خطرناک‌ترین مکان روی زمین

فرارو- در رویارویی روسیه و ناتو «شکاف سووالکی» احتمالا اولین نقطه تماس خواهد بود.

به گزارش فرارو به نقل از پولیتیکو، با قدم زدن در میان ویلا‌های قرن نوزدهمی فواره‌ها و دریاچه‌هایی که در این شهر آبگرم خواب‌آلود قرار دارند به راحتی می‌توان فراموش کرد که در تیررس ولادیمیر پوتین ایستاده اید.

دروسکینینکای که در مرز جنوب شرقی لیتوانی قرار دارد به سوی بریدگی باریکی از قلمرو استراتژیک معروف به شکاف سووالکی باز می‌شود. برنامه‌ریزان نظامی غربی که حدود ۱۰۰ کیلومتر در امتداد مرز لیتوانی - لهستان، بین بلاروس در شرق و منطقه کالینینگراد روسیه در غرب کشیده شده است، هشدار می‌دهند که اگر رئیس جمهور روسیه تصمیم به تشدید جنگ بگیرد این منطقه احتمالا یکی از اولین اهداف، رئیس جمهور روسیه برای گسترش جنگ در اوکراین به یک رویارویی با ناتو خواهد بود.

به گفته مقام‌های شرق اروپا که به دنبال جلب توجه به آسیب‌پذیری‌های ائتلاف نظامی غربی در شرق هستند، این ناحیه در مرکز مشکل است.

دروسکینیکای شهری حدودا ۱۲۰۰۰ نفری نه با روسیه و نه با هیاهوی تاریخ اروپا غریبه نیست. این شهر در سال ۱۸۳۷ میلادی توسط تزار نیکلای اول به عنوان مرکز آبگرم رسمی برای کارمندان دولت روسیه تعیین شد و آب‌های غنی معدنی آن بازدیدکنندگان را از سراسر مرکز و شرق اروپا به سوی خود جذب کرده است حتی زمانی که ارتش‌های متجاوز پروس، لهستان، روسیه، شوروی کنترل این شهر را تغییر دادند.

در طول جنگ سرد، این تفرجگاه مقصد مورد علاقه تعطیلات شوروی بود. امروزه یکی از بزرگترین میدان‌های برفی سرپوشیده جهان و یک پارک آبی در آنجا واقع شده است. تا پیش از جنگ اوکراین روس‌ها و بلاروسی‌ها بیش‌تر درصد بازدیدکنندگان از آن ناحیه را تشکیل می‌دادند.

دانوکاس یک جوان ۲۲ساله که در دروسکینینکای بزرگ شده می‌گوید: «ما در آن ترس زندگی نمی‌کنیم. اگر حمله‌ای رخ دهد بله، مردم تعجب خواهند کرد، اما در حال حاضر واقعا این طور نیست».

دانوکاس که خواستار عدم استفاده از نام کامل‌اش به منظور حفاظت از حریم خصوصی خود شد، می‌گوید که مطمئن است که ناتو از لیتوانی کشوری با جمعیت ۲.۸ میلیون نفری محافظت کند.

دانوکاس می‌گوید که اگر این طور نباشد او «از کشور خارج می‌شود». اداره شهر در بیانیه‌ای کتبی گفت: «جامعه به ارتش لیتوانی و ناتو و ظرفیت آنان برای تضمین ایمنی اعتماد دارد.

راموناس که فرماندهی یک شرکت محلی اتحادیه تفنگداران لیتوانی یک گروه شبه نظامی داوطلب با ریشه‌های بیش از یک قرن پیش را برعهده دارد می‌گوید که تاکنون وضعیت در جبهه شرقی لیتوانی آرام بوده است در حالی که او گفت که انتظار ندارد، روسیه تا زمانی که دست‌اش در اوکراین پر است چیزی را امتحان کند، افزود که او و همراهان‌اش وضعیت منطقه مرزی را زیر نظر دارند و شکاف سووالکی لیتوانی را» پاشنه آشیل" نامید.

برخی فکر می‌کنند هیچ فایده‌ای در حمله به آن ناحیه وجود ندارد، اما باید توجه داشت که این یک مسیر زمینی مستقیم به کالینینگراد است و اگر روسیه بتوانند بر اوکراین غلبه کند ممکن است ضربه بعدی را بر دروسکینینکای وارد نماید. نگرانی این است که در درگیری با غرب روسیه می‌تواند به طور همزمان از شرق و غرب وارد کریدور شود و کشور‌های بالتیک اتحادیه اروپا را از متحدان‌شان به جنوب جدا کند. این یک آسیب‌پذیری بزرگ است، زیرا تهاجم لیتوانی، لتونی و استونی را از بقیه ناتو جدا می‌سازد.

چنین اقدامی هم چنین منجر به رویارویی فوری بین مسکو و اعضای مسلح هسته‌ای ناتو می‌شود و جهان را تا آستانه رویارویی پایان ناپذیر جهان پیش می‌برد. درست همان طور که پوتین در تلاش است تا یک پل زمینی بین روسیه و شبه جزیره کریمه ایجاد کند تصرف شکاف سووالکی که به نام یک شهر برجسته در سمت مرز لهستان نامگذاری شده می‌تواند نیرو‌های روسیه را در کالینینگراد با مناطق تحت حمایت بلاروس مرتبط سازد.

در کالینینگراد، روسیه حضور نظامی قدرتمندی ایجاد کرده که شامل تسلیحات هسته ای، ناوگان بالتیک و ده‌ها هزار سرباز است. این منطقه که نزدیک به ۱ میلیون نفر جمعیت دارد، تا پس از جنگ جهانی دوم که به کونیگسبرگ معروف شد قلمرو آلمان بود. اتحاد جماهیر شوروی پس از جنگ کنترل این منطقه را از آلمان خارج کرد و نام آن را به کالینینگراد تغییر داد و جمعیت آلمانی آن منطقه را اخراج کرد. در حالی که هیچ دلیلی وجود ندارد که نشان دهد حمله قریب الوقوع است به نظر می‌رسد رهبر روسیه از این که غرب حدس بزند حرکت بعدی او چه خواهد بود خوشحال است.

اوایل ماه جاری او از استثمارگری امپراتوری پطر کبیر تمجید کرد و اعلام نمود که «یک کشور یا یک کشور مستقل است یا یک مستعمره» اظهاراتی که کمک چندانی به اطمینان بخشی به بالتیک نکرد. «میخائیل کاسیانوف» نخست وزیر سابق روسیه در زمان پوتین هفته گذشته سوخت بیش‌تری بر آتش افزود و پیش بینی کرد که در صورت سقوط اوکراین «کشور‌های بالتیک بعدی هدف روسیه خواهند بود».

الحاق مورد انتظار سوئد و فنلاند به ناتو تنش‌ها را بین روسیه و ائتلاف ناتو افزایش داده است. پیوستن دو کشور اسکاندیناوی به ناتو ممکن است جدا کردن بالتیک از سایر بخش‌های ناتو را برای روسیه دشوارتر سازد، اما هم چنین دریای بالتیک را به چیزی که برخی آن را دریاچه ناتو می‌خوانند تبدیل می‌کند و شاید انگیزه بیش‌تری به مسکو بدهد تا پلی به سوی کالینینگراد بسازد. «لیناس کوجالا» مدیر مرکز مطالعات اروپای شرقی یک اندیشکده مستقر در ویلنیوس می‌گوید: «عضویت سوئد و فنلاند در ناتو احتمال اقدام روسیه را کاهش می‌دهد، اما این بدان معنا نیست که آن را ناممکن می‌سازد».

با وجود نگرانی‌های استراتژیک کشور‌های بالتیک، آن چه ممکن است خطرناک‌ترین چیز در مورد شکاف سووالکی باشد بی‌ربط بودن نسبی آن است.

اقدام روسیه در مورد لهستان یا لیتوانی به وضوح ماده ۵ دفاع متقابل ناتو را فعال می‌کند و بلافاصله همه اعضای این پیمان از ترکیه گرفته تا بلغارستان و فرانسه و ایالات متحده را به سمت خود جذب می‌کند. دست کم در عالم نظری، واشنگتن و ناتو تا چه اندازه اشتیاق دارند که ریسک آرماگدون یا یک جنگ آخرالزمانی را بر سر گستره‌ای از زمین‌های کشاورزی عمدتا خالی از سکنه که تعداد کمی از شهروندان حتی از وجود آن مطلع هستند بپذیرند؟ این دقیقا همان چیزی است که پوتین مشتاق آزمایش آن است.

تا زمان که فنلاند به ناتو بپیوندد ۹۰۰ کیلومتر مرز لیتوانی با روسیه و بلاروس طولانی‌ترین مرز در اتحاد ناتو است. با این وجود، لیتوانی با ارتشی ۲۰ هزار نفری و نیروی هوایی‌ای که تنها پنج هواپیما شامل هواپیمای ترابری و یک سسنا تک موتوره در اختیار دارد مانند همسایگان بالتیک خود برای مقابله با حمله روسیه مجهز نیست.

«مارگیریس ابوکوویچیوس» معاون وزیر دفاع لیتوانی می‌گوید: «تن‌ها پاسخ به این چالش افزایش حضور ناتو در اینجا است. ما می‌دانیم که روسیه چگونه روی بستن کریدور‌های زمینی وسواس دارد».

«اولاف شولتز» صدراعظم آلمان در اوایل ماه جاری در جریان بازدید از ویلنیوس تلاش کرد تا به میزبانان خود از تعهد برلین به امنیت بالتیک اطمینان دهد، اما در نهایت باعث سردرگمی شد. شولتز به خبرنگاران گفت که برلین در جهت استقرار «تیپ رزمی قوی» در لیتوانی حرکت خواهد کرد به این معنی که چندین هزار نیرو مستقر خواهند شد. دستیاران او بعدا این اظهارات را رد کردند و گفتند که آلمان تنها حدود ۵۰ پرسنل را به آنجا منتقل می‌کند در حالی که اکثریت نیرو‌ها در آلمان باقی خواهند ماند.

در حالی که ناتو در حال آماده شدن برای آن چه که بسیاری از ناظران می‌گویند مهم‌ترین اجلاس سران آن پیمان در ماه جاری خواهد بود قرار گرفتن کشور‌های بالتیک در برابر تجاوزات روسیه در مرکز گفتگو‌ها در مورد استقرار نیرو‌های بیش‌تر ناتو در منطقه به صورت دائمی یا نیمه دائمی است. در حالی که ائتلاف تحت رهبری ایالات متحده هنوز تصمیم نهایی را اتخاذ نکرده است مقام‌های امریکایی اعلام کرده‌اند که ناتو به طور قابل توجهی نیرو‌های خود را در بالتیک و سایر نقاط در امتداد مرز شرقی اتحادیه اروپا تقویت خواهد کرد که خبر از تغییری تاریخی در موضع ناتو و انتقال مرکز ثقل آن پیمان به سوی شرق اروپا می‌دهد.

اگرچه ناتو دارای چهار گروه جنگی ۱۰۰۰ نفری است که در سرتاسر منطقه مستقر هستند رهبران سیاسی بالتیک و برنامه‌ریزان نظامی استدلال می‌کنند که برای جلوگیری از تجاوز روسیه به موارد بیش‌تری نیاز است. در بلاروس، که پوتین اخیرا بر آن نفوذ بیشتری کرده ارتش روسیه اخیرا از پایگاه‌های هوایی و سایر زیرساخت‌های نظامی برای حمله به اوکراین استفاده کرده است.

«بن هاجز» ژنرال بازنشسته آمریکایی که از سال ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۷ میلادی فرماندهی ارتش آمریکا در اروپا را برعهده داشت تردید دارد آیا روسیه که در اوکراین در حال مبارزه است می‌تواند در حال حاضر توانایی‌های مورد نیاز برای حمله به بالتیک را در اختیار داشته باشد یا خیر. با این وجود، او گفت که برای ناتو ضروری است که از این فرصت برای آماده شدن برای بدترین اتفاقات از جمله تقویت دفاع هوایی بالتیک و اطمینان از ادغام بهتر بین نیرو‌های محلی و بقیه ائتلاف استفاده کند. یکی دیگر از عوامل کلیدی در دفاع از منطقه لهستان است که دارای بزرگترین ارتش در منطقه می‌باشد.

یکی دیگر از عوامل کلیدی در دفاع از منطقه لهستان است که دارای بزرگترین ارتش در منطقه می‌باشد. اختلافات تاریخی بین لهستانی‌ها و لیتوانیایی‌ها در کریدور سووالکی بر سر زبان و حقوق اقلیت‌ها در هر دو طرف مرز به این گمانه زنی دامن زده که پوتین می‌تواند از این تنش‌ها به نفع خود استفاده کند مشابه تاکتیک خود در دونباس جایی که موفق شد به احساسات جدایی طلبانه در میان طرفداران روسیه دامن بزند.