دلیل بارندگی اخیر در ایران؛ پدیده مونسون چیست؟

فرارو- با وقوع باران‌های سیل آسای عجیب مونسون و خسارات گسترده آن در جنوب کشور، آن هم در میانه تابستان، حالا جستجو برای پی بردن به مفهوم پدیده مونسون افزایش یافته است. پدیده‌ای که معمولا در ایران از اواخر بهار آغاز می‌شود و تا اواخر تابستان در مناطق جنوبی کشور ادامه می‌یابد.

به گزارش فرارو، به شکل عمومی مونسون به معنای بارش‌های تابستانه یا بارش‌های ماه  ژوئن، جولای، آگوست و سپتامبر است. اما در معنای لغوی پژوهشگران می‌گویند که مونسون از واژه موسم گرفته شده است. واژه‌ای که مفهوم باد‌های موسمی را منتقل می‌کند.

در مورد شکل گیری پدیده مونسون که پیش‌کشی هند به همسایه‌ها است، کارشناسان هواشناسی اشاره می‌کنند مونسون در اثر تغییر سالانه بسیار زیاد دما در مناطق بزرگ خشکی در مقایسه با سطوح اقیانوس‌های همسایه شکل می‌گیرد.

مونسون چگونه پدید می‌آید؟

اگر بخواهیم جزئیات دقیق‌تر این پدیده را بدانیم، رئیس مرکز خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی می‌گوید مونسون بیشتر در شبه قاره هند رخ می‌دهد جایی که دو سطح آب و خشکی کنار یکدیگر قرار دارند.

تصور کنید در تابستان که با چرخش زمین زاویه میل خورشیدی کاهش پیدا می‌کند و تقریباً عمودی می‌شود، زمین انرژی زیادی را می‌گیرد، از آن‌جایی که سطح زمین پوشیده از خاک و سنگ گرما در زمین جذب می‌شود و دمای آن را بالا می‌برد. درحالی‌که در آب این‌طور نیست و سبب تبخیر می‌شود. این وضعیت در منطقه شبه قاره هند سبب می‌شود آب و خشکی دمای متفاوتی داشته باشند.

او اشاره می‌کند که در ادامه این فرایند گرمای زیاد در زمین سبب کاهش فشار می‌شود و کمک می‌کند هوا به لایه‌های بالاتر جو برود، از طرفی یک هوای دیگر باید بیاید جای آن را بگیرد، این هوا از منطقه اقیانوس و سطح آب می‌آید که البته با خودش رطوبت هم می‌آورد، این رطوبت در خشکی تبدیل به ابر می‌شود که اصطلاحاً آزاد شدن گرمای نهان می‌گویند، چنین پدیده‌ای سبب ایجاد ابر‌های انفجاری روی خشکی می‌شود و به آن طوفان‌های تندری هم می‌گویند، این روند فرآیند شکل‌گیری مونسون است.