فرارو- دیوید اتنبرا در طول سال‌ها مستندهای طبیعت فوق‌العاده‌ای را برای ما به ارمغان آورده است؛ فیلم‌هایی با جلوه‌های زیبا و چشمگیر و محتوای جذاب و آموزنده. اغلب مستندهای او دربارۀ شگفتی‌های زندگی حیوانات بوده‌اند. اما سریال «سیارۀ سبز» که در اوایل سال ۲۰۲۲ منتشر شد تمرکز اصلی‌اش بر زندگی گیاهی روی سیارۀ زمین است؛ حالا سوال این است که آیا مستندی دربارۀ گیاهان می‌تواند به اندازۀ مستندهای قبلی جذاب باشد؟
به گزارش فرارو؛ در همان قسمت اول مستند جوابمان را می‌گیریم؛ وقتی صحنه‌های حماسی مربوط به رقابت «درخت بو» و «درخت بالسا» برای رسیدن به نور خورشید را می‌بینیم و یا صحنه‌های دلهره‌آور مربوط به گرده‌افشانی «گل جسد» را تماشا می‌کنیم، تردیدی در ما باقی نمی‌ماند که دنیای گیاهان هم می‌تواند بی‌اندازه هیجان‌انگیز و شگفت‌آور باشد.
اولین بار که گل جسد را می‌بینیم شبیه یک توپ فوتبال است، اما استفاده از تکنیک فیلمبرداری گذر زمان (Timelapse) خیلی زود این توپ فوتبال را در قالب یک گل عظیم با قطر یک‌متری به ما نشان می‌دهد. تصاویر نمای نزدیکی که از این گل گرفته می‌شود، حتی دندان‌ها و مو‌های نازک این جسد متعفن را هم به ما نشان می‌دهند. ما در حال مشاهدۀ سطح خونین و زگیل‌مانند گل هستیم که اتنبرا با لحنی تاثیرگذار و باشکوه می‌گوید: «از مرکز آن بوی تند مرگ متصاعد می‌شود»؛ واقعا همه چیز عالی و چندش‌آور است!
موجود عجیب دیگری که قسمت اول این مستند به ما نشان می‌دهد نوعی قارچ است که از برگ گیاهان تغذیه می‌کند؛ اما خودش مستقیما به سراغ گیاه نمی‌رود بلکه لشکری عظیم از مورچه‌ها را برای آوردن غذا به سمت گیاه می‌فرستد تا در هر روز نزدیک به ۵۰۰۰۰ برگ برایش بیاورند. شگفتی‌ها به همین‌جا ختم نمی‌شود؛ این مستند قرار است در هر لحظه ما را شگفت‌زده کند؛ مثلا با نشان دادن قارچ‌هایی که موقع کشتن درختان از خودشان نوری سبزرنگ متصاعد می‌کنند؛ نوری که در شب‌های تاریک جنگل کنگو می‌درخشد و به «آتش شامپانزه» معروف است.
مستند «سیارۀ سبز» تمام این شگفتی‌ها را با فیلمبرداری فوق‌العاده و خیره‌کننده‌ای پیش چشم ما می‌آورد که نظیرش را کمتر دیده‌ایم. انگار دوربین این مستند در دست یک روح بوده که می‌توانسته در هر لحظه به هر جا که دلش خواست سرک بکشد؛ در کف جنگ بخزد، ناگهان به بالای بلندترین درختان پرواز کند و باز لحظه‌ای بعد به عمق کف جنگل و زیر شاخ و برگ‌ها فرو برود.
اما مسلما هیچ روحی در کار نیست؛ این فیلمبرداری خاص و درخشان حاصل تکنولوژی تازه‌ای در فیلمبرداری است. همانطور که در انتهای قسمت اول گفته می‌شود در فیلمبرداری این مستند از دوربین تازه‌ای استفاده شده که حرکت برنامه‌ریزی شدۀ کامپیوتری دارد و با استفاده از ابزار‌های مکانیکی حرکت می‌کند؛ با یک لنز لوله‌مانند که می‌تواند به هر حفره‌ای نفوذ کند. این دوربین را یک مهندس نظامی با ده سال تلاش و تحقیق طراحی کرده است.
شیوۀ روایت دیوید اتنبرا هم جنبۀ درخشان دیگری در ساختار این مستند است. یکی از ویژگی‌های همیشگی روایت او که در همۀ مستندهایش می‌توان دید این است که نسبتا کم حرف می‌زند، اما وقتی چیزی می‌گوید کاملا به جا و تاثیرگذار است.
این مستند شاید از نظر داشتن لحظات خیره‌کننده به پای مستند قبلی اتنبرا یعنی «سیارۀ زمین» یا مستند بعدی او «سیارۀ دایناسورها» نرسد، اما این اصلا به این معنی نیست که می‌شود از خیر دیدن آن گذشت. هیچ منظره و زاویه‌ای نیست که دلتان بخواهد از جنگل‌ها و پوشش‌های گیاهی مختلف ببینید و این مستند آن را به شما نشان ندهد؛ از اعماق مه‌آلود جنگل‌های بارانی گرفته تا منظرۀ یکدست سپید و پوشیده از برف جنگل‌های سردسیری؛ این مستند مثل یک سفر هیجان‌انگیز و آموزنده است که نباید از دستش داد.
- راوی: دیوید اتنبرا (David Attenborough)
- امتیاز: ۹.۲/۱۰
