... و علی پیش از کوچیدن از ما چنین خواست

فرارو- پس از آن که امیر مومنان و مظهر بی بدیل عدالت، حضرت علی علیه السلام در سحر شب نوزدهم ماه مبارک رمضان سال چهلم هجرت در محراب عبادت در مسجد کوفه به دست ابن ملجم ضربت خورد و محاسنش به خون رنگین شد، ندا در داد که " فزت و ربّ الکعبه" ( به خدای کعبه سوگند که رستگار شدم).
 
سپس  آیه 55 سوره طه را تلاوت فرمود:« منها خلقنا کم و فیها نعیدکم و منها نخرجکم تاره اخری »؛ (شما را از خاک آفریدیم و به آن بازتان می گردانیم و بار دیگر از آن بیرونتان می آوریم).
 
مردم به سوی ابن ملجم دویدند، ولی هر کس به او نزدیک می‌شد، ابن ملجم با شمشیر خود، او را می زد. سرانجام قثم بن عباس پیش رفت و او را به زمین کوبید. 

حسین علیه السلام به اتفاق بنی هاشم، پدر مظلوم  را در گلیمی گذاشتند و به خانه بردند. امیرالمؤمنین علیه السلام به ابن ملجم اشاره کرد و فرمود:« اگر من از دنیا رفتم، او را بکشید، همان طور که مرا کشته؛ و اگر سالم ماندم، خواهید دید که درباره‌ی او چه تصمیمی می‌گیرم.»

قدری شیر برای امام آوردند. امام کمی از آن نوشید و فرمود:« به زندانی خود نیز از این شیر بدهید و او را اذیت نکنید.» 

پزشکان کوفه به بالین وی گرد آمدند و در بین آنان از همه ماهرتر اثیر بن عمرو بود. اثیر وقتی زخم سر امام را دید، دستور داد ُشش گوسفندی را که تازه کشته شده برایش بیاورند. سپس رگی از آن را بیرون آورد و در محلّ ضربت قرار داد. بعد آن را بیرون آورد و گفت:« یا علی، وصیّت های خود را بکن، زیرا شمشیر زهرآلود به مغزت رسیده و معالجه مؤثر نیست.» 

امیر مومنان در ساعات باقی مانده از حیات دنیایی خویش، با فرقی خونین و رخساره ای رنگ پریده، به فرزندان گرانقدر خویش و نیز به همه ی پیروان چنین وصیت فرمودند:

بسم الله الرحمن الرحیم
این آن چیزى است که على پسر ابوطالب وصیت مى‎کند: به وحدانیت و یگانگى خدا گواهى مى‎دهد و اقرار مى‎کند که محمد بنده و پیغمبر اوست، خدا او را فرستاده تا دین خود را بر دیگر ادیان پیروز گرداند.
 
همانا نماز، عبادت، حیات و زندگانى من از آن خداست. شریکى براى او نیست، من به این امر شده‎ام و از تسلیم شدگان اویم .
 
فرزندم حسن! تو و همه فرزندان و اهل بیتم و هر کس را که این نوشته من به او رسد را به امور ذیل توصیه و سفارش مى‎کنم : 

۱- تقوای الهى را هرگز از یاد نبرید، کوشش کنید تا دم مرگ بر دین خدا باقى بمانید. 

۲- همه با هم به ریسمان خدا چنگ بزنید، و بر مبناى ایمان و خداشناسى متفق و متحد باشید و از تفرقه بپرهیزید، پیغمبر فرمود: اصلاح میان مردم از نماز و روزه (مستحبی) دائم افضل است و چیزى که دین را محو مى‎کند، فساد و اختلاف است . 

۳- ارحام و خویشاوندان را از یاد نبرید، صله رحم کنید که صله رحم حساب انسان را نزد خدا آسان مى‎کند. 

۴- خدا را! خدا را! درباره یتیمان، مبادا گرسنه و بى سرپرست بمانند. 

۵- خدا را! خدا را! درباره همسایگان، پیغمبر آن قدر سفارش همسایگان را فرمود که ما گمان کردیم مى‎خواهند آنها را در ارث شریک کند. 

۶- خدا را! خدا را! درباره قرآن؛ مبادا دیگران در عمل کردن به آن، بر شما پیشى گیرند! 

۷- خدا را! خدا را! درباره نماز؛ نماز پایه دین شماست .
 
۸- خدا را! خدا را! درباره کعبه، خانه خدا، مبادا حج تعطیل شود که اگر حج متروک بماند، مهلت داده نخواهد شد و دیگران شما را طعمه خود خواهند کرد. 

۹- خدا را! خدا را! درباره جهاد در راه خدا، از مال و جان خود در این راه مضایقه نکنید. 

۱۰- خدا را! خدا را! درباره زکات؛ زکات آتش خشم الهى را خاموش مى‎کند. 

۱۱- خدا را! خدا را! درباره ذریه (فرزندان) پیغمبرتان، مبادا مورد ستم قرار گیرند.
 
۱۲- خدا را! خدا را! درباره صحابه و یاران پیغمبر، رسول خدا (صلى الله علیه و آله) درباره آنها سفارش کرده است .
 
۱۳- خدا را! خدا را! درباره فقرا و تهیدستان، آنها را در زندگى شریک خود سازید. 

۱۴- خدا را! خدا را! درباه بردگان، که آخرین سفارش پیغمبر درباره اینها بود. 

۱۵- در انجام کارى که رضاى خدا در آن است بکوشید و به سخن مردم (در صورتی که مخالف رضای خداست) ترتیب اثر ندهید. 

۱۶- با مردم به خوشى و نیکى رفتار کنید چنانکه قرآن دستور داده است . 

۱۷- امر به معروف و نهى از منکر را ترک نکنید؛ نتیجه ترک آن این است که بدان و ناپاکان بر شما مسلط خواهند شد و به شما ستم خواهند کرد، آنگاه هر چه نیکان شما دعا کنند، دعاى آنها برآورده نخواهد شد. 

۱۸- بر شما باد که بر روابط دوستانه در بین خویش بیفزایید، به یکدیگر نیکى کنید، از کناره‎گیرى و قطع ارتباط و تفرقه و تشتت بپرهیزید. 

۱۹- کارهاى خیر را به مدد یکدیگر و به اتفاق هم انجام دهید، از همکارى در انجام گناهان و چیزهایى که موجب کدورت و دشمنى مى‎شود، بپرهیزید. 

۲۰- از خدا بترسید که جزا و کیفر خدا شدید است . 

خداوند همه شما را در کنف حمایت خود محفوظ بدارد و به امت پیغمبر توفیق دهد که احترام شما (اهل بیت) و احترام پیغمبر خود را پاس بدارند. همه شما را به خدا مى‎سپارم . سلام و دورد حق بر همه شما … 

مرحوم علامه امینی مى‎فرماید: برخی مورخان مى‎گویند پس از این وصیت ،امام علی علیه‎السلام لحظه‎اى بی هوش شد و چون به هوش آمد دیگر سخنى جز لا اله الا الله از حضرت شنیده نشد تا جان به جان آفرین تسلیم فرمود. 

بعضى دیگر گفته‎اند آخرین فرمایش ایشان این آیه شریفه بود: و من یعمل مثقال ذره خیراً یره و من یعمل مثقال ذره شرا یره ( هرکس به اندازه ذره ای کار نیک انجام دهد ، آن را می بیند و هر کس به قدر ذره ای عمل زشت مرتکب شود نیز آن را خواهد دید).

گروهى دیگر نیز گفته اند که حضرتش ابتدا به فرشتگان خدا سلام داد سپس این آیات را زمزمه فرمود: "و لمثل هذا فلیعمل العاملون" (و آدمیان باید براى چنین لحظاتى  عمل کنند و بکوشند) و "ان الله مع الذین اتقوا و الذین هم محسنون" (خدا با مردمى است که عمر خود را به تقوا و پرهیزکارى گذراندند و مردمى که همواره کار نیک کردند). 

آن گاه در واپسین دم حیات فرمود: اشهد ان لا اله الا الله وحده لا شریک له و اشهد ان محمد عبده و رسوله...و سپس به سوی معبود مهربان خویش پر کشید. 

امید آن که او همواره راهبر و مقتدایمان باشد !
معبودا ! زندگی ما را چونان حیات محمد(ص) و آل محمد(ع) قرار ده و مرگ مان را نیز !
آمین