وال‌استریت‌ژورنال: ایران یک نظام بانکی برای دورزدن تحریم‌ها ایجاد کرده است

یک روزنامه آمریکایی به نقل از دیپلمات‌های غربی، مقام‌های اطلاعاتی و اسناد گزارش داده ایران یک نظام مالی و بانکی مخفیانه برای انجام ده‌ها میلیارد دلار تجارتی که نقض تحریم‌های آمریکا بوده ایجاد کرده است.

طبق نوشته روزنامه وال‌استریت‌ژورنال، این سیستم از حساب‌های ایجادشده در بانک‌های خارجی، شرکت‌های نیابتی ثبت‌شده در خارج از ایران، شرکت‌هایی برای هماهنگی تجارت‌های تحریم‌شده و یک شرکت تسویه وجوه در داخل ایران تشکیل شده است.

وال‌استریت‌ژورنال تصریح کرده ایجاد این سیستم به ایران امکان داده در برابر فشار‌های «جو بایدن»، رئیس‌جمهور آمریکا برای بازگرداندن آمریکا به برجام مقاومت کرده و همزمان برنامه هسته‌ای خودش را به پیش ببرد.

سال‌ها تحریم باعث ضربه زدن به اقتصاد ایران و ارز این کشور شده است، اما مقام‌ها و تحلیلگران می‌گویند توانایی تهران برای بازگرداندن سطح تجارت خود به سطح قبل از دوران تحریم به این کشور امکان داده اقتصادش را بعد از سه سال رکود به سمت بازیابی حرکت دهد. این باعث کاهش سطح فشار‌های سیاسی در داخل تهران شده و موضع تهران در مذاکرات وین را بالا برده است.

وال‌استریت‌ژورنال می‌گوید موفقیت ایران در دور زدن محدویت‌های تجاری و مالی- که داده‌های تجاری و اظهارات مقام‌های غربی آن را تأیید می‌کنند- نشان‌دهنده نقائص تحریم‌های مالی است، آن هم در زمانی که آمریکا و اتحادیه اروپا سعی کرده‌اند از توان اقتصادی خودشان برای تنبیه کردن روسیه بابت حمله به اوکراین استفاده کنند.

آمریکا و اتحادیه اروپا استفاده بانک‌های اصلی روسیه از تجارت با دلار و یورو را ممنوع اعلام کرده و دارایی‌های بانک مرکزی روسیه در خارج از این کشور را مسدود کرده‌اند.

بسیاری از کارشناسان پیش از این هشدار داده‌اند تحریم‌های اعمال‌شده علیه روسیه بعد از جنگ اوکراین به تسریع روندی منجر خواهد شد که جایگاه آمریکا به عنوان ضامن نظم فعلی تجارت جهانی را به خطر انداخته است. توسل مفرط دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور سابق آمریکا به تحریم‌ها برای پیشبرد سیاست خارجی‌اش یکی از عوامل اصلی افول رژیم تحریم‌ها قلمداد می‌شود.

«دونالد ترامپ» بعد از به قدرت رسیدن در سال ۲۰۱۶ از تحریم‌ها به نحوی که آشکارا با دولت‌های قبل‌تر از او تفاوت داشت استفاده کرد. موسسه حقوقی «گیبسون دان» که در لس‌آنجلس مستقر است سال ۲۰۲۱ گزارش داد که طبق داده‌های گردآوری‌شده توسط این موسسه، دولت ترامپ در دوران ۴ ساله خود در کاخ سفید بیش از ۳۹۰۰ اقدام تحریمی مجزا علیه طرف‌های مختلف انجام داده است.

طابق این گزارش، مقایسه تعداد اشخاص و نهاد‌هایی که به طور میانگین در هر سال در دوره‌های «جورج بوش»، «باراک اوباما» و «دونالد ترامپ» به فهرست تحریم‌ها اضافه شده‌اند نشان می‌دهد که ترامپ رکورد جدیدی در دفعات استفاده از تحریم ثبت کرده است. به طور مشخص، بوش و اوباما به طور میانگین در هر سال به ترتیب اسامی ۴۳۵ و ۵۳۳ شخص یا نهاد را به فهرست تحریم‌ها اضافه کرده‌اند، حال آنکه این رقم برای ترامپ ۱۰۲۷.۵ بوده است.

بعد از اتمام دوران ریاست‌جمهوری «دونالد ترامپ»، وزارت خزانه‌داری آمریکا در دولت «جو بایدن» رسماً اعتراف کرد که نحوه استفاده دولت قبلی آمریکا از تحریم‌ها به تضعیف سلطه آمریکا بر نظام مالی دنیا منجر شده است. خزانه‌داری آمریکا اکتبر ۲۰۲۱ گزارشی رسمی منتشر کرد که نشان می‌داد استفاده از تحریم‌ها از سال ۲۰۰۰ به این سو ۹۳۳ درصد افزایش پیدا کرده و به خصوص در دوران ترامپ موجب کاهش استفاده از دلار، حتی از سوی متحدان آمریکا شده است.

در بخشی از گزارش خزانه‌داری آمریکا آمده است: «دشمنان آمریکا-و برخی از متحدانمان- همین حالا در حال کاهش دادن استفاده از دلار و تماس خودشان با نظام مالی آمریکا در تراکنش‌های برون‌مرزی هستند. با آنکه چنین تغییراتی دلایل متعددی فراتر از تحریم‌های مالی آمریکا دارند، بایستی نسبت به اینکه چنین روند‌هایی ممکن است اثربخشی تحریم‌های ما را از بین ببرند هوشیار باشیم.»