یک متخصص: قرص برنج هیچ پادزهری ندارد

رییس مرکز مسمومین بیمارستان لقمان حکیم گفت: استفاده از قرص برنج در منازل و محل زندگی می‌تواند بسیار خطرآفرین و زمینه ساز بروز مسمویت شود.

به گزارش ایلنا به نقل از روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی، علیرغم پیگیری‌های انجام شده از سازمان غذا و دارو و سازمان پزشکی قانونی که منجر به حذف قرص برنج از فهرست سموم مجاز کشور و منع واردات آن از سال ۱۳۸۵ از جانب سازمان حفظ نباتات شده، متاسفانه طبق آمار پزشکی قانونی استفاده از این سم همچنان در صدر علل مرگ و میر ناشی از مسمومیت و خودکشی با مواد سمی گزارش شده است.

بهرام عین اللهی، وزیر بهداشت نیز آذرماه ۱۴۰۰ در نامه‌ای به رییس قوه قضاییه نسبت به مسمومیت با فسفید آلومینیوم هشدار داده و خواستار تسریع در برخورد قاطع و اقدام لازم برای وضع ضمانت اجرایی قانونی بازدارنده برای پیشگیری از واردات، تولید و توضیع قرص‌های برنج حاوی سم فسفید آلومینیوم از سوی قوه قضاییه شده است.

این ماده در سال ۱۳۹۹ منجر به مرگ ۹۳۲ نفر شده و در نیمه نخست سال ۱۴۰۰ نیز ۵۴۶ را به کام مرگ کشانده است. نکته اینجاست که علیرغم تمامی اطلاع رسانی‌ها و آموزش‌ها کماکان قرص‌های برنج از طریق برخی عطاری ها، خرده فروشی‌ها و سم فروشی‌ها در دسترس متقاضیان قرار می‌گیرد.

قرص برنج خطرناک‌ترین سم دفع آفات

در این باره شاهین شادنیا، رییس مرکز مسمومین بیمارستان لقمان حکیم، درباره قرص برنج و انواع آن توضیح داد: یک نوع قرص برنج گیاهی که به صورت سنتی استفاده می‌شده، شامل ترکیبات گیاهی مثل عصاره سیر، تالک، نشاسته و نمک طعام است که این ماده هیچ ضرری برای انسان ندارد.

وی در ادامه با اشاره به این که قرص‌های برنج شیمیایی بسیار خطرناک هم وجود دارد که دارای ترکیبات بسیار سمی هستند خاطرنشان کرد: فسفید آلومینیوم از خطرناک‌ترین سموم دفع آفات بوده که در ایران به نام قرص برنج شناخته می‌شود.

قرص برنج کاربرد خانگی ندارد

عضو هیئت علمی دانشگاه با اشاره به خطرات مصرف سم آفت کش فسفید آلومینیوم یا همان قرص برنج گفت: این ماده سمی کاربرد خانگی ندارد و به عنوان یک سم دفع آفت همانند سایر سموم کشاورزی در مراکز نگهداری برنج یا سایر غلات در سیلو‌های نگهداری می‌شود.

شادنیا استفاده غلط و نابجا از قرص‌های برنج در مصارف خانگی را مورد انتقاد قرار داد و افزود: استفاده از قرص برنج در منازل و محل زندگی می‌تواند بسیار خطرآفرین و زمینه ساز بروز مسمویت شود.

وی هشدار داد: سم خطرناک فسفید آلومینیوم زمانی که در معرض رطوبت هوا قرار می‌گیرد، گاز سمی و خطرناکی را از خود در فضا منتشر می‌کند که این گاز سمی به سرعت از طریق هوا به صورت استنشاقی وارد ریه می‌شود.

سم فسفید آلومینیوم تنفس را مختل می‌کند

رییس بخش مسمومین بیمارستان لقمان حکیم با اشاره به این که اگر گاز فسفید آلومینیوم موجود در قرص‌های برنج به صورت تصادفی و یا از طریق هوا وارد مخاط دستگاه گوارش یا تنفس شود می‌تواند خطر جدی مرگ را به دنبال داشته باشد افزود: این سم خطرناک به محض این که وارد بدن می‌شود به سیستم زنجیره تفسی بدن حمله می‌کند و تنفس سلولی را به کلی مهار می‌کند.

شادنیا اضافه کرد: زمانی که سیستم تنفس سلولی توسط گاز فسفید آلومینیوم مهار شود، سلول نمی‌تواند تولید انرژی کند و بدن نمی‌تواند از اکسیژن استفاده کند بنابراین به سرعت مرگ سلولی رخ می‌دهد.

عضو هیئت علمی دانشگاه با اشاره مسمویت‌های تصادفی با قرص برنج هشدار داد: کم نبوده اند افرادی که در کیسه‌های برنجی که در منزل نگهداری می‌کردند قرص برنج یا فسفید آلومینیوم را برای دور شدن حشرات موذی قرار داده اند و با آزاد شدن گاز فسفید دچار مسمویت‌های شدید و یا مرگ ناشی از این مسمومیت شده اند.

حتی گاز یک سوم از قرص‌های برنج کشنده است

وی با بیان این که ماده شیمیایی فسفید آلومینیوم بسیار خطرناک است ادامه داد: تصور این که مقدار کمی از قرص‌های برنج را داخل کیسه‌های حبوبات یا برنج قرار دهیم و مشکلی ایجاد نمی‌شود کاملا اشتباه است، حتی نصف یک قرص برنج و گازی که در فضا از خود منتشر می‌کند هم می‌تواند تعداد زیادی از افراد را به کام مرگ بکشاند.

شادنیا با بیان این که گاز خارج شده از فسفید آلومینیوم یا همان قرص‌های برنج در غلظت‌های پایین بوی خاصی ندارد، گفت: این ترکیبات در غلظت‌های بالا بوی شبیه به بوی سیب یا ماهی گندیده دارند، ولی متاسفانه در غلظت‌های پایین هیچ بوی خاصی ندارد و به راحتی فرد در انباری منزل یا در اتاق خواب خود دچار مسمویت و مرگ ناشی از آن می‌شود.

وی یادآوری کرد: اصلا مهم نیست چه میزان از قرص فسفید آلومینیوم را داخل کیسه‌های برنج قرار می‌دهید، حتی گاز خارج شده از یک سوم از این قرص هم به دلیل ماده موثره بالایی که دارد می‌تواند جان بسیاری از افراد را هدف قرار دهد.

شادنیا با اشاره به این که فسفید آلومینیوم یک سم دفع آفت کشاورزی است و به هیچ عنوان مصرف خانگی ندارد عنوان کرد: قرص برنج کاربرد خانگی ندارد و هیچ کسی مجاز نیست از این سم و ترکیبات در خانه، انباری و یا فضا‌های مشاع استفاده کند.

قرص برنج هیچ پادزهری ندارد

رییس بخش مسمومین دانشگاه با بیان این که متاسفانه مسمومیت با سم فسفید آلومینیوم هیچ درمان و پادزهر اختصاصی ندارد توضیح داد: متاسفانه برای افرادی هم که دچار مسمویت با قرص برنج می‌شوند نیز نمی‌تواند مداخلات درمانی کمک کننده‌ای انجام داد.

کودکان و زنان باردار بیشترین قربانیان قرص برنج

وی تاکید کرد: علامت‌های مسمومیت با قرص‌های برنج در عرض نیم ساعت پس از مسمومیت ظاهر می‌شود و معمولا تا زمانی که فرد به مراکز درمانی می‌رسد، در زمان بسیار کوتاه سم تاثیر بالای خود را بر بدن می‌گذارد.

وی گفت: به هیچ عنوان با هیچ توجیه و دلیلی از قرص برنج و یا هنوز سم فسفید آلومینیوم در منازل و رستوران‌ها استفاده نکنید، کاربرد این سم در سیلو‌های صنعتی است و به راحتی با استفاده از سیر و نمک در کیسه‌های برنج می‌توان آفات و حشرات را از مواد غذایی دور کرد.

شادنیا با بیان این که زنان باردار، کودکان و افراد مسن و مبتلایان به بیماری‌های قلبی و ریوی بیشترین قربانیان سم فسفید آلومینیوم هستند هشدار داد: این افراد متاسفانه با شدت بیشتری از علامت‌های مسمومیت مواجه می‌شوند.