«به‌تازگی وزارت بهداشت ایران به مراکز بهداشتی، جزئیات تزریق دوز چهارم واکسن کرونا را اعلام کرده و قرار است این واکسن در اختیار گروه سنی ۸۰ سال به بالا و البته کارکنان بهداشت و درمان قرار گیرد. اما آیا تزریق دوز چهارم واکسن کووید-۱۹ ضروری است؟»
به گزارش خبرآنلاین، «محققانی که واکسن‌های فایزر و مدرنا را تولید کرده‌اند و مسئولان برخی دیگر از کشور‌ها معتقدند برای پیشگیری از پیک جدید کووید-۱۹ باید دوز چهارم (دوز یادآور دوم) واکسن کووید-۱۹ را تزریق کرد.
بررسی محققان نشان داده است، افرادی که دوز چهارم واکسن کووید-۱۹ را دریافت کرده‌اند، دو برابر کمتر از دیگران به ویروس کرونا مبتلا می‌شوند. همچنین شدت این بیماری در این افراد چهار برابر کمتر از کسانی است که دوز چهارم این واکسن را دریافت نکرده‌اند.
اکنون محققان فایزر و مدرنا می‌گویند، دوز چهارم واکسن کووید-۱۹ هم مانند دوز‌های قبلی این واکسن ضروری است. آن‌ها می‌گویند دوز سوم واکسن کووید-۱۹ توانسته از تعداد افراد مبتلا به کرونا بکاهد، اما در برابر سویه‌های جدید این ویروس، مانند اُمیکرون، به اندازه کافی ایمنی نداشته است؛ بنابراین لازم است تا افراد دوز چهارم این واکسن را هم دریافت کنند.
البته هنوز کاملا مشخص نیست که آیا با استفاده از این واکسن‌ها می‌توان جلوی بیماری و مرگ‌ومیر احتمالی ناشی از کرونا را گرفت یا خیر.
بررسی‌ها نشان داده است که سویه اُمیکرون می‌تواند پادتن‌هایی را که به‌وسیله واکسن کووید-۱۹ تولید شده‌اند ضعیف و در نهایت بی‌اثر کند. به همین دلیل برخی از کشور‌ها زودتر از آن چه انتظار می‌رفت، شروع به تزریق دوز چهارم این واکسن در افراد بالای ۶۵سال و همین طور گروه‌های پرخطر کردند.
علاوه بر این افراد، کارکنان مراقبت‌های بهداشتی و افرادی که سیستم ایمنی ضعیف یا نقص ایمنی دارند، در فهرست کسانی قرار گرفتند که می‌توانند چهار ماه پس از دوز سوم واکسن، دوز چهارم آن را دریافت کنند.
از کشور‌هایی که دوز چهارم واکسن کووید-۱۹ را در اختیار شهروندان خود قرار داده‌اند باید به دانمارک، سوئد، شیلی و بریتانیا اشاره کرد. در آمریکا هم ویرجینیای غربی، اولین ایالتی است که مجوز ارائه دوز چهارم واکسن کووید-۱۹ را گرفته است.
موضوع دیگری که درباره واکسن کووید-۱۹ مطرح است، کوتاه‌کردن فواصل بین دو دوز یادآور واکسن کووید-۱۹ (دوز سوم و چهارم) است. برخی از محققان می‌گویند بهتر است فاصله میان دو دوز یادآور کم باشد، اما محققان دانشگاه سان‌فرانسیسکو کالیفرنیا بر اساس تحقیق‌های خود به این نتیجه رسیده‌اند ارائه بسیار زود دوز یادآور واکسن کووید-۱۹ الزاما موجب ایمنی بیشتر نمی‌شود.
در واقع وجود چهار تا شش ماه فاصله بین دو دوز واکسن یادآور برای افزایش ایمنی مناسب‌تر است و افراد نباید زودتر از ۱۲ هفته پس از آخرین دوز، دوباره واکسن دریافت کنند
اگر چه محققان در بررسی‌های خود به این نتیجه رسیده بودند که دوز چهارم واکسن کووید-۱۹ یک هفته پس از تزریق می‌تواند پادتن‌های لازم را برای مقابله با ویروس کرونا تا پنج برابر افزایش دهد، این نتایج بر اساس بررسی تعداد کمی از داوطلبان سالم شرکت‌کننده در آزمایش بود.
بیشتر محققان معتقدند بهتر است در حال حاضر فقط گروه‌های آسیب‌پذیر، چون بیماران پیوندی، افراد مبتلا به سرطان یا دیگر بیماری‌های مزمن و افراد بالاتر از ۶۵سال دوز چهارم واکسن را دریافت کنند.
از طرفی محققان دیگر اثربخشی دوز چهارم را با سه دوز دیگر بررسی کرده و به این نتیجه رسیدند دوز چهارم از افراد در برابر سویه اُمیکرون فقط کمی بیش از دوز‌های دیگر محافظت می‌کند.
در واقع آن‌ها بر اساس داده‌های به‌دست‌آمده به این نتیجه رسیدند، دوز چهارم در حال حاضر چندان ضروری نیست. این محققان می‌گویند، دوز سوم می‌تواند همین مقدار از محافظت را انجام می‌دهد و تزریق دوز چهارم واکسن کووید-۱۹ ضرورتی ندارد.
محققان بر اساس داده‌هایی چون، شدت بیماری کرونا، تعداد افراد بستری‌شده و مرگ‌های ناشی از این ویروس، شرایط را برای ارائه دوز دیگر واکسن کرونا می‌سنجند و هنوز تمام محققان بر سر نیاز فوری به دوز چهارم واکسن توافق ندارند.
محققان مرکز کنترل و پیشگیری بیماری اروپا (ECDC) و آژانس دارویی اروپا (EMA) هم بر این باورند هنوز برای استفاده از دوز چهارم واکسن کووید-۱۹ نوع mRNA برای کل جمعیت مردم زود است و هر دو مرکز قصد دارند این واکسن را به افرادی که بالای ۸۰ سال دارند، ارائه دهند.
همچنین بیشتر کشور‌های جهان، از جمله بریتانیا و آمریکا در نظر دارند دوز چهارم واکسن را به افرادی که دچار نقص ایمنی هستند، ارائه دهند. در واقع محققان در بررسی‌های خود دریافتند، بدن آن دسته از افراد که پس از تزریق دو دوز واکسن کووید-۱۹، در برابر این بیماری ایمن نشد، به دوز سوم واکسن پاسخ مثبت داد.
اما باز هم افرادی هستند که دوز سوم واکسن هم نتوانسته آن‌ها را در برابر ویروس کرونا مقاوم کند؛ بنابراین بهتر است دوز چهارم واکسن در اختیار این افراد قرار گیرد.
همچنین برخی از کشور‌ها دوز چهارم واکسن را به افراد بالاتر از ۶۰ سال، کارکنان بهداشت و سلامت، پرسنل خانه‌های سالمندان ارائه دادند. آلمان هم در نظر دارد طی چند ماه آینده بخش بیشتری از جمعیت کشور خود را در برابر سویه اُمیکرون با استفاده از دوز چهارم واکسن کووید-۱۹ ایمن کند.
در حال حاضر در انگلیس، اسکاتلند، ولز و ایرلند شمالی به افراد بالای ۱۶ سال امکان ثبت نام دریافت دوز چهارم واکسن داده شده است تا سر موعد، دوز چهارم واکسن را دریافت کنند.»
