بعد از قریب به دو سال و نیم تعویق، دهمین کنفرانس بازنگری معاهده منع اشاعه سلاح‌های هسته‌ای با حضور نمایندگان ۱۸۸ کشور عضو در محل دبیرخانه سازمان ملل آغاز به کار کرد.
مجید تخت روانچی سفیر و نماینده دائم کشورمان در سازمان ملل طی سخنانی در این نشست ضمن حمایت از بیانیه عدم تعهد، با تاکید بر سه رکن اصلی معاهده شامل خلع سلاح، عدم اشاعه و استفاده صلح آمیز، با اشاره به سابقه امر، تصریح کرد که در کنفرانس بازنگری سال ۲۰۰۰، کشورهای هسته‌ای با ۱۳ گام عملی برای اجرای ماده ۶ معاهده درباره خلع سلاح هسته‌ای موافقت کردند که گام ۶ آن شامل تعهد واضح و بدون ابهام این کشورها به امحاء کامل زرادخانه هسته‌ای خود در نیل به خلع سلاح هسته‌ای بوده است. در طرح اقدام سال ۲۰۱۰ نیز، این کشورها متعهد شدند همه انواع سلاح‌های هسته‌ای خود را کاهش داده و نهایتا امحاء کنند. با وجود این، نیم قرن پس از لازم الاجرا شدن این تعهد حقوقی الزام آور، هنوز هزاران سلاح هسته‌ای آماده به پرتاب در انبارها وجود دارد، صدها میلیارد دلار برای جایگزینی و ارتقاء زرادخانه‌های هسته‌ای هزینه می‌شود و یک مسابقه تسلیحات هسته‌ای کمی و کیفی مداوم همچنان در جریان است.
نماینده دائم کشورمان با اشاره به این که از زمان آخرین کنفرانس بازنگری در سال ۲۰۱۵، مذاکره‌ای بین کشورهای هسته‌ای جهت کاهش یا امحاء سلاح‌های هسته‌ای شروع نشده و کاهش جدیدی در نیروهای هسته‌ای رخ نداده است، نسبت به تداوم سیاست کشورهای هسته‌ای به صورت کاملا ناسازگار با معاهده و خلاف هدف دستیابی به دنیای عاری از سلاح هسته‌ای ابراز نگرانی کرد.
وی تصریح کرد که در حالی که دیوان بین‌المللی دادگستری در سال ۱۹۹۶ بر این تعهد حقوقی کشورهای هسته‌ای صحه گذاشته است، با توجه به اقدامات و سیاست‌های برخی کشورهای هسته‌ای این طور به نظر میرسد که آنها در عمل تعهدات خلع سلاح هسته‌ای خود را رها کرده و دیگر قصد ندارند آنها را محترم بشمارند. به عنوان مثال در یک اقدام اشاعهای، آمریکا با صرف بودجه ای بالغ بر یک تریلیون و ۲۰۰ میلیارد دلار در حال نوسازی زرادخانه هسته‌ای خود بوده و طی سال‌های اخیر تعداد و نقش سلاح‌های هسته‌ای را افزایش داده است. انگلستان قصد خود را برای توسعه و ساخت ۸۰ کلاهک هسته‌ای جدید اعلام کرده و بدین ترتیب سقف فعلی سلاح‌های هسته‌ای خود را بالا می‌برد. فرانسه با صرف میلیاردها یورو به تدریج در حال تقویت و ارتقاء سلاح‌های هسته‌ای خود و سامانه‌های پرتاب آنهاست.
دیپلمات ارشد کشورمان یادآوری کرد که پیامدهای بحران عدم پایبندی به تعهدات خلع سلاحی بسیار نگران کننده است و ما معتقدیم این بحران، اعتماد به معاهده را به طور جدی تضعیف کرده است. این معاهده توازنی ظریف بین خلع سلاح، عدم اشاعه و استفاده صلح آمیز برقرار کرده و ماده ۶ بخش محوری معامله‌ای است که ان.پی.تی بر آن مبتنی است یعنی: عدم اشاعه در عوض خلع سلاح هسته‌ای.
تخت روانچی با تاکید بر این که اگر هدف این کنفرانس بازنگری، همانگونه که برخی کشورها اخیرا پیشنهاد کرده‌اند، فقط مدیریت ریسک‌های هسته‌ای باشد، به جایی نخواهیم رسید.
وی اضافه کرد که هدف و اولویت اصلی این کنفرانس بازنگری باید تعریف مسیری رو به جلو برای تغییر وضع موجود و از بین بردن ریسک‌های ناشی از سلاح‌های هسته‌ای باشد؛ در این راستا، ما معتقدیم که توافق در مورد شروع فوری مذاکره برای تدوین کنوانسیون جامع سلاح‌های هسته‌ای به منظور امحاء کامل این تسلیحات در یک چارچوب زمانی مشخص مسیر واقعی برای تغییر وضع موجود را فراهم خواهد ساخت.
نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل گفت: کشورهای غیرهسته‌ای به استثنای چند کشور اروپایی از جمله آلمان که با نقض روح و نص معاهده میزبان تعداد زیادی از سلاح‌های هسته‌ای در قلمرو خود هستند، به تعهد عدم اشاعهای خود پایبند بوده‌اند. جمهوری اسلامی ایران به همان اندازه که حامی ثابت قدم خلع سلاح هسته‌ای است، به عدم اشاعه نیز متعهد است و از اجرای غیر تبعیض آمیز و بی طرفانه نظام پادمانهای آژانس بین‌المللی انرژی اتمی حمایت می‌کند. ایران تاکید می‌کند که آژانس وظایف خود را به صورت حرفه‌ای و فارغ از فشار طرف‌های ثالث و بخصوص اتهامات بی اساس سازمان‌های جاسوسی انجام دهد.
وی در راستای مواضع اصولی کشورمان یادآوری کرد که مفاد عدم اشاعه باید به طور جهانشمول و بدون استثنا اجرا شود و افزود: متاسفانه در نتیجه استانداردهای دوگانه در اعمال مفاد عدم اشاعه، سلاح‌های هسته‌ای رژیم صهیونیستی که با حمایت و کمک آمریکا تولید شده، همچنان تهدیدی جدی علیه امنیت کشورهای خاورمیانه‌ای عضو معاهده محسوب می‌شود. این رژیم تروریستی چندین دانشمند هسته‌ای بیگناه را ترور کرده است.این رژیم اشغالگر و متجاوز، در تلاشی باج خواهانه، اخیرا تهدید کرده به تاسیسات هسته‌ای صلح آمیز تحت پادمانهای آژانس در جمهوری اسلامی ایران حمله می‌کند. به منظور جلوگیری از وقوع یک بحران جدی برای معاهده، کشورهای عضو علاوه بر محکومیت این تهدید به استفاده از زور، لازم است یک اقدام بازدارنده مناسب علیه این رژیم قانون شکن اتخاذ کنند. بدون تردید، در صورت ارتکاب چنین تجاوز احمقانه‌ای، این رژیم بهای سنگینی پرداخت خواهد کرد. بعلاوه، منافع عالیه ما به عنوان یک عضو معاهده به خطر خواهد افتاد. کنفرانس بازنگری بایستی سریعا با تهدید رژیم اسرائیل برخورد کند.
نماینده دائم کشورمان اضافه کرد: جمهوری اسلامی ایران از ایجاد منطقه عاری از سلاح‌های هسته‌ای در خاورمیانه قویا حمایت می‌کند و نگرانی عمیق خود را نسبت به تاخیر مستمر و طولانی در قطعنامه ۱۹۹۵ و برنامه اقدام ۲۰۱۰ در خصوص خاورمیانه ابراز می‌کند. بدون شک تا زمانی که به خطر برنامه سلاح‌های هسته‌ای مخفیانه رژیم صهیونیستی رسیدگی نشود، خطر اشاعه بیشتر سلاح‌های هسته‌ای در خاورمیانه باقی خواهد بود.
تخت روانچی در پایان با اشاره به مذاکرات هسته‌ای عنوان کرد که در حالی که ایران به گواهی ۱۵ گزارش صریح آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در حال اجرای تعهدات هسته‌ای خود طبق توافق هسته‌ای بود، آمریکا در می ۲۰۱۸ از آن خارج شد و به اعمال مجدد تحریم‌های یکجانبه و راه اندازی یک کارزار فشار حداکثری علیه ایران دست زد تا مانع از انتفاع ایران از منافع اقتصادی وعده داده شده طبق توافق شود. جمهوری اسلامی ایران مسئولانه رفتار کرده و با صبر راهبردی و مقاومت حداکثری خود توانست این توافق را حفظ کند. از آوریل ۲۰۲۱، ایران با حسن نیت مشغول مذاکره با طرف‌های دیگر برای از سرگیری اجرای کامل توافق است. حصول این هدف به تاخیر افتاده زیرا دولت آمریکا هنوز تصمیم نگرفته است تا بهره مندی ایران از منافع اقتصادی وعده داده شده طبق توافق را تضمین کند.
وی افزود: وقتی آمریکا تصمیم درست بگیرد، در مقابل، ایران اقدامات جبرانی خود را متوقف خواهد کرد و اجرای کامل تدابیر هسته‌ای منطبق با توافق ۲۰۱۵ را از سر خواهد گرفت.
