کارلوس کیروش، سرمربی نامآشنای موزامبیکی – پرتغالی، این روزها تبدیل به مهمترین چالش فوتبال ایران شده است. در واقع بعد از انتخاب مهدی تاج بهعنوان رئیس فدراسیون فوتبال ایران، داستان حضور کارلوس کیروش در تیم ملی جانی تازه گرفته و هر ساعت، خبری درباره آمدن یا نیامدن این مربی به فوتبال ایران به گوش میرسد. مهدی تاج، قبل از اینکه بهعنوان رئیس انتخاب شود، از بازگرداندن کیروش به فوتبال ایران بهعنوان یک شعار انتخاباتی استفاده کرد و حالا فوتبالیها منتظر هستند تا ببینند وعده تاج عملی میشود یا خیر. در این بین مسئله تیم ملی و البته سرمربی آن یعنی دراگان اسکوچیچ، نکته اصلی است؛ تاج برخلاف وعده روشنی که داده حالا در پاسخ به این سؤال که آیا کیروش را برمیگرداند یا نه، سکوت میکند. شاید او هنوز نمیداند چه کسی قرار است برای برگشتن کیروش به ایران رأی نهایی را بدهد.
هرچه باشد، ولی کارلوس هنوز نیامده، دعوا و دودستگی در فضای فوتبال و ورزش ایران شکل گرفته است. موافقان کیروش او را تنها راه موفقیت تیم ملی در جام جهانی میدانند و مخالفانش میگویند او آزمونش را پس داده و آزمودن دوبارهاش خطاست. گو اینکه این موضوع تمام ماجرا نیست. بهراستی چه کسی میخواهد کارلوس به ایران بیاید و چه کسی از حضور کیروش در ایران واهمه دارد؟
تمایل دولت به حضور کیروش
مهدی تاج میگوید به تنهایی درباره تیم ملی تصمیمگیری میکند، ولی درباره سرمربی تیم ملی، مشخصا او تمام واقعیت را نگفته است. هربار برای انتخاب یک سرمربی نهتنها چراغ سبز وزارت ورزش بلکه نظر مساعد دولتمردان هم باید لحاظ شود. این موضوع البته به ظاهر مشاورهای است و با داستان دخالت در امور فدراسیون متفاوت است. با درنظرگرفتن همین بخش، میتوان گفت که دولت، یعنی وزارت ورزش و نمایندگان مجلس از حضور کارلوس کیروش استقبال میکنند. این استقبال فراتر از مسائل فنی است. به عبارت سادهتر همگروهشدن ایران در جام جهانی با دو کشور انگلیس و آمریکا، کشورهایی که دولت ایران، رسما از لحاظ دیپلماتیک با آنها مشکل دارد، حساسیتها را بیشتر کرده است. با استناد به همین بخش است که نظر دولتیها حضور کارلوس کیروش در تیم ملی است تا با استناد به تجربه و شناخت او از بازیکنان تیم ملی ایران و همچنین همگروههای ایران در جام جهانی، درصد موفقیت بیشتر شود. اینجا مرز باریکی بین صعود و موفقیت وجود دارد. واضح است که نه با دراگان و نه با کیروش، ایران شانس زیادی برای صعود از گروهش در جام جهانی ندارد، ولی چطور بازیکردن و چطور نتیجهگرفتن برابر رقبای دیپلماتیک، برای دولت اهمیت دارد. از این رو است که تاج، بخش اول مسئله حضور کیروش در ایران را حلشده میبیند. بدون تردید او بدون آگاهی از نظر وزارت ورزش و دولتیها، وعده بازگشت کیروش را نداده است.
معامله با بازیکنان تیم ملی
این یکی هم از آن دست اتفاقات نادری است که احتمالا فقط در فوتبال ایران میافتد. مهدی تاج با بازیکنان سرشناس تیم ملی ایران، بهویژه آنهایی که مخالف ادامه همکاری با دراگان اسکوچیچ است معامله کرده است. تاج از بازیکنان خواسته در مسیر رسیدن به صندلی ریاست فدراسیون فوتبال از او حمایت کنند و در عوض کارلوس کیروش را بهعنوان سرمربی ببینند یا اینکه دستکم، مجبور نباشند با دراگان اسکوچیچ به جام جهانی بروند. استوری معنادار مهدی طارمی و رفقایش در حمایت از تاج و سرزنش نمایندگان مجلس در همین راستا بود. حالا، اما به این ماجرا باید از زاویه دیگری هم نگریست؛ غالب بازیکنان کنونی تیم ملی، منهای چهار یا نهایتا پنج نفر، دل خوشی از همکاری با کیروش دارند. آنها مدام خواستهاند قرارداد این سرمربی با وجود نیاوردن جام برای ایران، تمدید شود. این رابطه دوسویه است و کیروش هم علاوه بر شناخت کافی از فوتبال ایران، با بازیکنان تیم ملی رابطه بسیار خوبی دارد. حتی شنیده شده او برای انتخاب تیم و مقصد جدید فوتبالی هم به بازیکنان تیم ملی درصورتیکه آنها نظرش را جویا شوند، مشاوره میدهد. پس کیروش، میتواند انسجام و همبستگی کافی، چیزی که با توجه به دودستگی موجود از بین رفته، را دوباره به تیم ملی برگرداند. او علاوه بر شناخت از رقبا، شناخت کافی از فوتبال ایران در سطح ملی و باشگاهی دارد و نیازی به خریدن زمان برای او نیست.
دلالی کارلوس کیروش
با وجود مرور همین چند فاکتور مختصر به علاوه داشتن علم و تجربه مربیگری بیشتر در مقایسه با دراگان اسکوچیچ، کارلوس کیروش مخالفانی هم در ایران دارد. عمده این مخالفت را میتوان در برنامههای تحلیلی شبکه سه دید که بهطور رسمی علیه حضور دوباره کیروش برنامهسازی میکنند. منتقدان کیروش هم دلایلی برای نیامدن این مربی دارند که البته تاحدودی جای بحث دارد. شاید یکی از دلایلی که باعث ترس این عده میشود، مطرحکردن موضوعاتی مانند دلالی است. خداداد عزیزی، یار شفیق برنامه فوتبال برتر و حامی اصلی دراگان اسکوچیچ بیپروا این نظریه را مطرح میکند و میگوید: «منافع یکسری دلالها به کیروش وصل است و هر دفعه این مسئله را اعلام میکنند و توقعم از کیروش با آنهمه رزومه این بود که در دو جام ملتهای آسیا یک مقام بیاورد، اما این اتفاق نیفتاد، اما اگر قرار است از مرحله مقدماتی بالا نرویم، تهیهکننده برنامه فوتبال برتر را بگذاریم». این اولین بار نیست که به کارلوس کیروش و اطرافیانش تهمت دلالی زده میشود. اگرچه در هشت سال اخیر، این موضوع بارها از سوی مخالفان این مرد پرتغالی مطرح شده، ولی تا به الان سند و مدرکی برایش رو نشده است. ضمن اینکه چنین شایعاتی همین حالا درباره اسکوچیچ و اطرافیانش هم مطرح و گفته میشود که او با نظر «پکیجبندها» فهرست تیم ملی را اعلام میکند. دستکم در چنین شایعهای هر دو مربی برابر هستند و مخالفان آنها نظریات مشترکی دارند.
کیروش، پوششی برای فرار رو به جلوی مهدی تاج؟
این یکی با واقعیت همخوانی بیشتری دارد. عمده ترسی که از حضور کیروش در ایران از سوی مخالفانش وجود دارد مربوط به «بازیخوردن» است. افرادی که چنین نظریهای دارند، در دسته مخالفان همزمان کیروش و مهدی تاج قرار دارند. آنها میگویند مهدی تاج برای اینکه رأی بیاورد، اسم کارلوس کیروش را مطرح کرده وگرنه خودش هم میداند با این مربی پرتغالی نتیجهای نمیگیرد. نظریات آنها در این زمینه روشن است؛ تاج برای پوشش کارهایش از کیروش استفاده میکند. اگر موفق شود میگوید مدیریت ما تثبیت میشود و اگر موفق نشود میگوید مردم خواستند. مشابه این نظر را خداداد عزیزی هم دارد. «اگر کیروش واقعا ما را مرحله بعد میبرد، بیاورید، اما اتفاقی نمیافتد تاج هم اگر صحبتی کرد استراتژیک بود تا جریانی را ایجاد کند. یک سرمربی نمیتواند به رئیس فدراسیون ایراد بگیرد، زیرا کارمند فدراسیون است. مطرحکردن نام کیروش حربه انتخاباتی بود. تاج فرد باهوشی است. بحث کیروش رسمی نیست و آوردنش ریسک بسیار بزرگی است. او طرفداران زیادی دارد، اما مخالفان زیادی هم در نزد پیشکسوتان دارد».
حالا، اما مسئله همان ریسک موجود در این انتخاب است؛ ریسکی که واقعا پاسخ مشخصی برایش وجود ندارد؛ آیا ضمانتی برای موفقیت کیروش در جام جهانی به همراه تیم ملی ایران وجود دارد؟ اگر خیر، آیا چنین ضمانتی با دراگان اسکوچیچ حاصل میشود؟ این تساوی در سرنوشت احتمالی را شاید فقط پایگاه مردمی کیروش، نظر مثبت دولت و ائتلاف بازیکنان تیم ملی با رئیس فدراسیون، به سود مرد پرتغالی عوض کند. کیروش در عین آنکه مخالفانی دارد، هنوز هم از محبوبیت خاصی بین هواداران برخوردار است؛ محبوبیتی که باعث شده تماشاگران زن استقلالی که برای اولین بار پایشان به ورزشگاه در یک بازی لیگ برتری باز شده، روبهروی اسکوچیچ، اسم کیروش را فریاد بزنند. کار دراگان سختتر از روزهایی است که مجبور بود تواناییهایش را هر ثانیه به اثبات برساند.
این مثل در کشور ما کارایی ندارد