کشف اتفاقی یک حشره دوجنسیتی!

محققان تایید کرده‌اند که یک حشره چوبکی، نیمی نر و نیمی ماده است و در واقع اولین موجود دوجنسیتی در نوع خود است.

به گزارش ایسنا و به نقل از دیلی میل، یک حشره چوبکی که به عنوان یک حیوان خانگی نگهداری می‌شود، وقتی پوست اندازی کرد، صاحبش را شگفت زده کرد، چرا که این رفتار حاکی از آن بود که نیمی نر و نیمی ماده است.

به گفته کارشناسان موزه تاریخ طبیعی لندن، این حشره چوبکی که "چارلی" نام دارد، اولین دوجنسیتی (ژیناندرومورف) گزارش شده در این گونه است.

"ژیناندرومورفی" (Gynandromorphism) جانوری است که ویژگی هر دو جنس نر و ماده را داشته باشد. این اصطلاح بیشتر در زمینه حشره‌شناسی استفاده می‌شود، ولی در سخت پوستان و پرندگان نیز گزارش شده است. دلیل این پدیده جدا نشدن کامل ژن‌های جنسیتی پس از انعقاد نطفه است.

گاهی اوقات برخی از حیوانات می‌توانند به گونه‌ای متولد شوند که هم نر و هم ماده باشند. این پدیده به نام ژیناندرومورفی شناخته می‌شود و به معنای داشتن هر دو ویژگی ماده و نرینه است.

وقتی این اتفاق در پروانه‌ها رخ می‌دهد، هر بال رنگ متفاوتی دارد که نشان از بال نر و بال ماده دارد. ژیناندرومورفی به طور کلی نتیجه یک اشتباه اولیه در تقسیم سلولی است، هنگامی که کروموزوم‌های جنسی از هم جدا نمی‌شوند.

لیسه‌ها که به نوعی حلزون بی صدف گفته می‌شود نیز به طور طبیعی هرمافرودیت یا دوجنسیتی هستند و همواره دارای اندام تولید مثل ماده و نرینه هستند که همزمان قابل استفاده هستند.

یک نوع لیسه به نام لیسه موزی گاهی هنگام انجام عمل جنسی اندام نرینه شریک جنسی خود را قطع می‌کند تا آن حیوان از آن به بعد تبدیل به ماده شود و همیشه در اختیار وی باشد. بسیاری فکر می‌کنند که این اتفاق بسیار عجیبی است.

محققان می‌گویند این موجود طوری پوست اندازی کرده که بدن سبز روشن یک ماده و کناره‌های قهوه‌ای یک نر را نشان می‌دهد و نمونه‌ای چشمگیر و ویژه است.

با این حال، متأسفانه این حشره باید کشته (اتانازی) شود تا بتوان آن را مطالعه کرد، زیرا اگر به طور طبیعی بمیرد، چروکیده می‌شود و رنگ طبیعی خود را از دست می‌دهد.

خانم "گارفیلد" صاحب "چارلی" است و چندین حشره چوبکی مانند آن را در خانه خود نگهداری می‌کند و پرورش می‌دهد. وقتی "چارلی" پوست اندازی کرد، متعجب شد و تعجب خود را در قالب یک پست در صفحه فیسبوک خود به اشتراک گذاشت.

وی نوشت: من چند سالی است که حشرات چوبکی را پرورش می‌دهم و اکنون به نظر می‌رسد به طور تصادفی یک حشره چوبکی دوجنسیتی را پرورش داده‌ام. یعنی نیمی از آن ماده (سمت سبز رنگ) و نیمی نر (سمت قهوه‌ای رنگ) است.

طول بدن نر‌ها معمولاً بین ۹ سانتی‌متر تا ۱۳ سانتی‌متر است، در حالی که ماده‌ها بین ۱۴ سانتی‌متر تا ۱۸ سانتی‌متر رشد می‌کنند.

خانم "گارفیلد" می‌گوید پسرش آن‌قدر از این کشف هیجان زده شده است که "چارلی" را با خود به مدرسه برده تا به بچه‌های دیگر نشان دهد و سپس با یک متخصص حشرات در موزه تاریخ طبیعی لندن تماس گرفته است.

سپس او با درخواست آن حشره‌شناس موافقت کرد که "چارلی" را به موزه بفرستد تا این حشره چوبکی بیشتر توسط کارشناسان بررسی شود.

خانم "گارفیلد" می‌گوید: قبلاً به ندرت چنین چیزی در مورد این گونه گزارش شده بود، بنابراین "چارلی" که بچه‌ها نامش را انتخاب کرده‌اند، امروز به موزه تاریخ طبیعی لندن رفته است تا به مجموعه موزه اضافه شود و من درخواست کرده‌ام که مقاله‌ای در یک مجله علمی در مورد آن نوشته شود، چرا که من به طرز عجیبی در مورد آن هیجان زده هستم.

"پائول براک" متخصص حشرات می‌گوید: این حشره دارای شکل بدنی قهوه‌ای (نر) در سمت راست و انتهایی خود است. سمت چپ آن، اما به اندازه یک ماده بالغ معمولی بزرگ نیست، اما از یک نر معمولی بزرگتر است و مانند یک ماده معمولی به رنگ سیب سبز است.

وی افزود: در یک ژیناندرومورف (دوجنسیتی) از جمله این حشره، اندام تناسلی به درستی تشکیل نشده است، بنابراین اگرچه شبیه نر است، اما نمی‌تواند به درستی با یک ماده جفت‌گیری کند.

این حشره با نام علمی "Diapherodes gigantea" معمولاً به عنوان حشره چوبکی سبز لیمویی یا حشره چوبکی لوبیا سبز شناخته می‌شود.

این گونه، بومی سه جزیره در حوزه دریایی کارائیب به نام‌های "سنت وینسنت"، "گرانادا" و "سنت لوسیا" است و در طبیعت از برگ‌های گیاهان و درختان در مناطق جنگلی بارانی تغذیه می‌کند. اما آن‌ها در اسارت، از برگ‌های اکالیپتوس یا بلوط می‌خورند.

نگهداری آن‌ها به عنوان حیوانات خانگی نسبتاً آسان است و طول عمر آن‌ها در اسارت تا یک سال است.

همانطور که گفته شد، کشف ویژگی دو جنسیتی در این حشره، نادر است و تاکنون نیز به ندرت در سایر گونه‌ها از جمله یک پروانه دیده شده است.

این در حالی است که عمل تغییر جنسیت در میان بسیاری از حیوانات، رایج است.

به عنوان مثال دلقک‌ماهی (clownfish) که به رنگ پرتقالی و سفید است و در فرهنگ عام به دلیل انیمیشن "در جستجوی نمو" (Finding Nemo) به خوبی شناخته شده است، شاید کمتر کسی بداند که این حیوان می‌تواند جنسیت خود را تغییر دهد.

این ماهی‌ها دارای خاصیت ناهمرسی هستند، به این معنی که هم اندام جنسی نر و هم اندام جنسی ماده را در خود دارند، اما اندام تولید مثل نر آن‌ها قبل از اندام ماده به بلوغ می‌رسد.

دلقک‌ماهی‌ها به صورت دسته جمعی زندگی می‌کنند که اکثر آن‌ها نر هستند و دارای یک جفت بارور متشکل از یک نر غالب و یک ماده هستند.

بقیه گروه جنسیت مشخصی ندارند و جثه کوچکتری دارند. حالا اگر ماده بارور بمیرد، نر غالب عموماً ماده خواهد شد و از بین بقیه نرها، معمولاً بزرگترین و پرخاشگرترین آن‌ها را به عنوان شریک جنسی جدید خود انتخاب می‌کند.

علاوه بر دلقک‌ماهی در واقع بسیاری از ماهی‌های دیگر نیز وجود دارند که به طور طبیعی می‌توانند جنسیت خود را تغییر دهند که شامل زمردماهی، مارماهی رنگین و گوبی (پرتوبالگان) هستند.

تغییر جنسیت طبیعی در هر جهت (نر به ماده یا برعکس) حتی در انواع خاصی از مرجان‌ها نیز گزارش شده است. معمولاً تغییر جنسیت در حیوانات ناشی از ضرورتی است که از تغییر در شرایط محیطی یا اجتماعی حاصل می‌شود.

یکی از حیواناتی که از شنیدن توانایی تغییر جنسیت در آن تعجب می‌کنید، مرغ است که گاهی جنسیت خود را از ماده به نر تغییر می‌دهد. مرغ‌ها به طور معمول فقط یک تخمدان کاربردی در سمت چپ خود دارند. در مرحله جنینی نیز دو عضو جنسی در آن‌ها به وجود می‌آید، اما یکی که در سمت راست قرار می‌گیرد یک غده جنسی است که هنوز به عنوان تخمدان یا بیضه یا هر دو تعریف نشده است.

با این حال برخی شرایط پزشکی مانند ایجاد کیست تخمدان، تومور یا غده فوق کلیوی می‌تواند باعث نابودی و از کار افتادن تخمدان چپ یک مرغ شود و در این صورت، در صورت عدم وجود تخمدان چپ عملکردی، ممکن است ارگان جنسی خفته نرینه شروع به رشد کند؛ بنابراین مرغ می‌تواند اندام جنسی نرینه خود را پرورش دهد و نر شود.

وقتی آن غده جنسی اولیه تبدیل به بیضه می‌شود، ترشح هورمون‌های نرینه به نام آندروژن‌ها را آغاز می‌کند. این‌ها هورمون‌هایی هستند که تا حد زیادی مسئول ویژگی‌های نرینه هستند.

تولید آندروژن باعث می‌شود مرغ مانند خروس رفتار کند. البته با وجود همه این‌ها، مرغ کاملا به خروس تبدیل نمی‌شود، بلکه این تغییر جنسیت فقط باعث می‌شود این پرنده از نظر فنوتیپی نر شود، به این معنی که اگرچه از نظر جسمی نر به نظر می‌رسد، اما از نظر ژنتیکی زن است.

در قورباغه‌ها نیز عمل تغییر جنسیت مشاهده شده است. این فرآیند به طور سنتی یک فرآیند طبیعی در قورباغه‌ها است و احتمالاً در واکنش به تغییرات محیطی صورت می‌گیرد، اما اخیراً مشخص شده است که می‌تواند ناشی از قرار گرفتن در معرض آفت‌کش‌ها نیز باشد.

همچنین مشاهده شده است که برخی از مار‌های ماده به طور معجزه‌آسایی به تنهایی و بدون شریک جنسی هنگامی که اسیر شده‌اند باردار می‌شوند. این ویژگی به عنوان بکرزایی (parthenogenesis) شناخته می‌شود که نوعی از تولید مثل غیر جنسی است که ممکن است یک استراتژی برای عدم انقراض برخی گونه‌ها باشد.

در بکرزایی، جنین از یک سلول تخم نابارور تولید می‌شود و یک همسان از مادر تولید می‌کند. این روند در کوسه‌ها و دوزیستان نیز مشاهده شده است، اما هرگز به طور طبیعی در پستانداران مشاهده نشده بود.

بکرزایی نوعی تولید مثل غیرجنسی است که در آن از تخمک لقاح‌نیافته، یک موجود زنده کامل به وجود می‌آید. این پدیده در تعداد زیادی از بی‌مهرگان و مهره‌داران شامل گونه‌هایی نظیر نماتودها، شکم پایان، سخت پوستان، حشرات به خصوص زنبور عسل و زنبور بی‌عسل، ماهی‌ها، دوزیستان و خزندگان دیده می‌شود.