از چند هفته پیش حمله مرموز حیوان یا حیواناتی وحشی به دام‌های شهروندان در شهداد واقع در شمال شهرستان کرمان خبرساز شده است.
به گزارش ایرنا، پیشتر، سال ۹۵ حکایت حمله مستمر حیوانات وحشی به دام‌ها در شهداد با تیتر‌های «حمله حیوان جگرخوار» داغ و خبری شده بود.
دو سه هفته قبل، اما خبری مبنی بر حمله حیوان یا حیواناتی وحشی به تعدادی از دام‌ها در شهداد بازتاب یافت تا اینکه براساس گزارش‌ها ۲ شب پیش نیز دوباره چنین حمله‌ای رخ داده و در حمله تازه ۱۳ یا ۱۴ حیوان دیگر تلف شده‌است.
نکته قابل تامل اینکه درباره ماهیت حیوان وحشی هنوز سازمان‌های متولی به اتفاق‌نظر نرسیده‌اند؛ محیط زیست که متولی اصلی به شمار می‌رود هنوز از احتمالات در این زمینه سخن به میان می‌آورد و می‌گوید حیوان، سگ‌های ولگردی هستند که در طبیعت، خوی وحشی گرفته‌اند.
در این زمینه احتمال حمله گرگاس (حیوانی حاصل زادوولد گرگ و سگ) نیز دور از انتظار تخمین زده نمی‌شود، اما به طور متقن در این زمینه اعلام نظر نشده و البته مشخص نیست چرا درباره موضوع مهمی با این اهمیت تاکنون نصب دوربین یا تله برای زنده گیری حیوان نیز انجام نشده است.
این درحالی است که شهروندان در بخش شهداد استان کرمان این روز‌ها نگران هستند و ترس حمله احتمالی دوباره این حیوان یا حیوانات حتی به انسان‌ها را نیز دارند، زیرا می‌گویند اهالی، نیمه‌شب یا بامداد برای آبیاری، تقسیم آب یا دیگر امور کشاورزی مجبورند در نقاط مختلف تردد داشته باشند.
همچنین ناشناخته ماندن هویت عامل حمله طی سال ۹۵ و اینک، شک و تردید‌ها و گلایه‌ها از این وضعیت را افزایش داده است. همه این مسائل یک طرف، موضوع ضرورت پرداخت خسارت ناشی از تلف شدن دام‌ها نیز موضوع مهم دیگری است که مسئولان محیط زیست استان می‌گویند سرفصل اعتباری در اختیار ندارند، اما فهرستی از این موضوع برای دام‌های تلف شده به منظور امکان‌سنجی تخصیص اعتبار تهیه و به سازمان کشوری خود ارسال کرده است.
اما نکته قابل توجهی که خبرنگار ما در این زمینه متوجه شد، اطلاعات، روایت‌ها و حرف و حدیث‌های متناقضی است که درباره این موضوع در افکارعمومی مطرح می‌شود و طرح این مسائل درحالی که نگرانی و وحشت از حمله احتمالی و مجدد حیوان وحشی همچنان وجود دارد، ضرورت ورود فوری و اصولی متولیان برای پیشگیری یا شناخت عامل را دوچندان کرده است.
یکی از شهروندان ساکن در شهداد که می‌گوید این مساله مهم را از همان سال ۹۵ دنبال کرده معتقد است بررسی نحوه حمله و ایجاد جراحت‌ها روی لاشه حیوانات نشانگر علامت پرسش‌های بسیار و ضرورت ورود فوری متولیان به موضوع است.
به گفته سعید مومن‌زاده که به عنوان فعال رسانه‌ای در شهداد شناخته می‌شود و موضوع این حملات را از سال‌های گذشته پیگیری کرده، این رویداد در سال ۹۵ به گونه‌ای بوده که عامل، تنها شکم گوسفندان را پاره می‌کرده و جگر آن‌ها را می‌خورده است.
البته وی به نکته قابل تامل و نیازمند بررسی دیگری هم اشاره می‌کند که یک مورد حمله به سگ گله و نیز یکبار دیگر حمله به یک راس دام سنگین (گاو) در همان سال ۹۵ پرسش‌ها را درباره ماهیت حیوان وحشی زیاد کرده بود.
مومن‌زاده، اما می‌گوید براساس بررسی‌های انجام شده روی لاشه حیوانات در چند هفته اخیر تاکنون، شاهد حمله حیوان وحشی به سر گوسفندان نیز بوده اند و این نشان می‌دهد که عامل حمله باید دارای فک بسیار قوی باشد که توانسته سر و فک گوسفندان را از بین ببرد.
این شهروند ساکن در شهداد می‌گوید: آنچه محرز است اینکه حیوان وحشی عامل حمله به گوسفندان بسیار باهوش است.
وی تشریح کرد: سال ۹۵ به اتفاق چند شهروند دیگر شهداد زمان و محل وقوع چند حمله را روی نقشه احصا کردیم تا شاید بتوانیم مکان احتمالی حملات بعدی حیوان را محاسبه کنیم یا تشخیص دهیم که این اتفاق نیفتاد، زیرا حیوان به شکل کاملا مرموز و هوشمندانه‌ای چند کیلومتر دورتر از نقطه قبلی برای حمله ورود کرد.
این فعال رسانه‌ای تاکید کرد: حتی شنیده شده یکی از اهالی، همان سال، یک شب، گوسفندی را به عنوان طعمه در آغل نگه داشته و خودش نیز با اسلحه آماده شناسایی و شکار حیوان وحشی شده بود که تنها برای چند دقیقه کوتاه به منظور آب خوردن یا سرویس بهداشتی از محل موردنظر خارج می‌شود، اما وقتی بر می‌گردد می‌بیند حمله حیوان وحشی رخ داده که نشان می‌دهد حیوان بسیار باهوش است و در آن لحظه، طعمه، انسان و شرایط را کاملا زیرنظر داشته است.
مومن زاده اظهارداشت که شهروندان شهداد اینک نگران حمله احتمالی این حیوان به انسان‌ها هم هستند ضمن اینکه خود حمله به دام‌ها نیز خسارت آفرین است.
وی با بیان اینکه محیط زیست تاکنون احتمال سگ بودن عامل حمله را مطرح کرده تاکید کرد: ایرادی ندارد، محیط زیست اگر می‌تواند اثبات کند که سگ عامل حمله است؛ ضمن اینکه برای ساماندهی سگ‌های ولگرد قانون و فرآیند‌های اجرایی وجود دارد که از طریق شهرداری یا دیگر ارکان باید موضوع مورد پیگیری در جمع آوری، عقیم سازی و دیگر اقدامات قرار گیرد.
مومن‌زاده با بیان اینکه قبلا محیط زیست در شهداد نمایندگی مستقر داشته اظهار می‌دارد که ضرورت دارد باتوجه به اهمیت موضوع و نگرانی مردم، نماینده محیط زیست در این مواقع اضطراری سر صحنه حضور یابد و موضوع با فوریت و حساسیت لازم پیگیری شود.
وی می‌گوید که مردم انتظار دارند محیط زیست به وظایف قانونی خود عمل کند و با نصب دوربین یا تله برای شناسایی و به دام انداختن عامل حمل اقدام لازم را داشته باشد.
رضا اعتماد بخشدار شهداد نیز می‌گوید باتوجه به اهمیت موضوع، از زمانی که در جریان حادثه قرار گرفته پیگیری بحث در زمینه پیشگیری با نصب دوربین یا تله و نیز جبران خسارت را از طریق محیط زیست در دستور کار قرار داده است.
وی به خبرنگار ایرنا اظهارداشت که اظهارات مختلفی از ماهیت حمله و نوع حیوان وحشی بین اهالی بیان می‌شود که مسئولان و کارشناسان متولی باید پس از بررسی‌های کارشناسی و دقیق در این زمینه ورود، اعلام نظر و اقدام کنند.
خبرنگار ایرنا در این میان شنید که برخی اهالی روز گذشته یک کفتار را در اطراف دام‌ها مشاهده و شکار کرده‌اند که تالحظه مخابره گزارش درباره درست بودن این شنیده نتوانست اطلاعات کامل تری کسب کند.
عکس‌هایی از وجود کفتار و شکار آن توسط برخی اهالی دست به دست شده بود که اصالت آن‌ها درباره زمان و مکان وقوع رویداد نیازمند بررسی بیشتر است؛ هرچند اگر این نکته و احتمال وجود نقش کفتار در این حوادث صحت داشته باشد از نظر شناسایی هویت عامل حمله بسیار قابل توجه است، زیرا برخی کارشناسان در این زمینه احتمال می‌دهند عامل حمله گرگاس بوده باشد.
به گفته کارشناسان، گرگاس در نتیجه آمیزش سگ و گرگ به وجود می‌آید که اگرچه مادر بودن گرگ یا سگ بسیار در نوع حیوان تعیین کننده است، ولی گرگاس‌ها خوی وحشی گرگ و هوش بالای سگ‌ها را دارند.
از نظر متخصصان حیوان شناسی، هرکدام از گونه‌های حیوانی شیوه خاص خود را برای حمله و خوردن لاشه دارد؛ به طور مثال پلنگ لاشه را با خود می‌برد؛ برخی حیوانات پس از حمله، نرم‌ترین اجزای بدن مانند جگر و دیگر اجزای داخل شکم را می‌خورند و بعضی حیوانات نیز با شیوه‌های دیگری حمله می‌کنند که باتوجه به مشاهده جمجمه‌خواری دام‌ها باید موضوع مورد بررسی دقیق کارشناسی قرار گیرد و امید که موانع پیش روی ورود جدی‌تر متولیان زیست محیطی به این مقوله برداشته شود.
در عین حال رییس اداره نظارت بر امور حیات وحش محیط زیست استان کرمان با اشاره به تلف شدن تعدادی دام در شهداد گفت: لیست دام‌های خسارت دیده را به سازمان ارسال کردیم شاید از دامداران حمایت‌هایی شود، اما سرفصلی برای جبران خسارت دامداران نداریم.
منصور پورسینا افزود: دام‌های شهداد چندسال پیش نیز طعمه یک حیوان شدند که موضوع را چندین بار بررسی کردیم.
به گفته وی، مردم محلی شایعات بسیار و داستان‌های متفاوتی در مورد آن تعریف می‌کردند و از این حیوان هیولایی ساخته بودند لذا با مردم صحبت کردیم که ما حیوان ناشناخته‌ای نداریم، زیرا حیوان جفت می‌خواهد و اگر یکی باشد، منقرض می‌شود.
پورسینا اظهارداشت: همچنین دوربین تله‌ای و تله زنده‌گیر را (در گذشته) در منطقه شهداد کار گذاشتیم و تنها چیزی که در تله افتاد سگ‌های بلاصاحب بودند.
رییس اداره نظارت بر امور حیات وحش محیط زیست استان کرمان گفت: گونه‌ای از سگ‌ها وارد طبیعت شدند و ضمن زندگی با دیگر حیوانات همچون گرگ، خلق و خوی وحشی گرفته اند و بسیار باهوش هستند؛ این سگ‌ها با زندگی در محیط انسانی، رفتار‌های انسان‌ها را پیش بینی می‌کنند و خلق و خوی وحشی هم گرفتند، پس در تله نمی‌افتادند.
وی ادامه داد: دوربین‌های ما هم فقط سگ‌های بلاصاحب را ضبط کرده بود و هیچ حیوان وحشی ضبط نشده بود.
پورسینا یادآور شد: حتی ۱۰ محل را پایش کردیم که هیچ حصاری نداشت لذا به مردم شهداد اعلام کردیم حصاری برای حیواناتشان درست کنند و پس از انجام این اقدامات گزارشات تلفات دام در شهداد قطع شد و آن حیوان هم دیگر پیدا نشد.
وی تصریح کرد: در واقع سگ‌های گرسنه با خلق و خوی وحشی پس از وارد شدن به آغل گوسفندان باعث تلفات دام‌های این منطقه شده و این دام‌ها عمدتا بر اثر فرار ناشی از استرس، ضربه و حتی خفه شدن تلف شده بودند.
پورسینا افزود: مردم ضمن هدایت زباله‌ها برای دور شدن این حیوانات، محل‌های نگهداری دام‌های خود را نیز ساماندهی کنند.
رییس اداره نظارت بر امور حیات وحش محیط زیست استان کرمان گفت: غیر از شهداد ۲ هفته پیش در کوهپایه (در نزدیکی شهداد) و نیز در جنوب کرمان نیز این تلفات‌ها را داشته ایم.
وی با اشاره به ارسال نامه‌ای به دادگستری ابراز داشت: دام طبق قانون بایستی بیمه باشد تا در صورت حادثه خسارت به دامدار پرداخت شود، ضمن آنکه محل نگهداری دام نیز باید استاندارد با سیم کشی محکم باشد تا آسیبی به آن نرسد و در صورت رعایت تمامی این موارد بیمه درصدی از خسارت را پرداخت می‌کند.
پورسینا اضافه کرد: یک سال سازمان حفاظت محیط زیست پلنگ را بیمه کرد و بر این اساس اگر دامداری در کوهستان از پلنگ خسارت می‌دید، سازمان محیط زیست خسارت او را جبران می‌کرد، اما پس از آن همین بیمه را هم نداشتیم.
اظهارات متولیان در این زمینه درحالی است که باید برای افکارعمومی منطقه که باتوجه به ماهیت حمله و تکرار آن‌ها نگرانی دارند، اهمیت قائل شد، حساسیت لازم و ارتباط نزدیک را با آنان به کار گرفت تا ضمن ورود برای انجام اقدامات کارشناسی مثل نصب دوربین، تله یا هراقدام کارشناسی دیگر، بتوان ضمن شناسایی نوع حیوان، زمینه پیشگیری از چنین حوادثی را نیز از بین برد و تا حد امکان هم خسارت‌ها را جبران کرد.
گرچه به نظر نمی‌رسد اداره کل محیط زیست استان در شرایط کنونی مشکلی برای انتقال و جاگذاری دوربین‌های در اختیار یا دیگر اقدامات داشته باشد، اما در عین حال و در این شرایط اگر مشکل و مانعی هم از نظر تامین اعتبار برای تهیه تجهیزات وجود دارد باید با سرعت چه از محل بودجه استان چه دستگاه‌های کشوری تامین شود تا زمینه نگرانی و وحشتی که بین اهالی یک منطقه شکل گرفته از بین برود.
واقعیت اینکه نمی‌توان انتظار داشت کسی، از مردم منطقه بخواهد نگران نباشند یا در این زمینه دست به داستان‌سرایی نزند، زیرا اصل رویداد و حادثه که با حمله چندباره به دام‌ها یا جمجه خواری دام‌ها به وقوع پیوسته و یک واقعیت است.
براساس گزارش‌ها کار امحای لاشه دام‌های تلف شده در شهداد با حضور سازمان‌های متولی برای امحای بهداشتی و با هدف جلوگیری از احتمال بیماری‌هایی مثل هاری و ... نیز بخوبی انجام شده است.
شهداد در ۸۷ کیلومتری شمال شرق مرکز استان کرمان قرار دارد.
