احترام به میت در اسلام تا سرحد مساوی بودن با حرمت افراد زنده به پیش رفته است تا جایی که یک قاعده در فقه تحت عنوان "حرمة المیت کحرمة الحی" ارائه شده است و نگهداشت سنگ اموات و جلوگیری از آسیب و سرقت سنگ مزار از مصادیق این احترام است.
به گزارش ایسنا، نخستین اخبار از سرقت سنگ قبور در مردادماه سال ۱۳۹۸ منتشر شد؛ اخباری که مربوط به سرقت سنگهای گران قیمت و احتمالا هم بیشتر در شب انجام میشد؛ اما این موضوع ظاهرا ادامه پیدا کرد تا جایی که غضنفری، مدیرعامل سازمان بهشت زهرا (س) در فروردین ماه سال جاری از انتخاب و فعالیت شهردار شب در سازمان بهشت با هدف جلوگیری از دزدی در بزرگترین قبرستان تهران خبر داد.
درحقیقت این اقدام علاوه بر اقدامات این سازمان برای افزایش نظارت شبانهروزی نیروهای دژبان و انضباط شهری و افزایش تعداد دوربینهای مداربسته در بهشت زهرا انجام شد که در تشریح آن مدیرعامل بهشت زهرا در نشستی گفته بود: مأموریت انتظامات سنگ، تنها در زمینه نظارت بر نصب سنگها و جلوگیری از نصب سنگهای غیرقانونی بوده است البته که در این مدت آموزش دژبانها را نیز در دستور کار داشتیم. با آموزش دژبان و کنترل بیشتر، از تعدد دزدیها در ماههای اخیر جلوگیری شده است. همچنین علاوه بر افزایش نظارت شبانهروزی نیروهای دژبان و انضباط شهری و افزایش تعداد دوربینهای مداربسته در بهشت حضرت زهرا (س) شهردار شب نیز دایر شده است تا جلوی وقوع این دست اقدامات در این مکان گرفته شود.
وی در پاسخ به انتقادات مطرح شده درباره افزایش سرقتها در این سازمان افزود: سرقتهایی در دورههای پیشین از گلزار مطهر شهدا صورت میگرفت و توسط خانوادهها گزارش میشد، اما در این دوره اکیپی را ایجاد کردیم که سرقتهای احتمالی را احصا کرده و گزارش میدهد. البته این اکیپ ایجاد شده، تمامی نواقص، نیازمندیهای تعمیرات و سرقتهای ادوار گذشته را نیز شناسایی و گزارش میکند، زیرا در دوران گذشته بسیاری از این موارد، گزارش هم نشده بود.
مدیرعامل بهشت زهرا ادامه داد: در این مدت حضور تیم مدیریت جدید این سازمان، تاکنون بیش از ۱۵۰ حجله تعمیر و بازسازی شده است و هر گزارشی که این اکیپ ارائه دهد، رصد و جایگزین میشود. البته این شناساییها همچنان ادامه دارد. ما در «گلزار شهدا» با وسعت ۱۹ هکتاری روبرو هستیم که پیش از این هم گزارش سرقت از این گلزار شریف میشده و اکنون تعداد گزارشات با برقراری شهردار شب، افزایش دوربینهای رصد و نیروهای دژبان بسیار محدود شده است.
حفظ حرمت قبور همواره دارای حساسیت و کانون توجه بوده است؛ اما ظرف سالهای گذشته بعضا شاهد اقداماتی همچون سرقت سنگهای قبور بودهایم که لزوم اقدام جدی مسئولین بهشت زهرای تهران برای حفظ امنیت این محدوده و تجهیزات و همچنین حرمت اموات مسلمین را گوشزد میکرد.
موضوعی که از سوی مسئولین این سازمان با ارائه گزارش عملکردهای گوناگون مبنی بر نصب دوربین مدار بسته و راه اندازی گشت در محدوده سازمان پاسخ داده شده، اما در عمل این ضرورت به فراموشی سپرده شد و اقدام عملی صورت نگرفت.
اخیرا تعدادی از شهروندان تهرانی هنگام مراجعه به مزار درگذشتگان خود در بهشت زهرا (س) با صحنه دلخراش دزدیده شدن تمام یا بخشی از سنگ مزار مواجه شدهاند و هنگامی هم که پیگیر این دزدی میشوند در راهنمایی غلط به آنها گفته میشود پیگیری این موضوع بی ثمر است؛ درحالی که حداقل برای مشخص شدن تعداد اینگونه سرقتها در بهشت زهرا باید همه موارد ثبت شود.
مدیرعامل بهشت زهرا با رد افزایش این نوع سرقت در بهشت زهرا و به ویژه گلزار مطهر شهدا تنها به ۲۴ ساعته شدن فعالیت بهشت زهرا در ایام ماه مبارک رمضان اشاره میکند.
ولی آنچه که مهم است حفظ حرمت مزار اموات مسلمین و بالاتر از آن گلزار مطهر شهدا است تا شاهد گزارش سرقت از سوی شهروندان و خانواده معزز شهدا نباشیم و این مهم نیز بدون تدبیر و اقدام عملی موثر انجام پذیر نخواهد بود.
افزایش چند برابری هزینه سنگهای قبر هم علتی برای افزایش این سرقتها شده و هم از سوی دیگر برای خانوادهها خرید سنگ مزار جدید و یا ترمیم بخشهای سرقت شده کار دشواری شده تا جایی که بعضا این مزارها هم به همان شکل رها میشوند.
هرچند که بهشت زهرا (س) تهران منکر افزایش سرقت سنگ قبر و حتی سرقت در بهشت زهرا میشود؛ اما مواجهه ما با خانوادههایی که اخیرا با سرقت سنگ مزار درگذشتگان خود مواجه شدهاند، بسیار زیاد شده است.
حجت یکی از سنگفروشان اطراف بهشت زهرا (س) درباره قیمت سنگهای مزار با اشاره به اینکه ظرف یک سال و نیم گذشته قیمت سنگ افزایش زیادی داشته است، میگوید: افزایش قیمتها دلایل زیادی دارد و از تحریمها برای ورود دستگاههای استخراج سنگ تا جلوگیری از واردات سنگ را شامل میشود. به هر ترتیب در حال حاضر قیمت سنگ مشکی از حدود ۶ میلیون و سنگ سفید ۱۰ میلیون تومان شروع میشود و سنگ مشکی تا ۳۰ میلیون و سنگ سفید تا ۴۵ میلیون وجود دارد این قیمتها برای سنگهای با ابعاد ۱۸۰ در ۶۰ است که قبور قطعات جدید همین ابعاد سنگ نیاز دارند، اما اگر ابعاد کمتر شود قیمت هم کمی کم میشود.
وی ادامه میدهد: البته اگر برای قبری سفارش مشتری خاص باشد مثلا ارتفاع قبر بالا بیاید یا یادبود و گلدانی اضافه شود افزایش قیمت داریم و حتی تا ۱۸۰ میلیون تومان هم بسته به نوع سنگ میتواند هزینه بردار باشد.
رضایی یکی دیگر از سنگ فروشان منطقه که در جاده قدیم قم و کنار بهشت زهرا مغازه دارد، میگوید: از سال ۱۳۵۶ پدرش در این کار بوده و بعد هم خودش همین کار را ادامه داده است.
وی درباره سرقت سنگهای قبر در بهشت زهرا میافزاید: حدود سه سال پیش که روند افزایش قیمت سنگ آغاز شد اول فروش قسطی سنگ شروع شد که، چون خیلیها نتونستن پولشونو پس بگیرند زود جمع شد و بعد هم خرید و فروش سنگ قبر دست دوم باب شد. یعنی خانوادهای که سنگ مزار متوفی خود را تعویض میکرد سنگ قبلی را میداد و حدود یک سوم ارزش آن سنگ از مبلغ سنگ قبلی کم میشد و سنگ قبلی با نصف قیمت بعد از آماده شدن مجدد فروخته میشد، به طوریکه بسته به جنس و ضخامت، سنگ یا تراش داده میشد و یا حتی سنگ دیگری به آن چسبانده میشد و از طرف دیگر آن به نام متوفی جدید استفاده میشد.
رضایی تاکید میکند: البته بعد از پیچیدن خبر سرقت سنگها از داخل بهشت زهرا بساط سنگ قبر دست دوم از بین مغازه داران اطراف برچیده شد و امروز تقریبا هیچ مغازه داری سنگ دست دوم نمیخرد، ولی خیلی خانوادهها به دلیل مشکل مالی یا اینکه نمیخواهند زیاد هزینه کنند باتوجه به قیمت زیاد سنگ به دنبال سنک دست دوم هستند که همین باعث میشه عدهای خدانشناس سراغ سرقت سنگ قبر بروند.
وی با اشاره به اینکه سارقان سنگ معمولا تیم هستند و تراشکار سنگ هم خودشان دارند ادامه داد: این افراد سراغ مغازه داران نمیآیند و خودشان سنگتراش دارند و مشتری هم درون بهشت زهرا با دادن یک کارت که فقط یک شماره دارد سر قطعهها پیدا میکنند. برای من هم سوال است که سنگ قبر با ابعاد ۱۸۰ در ۶۰ که معمولا وزن زیادی دارد و نمیشود با خودروی سواری جابجا کرد و نیاز به وانت دارد تا از در بهشت زهرا خارج میکنند و شب و روزش هم فرقی ندارد کار سختی است! هرچی هست باید درون بهشت زهرا کنترل شود.
یکی از مخاطبان که در روزهای گذشته با چنین صحنهای مواجه شده و بخشی از سنگ مزار متوفی خود را به سرقت رفته دیده با ارسال تصویری خطاب به این خبرگزاری نوشته است: "امروز بهشت زهرا بودم همانطور که میبینید تمام قرنیز و کرسی سنگ مزار پدرم دزدیده شده! پیگیر شدم گفتند شکایت که فایدهای ندارد.ای کاش بار دیگر موضوع دزدیدن سنگ قبرها را پیگیری کنید"
مخاطب دیگری نیز در روزهای گذشته نوشته بود: "جالبه که توی همین بهشت زهرا صندلی و سایبان رو بدون بپا و نگهبان میذارن و کسی جرات نداره سرقت کنه تا زمانی که شرکت مربوطه میاد جمع آوری میکند و از طرف دیگر به گفته مدیرعامل بهشت زهرا تصاویر خانمهای مکشوفه روی سنگهای قبر جمع آوری میشود و اجازه نصب داده نمیشود و حتی حواسشون سفت و سخت هست که که مردم سر قبر متوفیشون چی میخونن، اما سنگهای قبر که جزو احترام اموات است را راحت میدزدن و کاری هم از دست بهشت زهرا بر نمیآید. "
علیرضا نادعلی درباره پیگیری موضوع سرقت سنگ قبور در سازمان بهشت زهرا (س) توسط شورای شهر تهران میگوید: پیشتر با مدیرعامل سازمان بهشت زهرا (س) برای این موضوع صحبت کردم؛ آنچه که واقعا اتفاق افتاده بود در حوزه سرقت سنگهای قبور با آنچه که در اخبار منتشر شده بود اصلا نسبت درستی نداشت و عدد بسیار پایینی بود که جلوگیری هم شده بود.
وی میافزاید: مدام آسیبهای اجتماعی در سطح شهر مشاهده میشود به شکلی که برخی زیرساختها خراب میشوند چرا که معتادی تیکهای از ایستگاه اتوبوس را میبرد و میفروشد و با مواد مخدر تهاتر میکند یا مثلا زبالههای درون مخازن در برخی محلات تهران عمر ماندگاری بیش از ۲۰ دقیقه ندارد و سریع بیرون ریخته میشود و میبرند که بتوانند در قبال تحویل آن مواد مخدر تهیه کنند.
وی ادامه میدهد: وقتی چنین صحنههایی در شهر دیده میشود قطعا سازمان بهشت زهرا هم نمیتواند از این موضوع دور باشد و احتمالا چنین مواردی وجود دارد؛ لذا باید سوال شود میزان واقعی این اتفاق چقدر است و کاهش یافته یا خیر؟ باید گزارشی از اقدامات اجرایی از بهشت زهرا بخواهیم تا پس از ارائه بررسی کنیم میزان دقیق این موارد که اگر با چنین مشکلی مواجه هستند اعلام کنند و ما هم کمک کنیم و از وقوع آن جلوگیری کنیم.
حال باید دید در چنین شرایطی سازمان بهشت زهرا (س) برای حفظ حرمت اموات مسلمین چگونه با این معضل برخورد میکند و چطور برای کاهش آمار سرقت در محدوده این سازمان تدابیر تاثیرگذار را اجرایی خواهد کرد؟