام تا حدود زیادی عملاً در دست آن‌هاست و شورای حکام نیز در عمل تابع تصمیمات سیاسی این کشور‌ها است. یعنی برخلاف ادعای غربی‌ها این‌طور نیست که تصمیمات آژانس و نهاد‌های تصمیم‌ساز آن صرفاً بر اساس ملاحظات فنی اتخاذ شود.»
این کارشناس مسائل بین‌الملل در بخش پایانی گفته‌های خود تاکید کرد: «در مقطع فعلی می‌توان از تعویق مذاکرات صحبت کرد، نه از شکست آن. معتقدم هیچ‌یک از طرفین - از ایران گرفته تا آمریکا و اروپا - مایل نیست مذاکرات در مقطع کنونی به شکست بینجامد، بلکه همگی ترجیح می‌دهند فرایند مذاکرات همچنان زنده بماند، ولو اینکه ادامه آن به بعد از انتخابات کنگره موکول شود.»
والا ما نه از برجام چیزی دیدیم نه از انرژی اتمی و هسته ای
فقط و فقط بدبختی و مشکلاتش رو دیدم و بس