از ابتدای سال ۱۴۰۱ تا به امروز که بیش از پنج ماه از سال می‌گذرد، فیلم‌های متنوعی با ژانر‌ها و موضوعات متفاوتی در سینما‌های سراسر کشور نمایش داده شد.
به گزارش اعتماد، تعدادی از فیلم‌ها نظیر موقعیت مهدی به کارگردانی هادی حجازی‌فر، شادروان ساخته حسین نمازی و مرد بازنده محمدحسین مهدویان تازه و نو بلافاصله بعد از نمایش در جشنواره فیلم فجر راهی اکران شدند، بعضی از آثار هم مثل لامینور به کارگردانی داریوش مهرجویی یا روز صفر ساخته سعید ملکان یا ابلق نرگس آبیار متعلق به سال‌های گذشته بودند. این فیلمسازان به واسطه شیوع کرونا یا به هر دلیل دیگری فرصت نمایش فیلم‌شان فراهم نشده بود در نتیجه محصول‌شان را در این بازه به چرخه اکران اضافه کردند.
بعضی از کارگردانان از سر شوق حاصل دسترنج‌شان را در این زمان برای مخاطبان به نمایش درآوردند که می‌توانیم به جنجال و حواشی پیرامون فیلم لامینور اشاره کنیم که مهرجویی تمایل داشت حتی نوروز فیلمش را اکران کند، اما نمایش آن با کمی تعویق همراه شد و فیلم در اکران دوم نوروز قرار گرفت.
تعدادی از فیلمسازان هم هر چند تمایل به اکران در این زمان نداشتند ولی به ناچار باید فیلم‌شان را اکران می‌کردند. اینجا از علی قوی‌تن کارگردان فیلم «رویای سهراب» مثال می‌زنیم که به تازگی فیلمش رنگ پرده را دیده و از صحبت‌هایش برمی‌آید چاره‌ای جز اکران فیلمش نداشته، او طی مصاحبه‌ای گفته: «امروز شرایط اکران به نحوی است که من درخواست می‌دهم، بعد از چند ماه یک روز با من تماس می‌گیرند و می‌گویند فیلمت این هفته اکران می‌شود، آیا آمادگی داری یا خیر؟ در این شرایط که اکران فیلم کار بسیار دشواری است، من هم مجبورم که موافقت کنم، اما دیگر هیچ برنامه‌ریزی برای تبلیغ و معرفی فیلم نمی‌توانم داشته باشم.» البته دراین میان هم فیلم‌هایی بودند که به واسطه قدرت تبلیغاتی بالا، گیشه خوبی نصیب‌شان شد، اما به هر حال بعضی فیلمسازان، فیلم‌های‌شان با صندلی‌های خالی سینما‌ها مواجه شد.
همچنین دراین بازه زمانی بعضی از فیلمسازان هم بودند که به شرایط و نحوه اکران فیلم‌شان اعتراض شدیدی داشتند مثل حجت قاسم‌زاده‌اصل که گفته بود؛ سانس‌های «روز ششم» را با سانس‌های فیلم‌های دیگر عوض کردند و به راحتی سانس دزدی می‌کنند: «می‌دانم تعدادی مخاطب بلیت تهیه کرده و به سالن‌های سینما مراجعه کردند، اما پول‌شان را به آن‌ها پس دادند که برنامه نمایش سینما عوض شده است!» ولی بعضی فیلم‌ها هم نظیر انفرادی به واسطه استقبال مخاطبان، از سانس‌های زیادی برخوردار بودند.
نمونه چنین نظری را بهمن فرمان‌آرا برای فیلم مجبوریم رضا درمیشیان هم داشت. به هر حال فروش کل مجموع فیلم‌هایی که در مدت زمان پنج ماه اکران شدند به رقمی معادل دویست و ده میلیارد تومان (معادل دقیق ۲,۱۰۰,۴۸۴,۸۳۸,۹۳۸ ریال) رسید. با تعداد سانس ۲۸۴,۴۳۹ و کل مخاطبانی که در این پنج ماه به تماشای فیلم‌ها نشستند تعداد ۶,۵۵۱,۰۹۵ نفر بودند.
از این فروش ۲۱۰ میلیارد تومانی فیلم‌ها در پنج ماهه نخست سال، سهم فیلم کمدی انفرادی از فیلم‌های دیگر بیشتر است. این فیلم با ۵۱۹ سالن و تعداد سانس‌های ۵۵۹۹۲ گیشه‌ای پنجاه و هشت میلیارد تومانی (۵۸۸,۹۸۳,۱۳۸,۵۰۰ ریال) کسب کرد و تقریبا بخش عمده فروش پنج ماهه نخست سال سینمای ایران به این فیلم اختصاص داشت.
رتبه دوم پرفروش‌ها به فیلم سگ‌بند می‌رسد که با ۵۰۵ سالن و ۴۲۵۱۱ سانس، فروش ۴۰ میلیارد تومانی (۴۰۴,۸۵۳,۳۱۵,۹۴۰ ریال) داشته و در گردش مالی گیشه سهم بسزایی ایفا کرده است.
همچنین فیلم‌های علفزار با فروش ۱۷ میلیارد تومانی (۱۷۸,۵۷۴,۲۰۵,۰۰۰ ریال)، تی‌تی با فروش ۱۵ میلیارد تومان (۱۵۵,۹۲۷,۷۱۷,۵۰۰ ریال) و موقعیت مهدی هم با گیشه ۱۱ میلیارد تومانی (۱۱۶,۶۵۸,۳۷۰,۰۰۰ ریال) به ترتیب در رده‌های بعد پرفروش‌های پنج ماهه سال قرار می‌گیرند. (فیلم‌هایی نظیر ابلق یا دوزیست که در حال حاضر فروش و مخاطب خوبی دارند به تازگی اکران شده‌اند و طبیعتا در این معادله جایی ندارند).
اما چنین آمار فروشی اگرچه نشان‌دهنده این است که گیشه همچنان در تسخیر فیلم‌های کمدی است، اما فیلم‌های با موضوعات اجتماعی یا جنگی هم در رده پرفروش‌ها قرار گرفتند که این موضوع نشان‌دهنده بازار تبلیغاتی وسیعی که بعضی از این فیلم‌ها دارند به‌طوری که روی فروش آن‌ها تاثیر بسزایی گذاشته است.
به عنوان نمونه فیلم موقعیت مهدی با تبلیغات گسترده تلویزیونی و شهری توانست توجه مخاطبان را به خود جلب کند یا فیلم تی‌تی با اکران‌های مردمی فراوان و معرفی گسترده در فضای مجازی، به نسبت دیگر فیلم‌های روی پرده، گیشه قابل ملاحظه‌ای کسب کرده است.
اگر بخواهیم تا به اینجای کار فروش دو فصل تابستان و بهار را تفکیک کنیم باید بگوییم در سه ماهه نخست سال و بهار فروش کل مجموع فیلم‌های اکران شده به رقمی معادل صد و بیست و پنج میلیارد تومان (۱,۲۵۷,۹۲۳,۷۰۹,۴۴۰ ریال) می‌رسد وکل تعداد مخاطبان این فصل ۳,۸۳۳,۸۰۰ نفر بودند. اما فروش فیلم‌ها در گیشه تابستان و دو ماهه دوم سال تا به اینجا با تعداد مخاطب ۲,۶۱۱,۵۲۱ نفر همراه است و فروش فیلم‌ها نزدیک به هشتاد و دو میلیارد تومان (۸۲۱,۸۷۷,۶۶۴,۴۹۸ ریال) بوده است.
البته که هنوز در ابتدای شهریور ماه هستیم و هنوز نمی‌توان با قاطعیت از این میزان فروش نتیجه‌ای گرفت، اما شواهد و آمار می‌گوید بین فصل بهار و تابستان اختلاف فروش وجود دارد و فصل تابستان سینما‌ها با ریزش مخاطبان مواجه شده است.
اما اینکه چرا در فصل تابستان که اوقات فراغت مردم بیشتر است و نیاز به سرگرمی بیشتر برای خانواده‌ها حس می‌شود و فیلم‌ها باید فروش بیشتری داشته باشند، اما نتیجه عکس می‌شود و سینما‌ها با ریزش مخاطب مواجه می‌شوند خود پرسشی اساسی است که یا به کیفیت و جذابیت فیلم‌ها مربوط می‌شود یا به چینش نامناسب اکران.
کارشناسان این حوزه هم بر همین عقیده‌اند؛ همین هفته پیش بود که ساداتیان درباره استقبال مخاطبان از فیلم‌ها گفته بود: «نباید به این حداقل فروش‌ها قانع بود. ما باید انتظار داشته باشیم که یک فیلم در هر ژانری که اکران می‌شود، بتواند یک تا دو نیم میلیون مخاطب داشته باشد. از نظر او جذب دو و نیم میلیون مخاطب، یعنی دو و نیم درصد جامعه. اگر محصولی نتواند دو درصد مخاطب جامعه را جذب کند، باید فکر کنیم چه چیز‌هایی باعث شده یک فیلم نتواند روی جمعیت یک درصدی تاثیر بگذارد. یک درصد جامعه از ۸۰ میلیون، یعنی ۸۰۰ هزار نفر. امروز اگر ۸۰۰ هزار نفر به تماشای فیلمی بنشینند، فروش فیلم متوسط به ۳۰ میلیارد تومان می‌رسد. اینکه چرا فروش‌ها به این نقطه نمی‌رسند هم به کیفیت فیلم‌ها و هم به شرایط عمومی کشور بستگی دارد.»، اما در آخر نکته‌ای که می‌توان طبق صحبت‌های ساداتیان (مبنی بر یک درصد از جامعه ۸۰ میلیونی یعنی ۸۰۰ هزار نفر) گفت اینکه با مخاطبی که سینما‌ها در پنج ماهه نخست سال داشتند (۶,۵۵۱,۰۹۵) یعنی ۸ درصد مردم جامعه به تماشای فیلم‌های سینما نشستند.
پانوشت: محاسبه فروش فیلم‌ها براساس سایت سمفا از تاریخ ۲۵ اسفند سال گذشته همزمان با آغاز اکران نوروز تا ظهر روز ۳ شهریور است.
