از حضور در ارتش صدام تا «خلیفه قناری»!

فرارو- "ابو ابراهیم الهاشمی القریشی" رهبر داعش چهارشنبه شب بدون آن که جهان واقعا بداند او کیست، کشته شد.

به گزارش فرارو به نقل از میدل ایست آی؛ به گفته "جو بایدن" رئیس جمهوری امریکا قریشی که نام اصلی او "امیر محمد سعید عبدالرحمن المولی" بود زمانی که سربازان امریکایی به محل اختفای او در روستای اطمه در شمال غربی ادلب در سوریه یورش بردند وی با انفجار بمب در اقدامی انتحاری خود و اعضای خانواده اش از جمله زنان و فرزندان اش را کُشت.

امریکا او را به عنوان یکی از مهم‌ترین افراد تحت تحت تعقیب در فهرست خود معرفی کرده بود و وعده جایزه ۱۰ میلیون دلاری را برای ارائه اطلاعات در مورد وی داده بود. داعش در مورد رهبران خود اطلاعاتی ارائه نداده بود.

"ابوبکر البغدادی" رهبر پیشین داعش در طول ۹ سال ریاست اش بر آن گروه تنها سه بار در رسانه‌های آن گروه ظاهر شد.

با این وجود، در یک سال و نیمی که "قریشی" رهبری آن گروه را بر عهده داشت جزئیاتی درباره او آشکار شد.

از ارتش صدام حسین گرفته تا خبرچینی برای آمریکایی‌ها و رهبری داعش، مواردی که در ادامه اشاره خواهند شد نکاتی هستند که ما در مورد قریشی می‌دانیم:

مردی اهل تلعفر

قریشی که با نام "عبدالله قرداش" یا "حاج عبدالله" نیز شناخت می‌شد در سال ۱۹۷۶ میلادی در تلعفر در شمال عراق یکی از شهر‌های با اکثریت جمعیت ترکمن متولد شد. بر اساس تحقیقات بی بی سی عربی که سال گذشته منتشر شد پدر او مؤذن بود و دو همسر داشت.

قریشی پس از تحصیل دروس قرآن و معارف اسلامی در دانشگاه موصل، به مدت ۱۸ ماه به عنوان افسر در ارتش صدام حسین در خارج از بغداد خدمت کرد. در حدود زمان حمله آمریکا به عراق در سال ۲۰۰۳ میلادی، قریشی به عنوان یک ستیزه جو شروع به فعالیت کرد.

او سپس به موصل نقل مکان کرد و در آنجا مدرک فوق لیسانس علوم اسلامی را اخذ کرد و ارتقا در صفوف القاعده را آغاز نمود و قاضی شرع آن گروه شد. در سال ۲۰۰۸ میلادی، سربازان آمریکایی به خانه قریشی یورش بردند و او را در اردوگاه بوکا در ام قصر در جنوب عراق که ابوبکر البغدادی نیز در آنجا حضور داشت زندانی کردند.

چندین مقام از آن اردوگاه به دلیل آموزش و تلقین‌هایی که در آنجا در افراد ایجاد شده بود تحت عنوان "دانشگاه جهادی" یاد کردند. قریشی ماه‌ها پیش از آزادی در سال ۲۰۰۹ مکررا مورد بازجویی قرار گرفت.

ستوان بغدادی

به محض آزادی از زندان، او به "بغدادی" که رهبر گروه موسوم به دولت اسلامی در عراق وابسته به القاعده پیوست. او به عنوان یک رهبر مذهبی در استان نینوا در شمال عراق معرفی شد.

او نیز مانند بغدادی، ظاهرا برای برعهده گرفتن نقش رهبری در سایه قرار گرفته و آماده شده بود. او پیش از کشته شدن سلف خود در اداره "خلافت" دولت داعش در آموزش قضات و رهبران دینی و برعهده داشتن مناصب مختلفی شبیه به وزرای دولت مشارکت داشت.

بر اساس گزارش‌ها او زمانی که داعش در سال ۲۰۱۴ شنگال (سنجار) در شمال عراق را تصرف کرد به شدت طرفدار ایده به بردگی گرفتن زنان ایزدی بود. بی بی سی دریافته بود زمانی که رهبران ارشد داعش توسط ائتلاف مجبور به خروج شدند و روند از دست دادن قلمرو توسط داعش آغاز شد قریشی به دست راست بغدادی تبدیل شده بود. بی بی سی دریافت که او مسئول امور مالی داعش در حین بازسازی آن گروه بود.

داعش آخرین بخش از قلمروی خود را پس از چند ماه نبرد خونین برای شهر باغوز در سوریه در مارس ۲۰۱۹ میلادی از دست داد. پنج ماه پس از آن، بغدادی پس از شناسایی شدن توسط سگ‌های نیرو‌های نظامی در داخل یک تونل در حالی که نیرو‌های ویژه آمریکایی به محل اختفای او در روستای باریشا در نزدیکی مرز ترکیه یورش بردند با منفجر کردن کمربند انفجاری اش خود و سه کودک را کشت. قریشی پنج روز پس از مرگ بغدادی در اکتبر ۲۰۱۹ میلادی به عنوان جانشین او معرفی شد.

با این حال، انتصاب او محبوبیت جهانی نداشت. برخی از حامیان داعش از او انتقاد کردند و وی را "خلیفه کاغذی منزوی" و "فردی که هیچ کس او را نمی‌شناسد" خواندند. برخی دیگر در مورد اعتبار مذهبی او و این که خانواده او عرب یا ترکمن هستند پرسش‌ها و ابهاماتی را مطرح کردند.

استفاده از نام "القریشی" او را به عنوان یکی از نوادگان قریش قبیله‌ای پیشرو در مکه که حضرت محمد (ص) عضوی از آن بود مطرح می‌کرد. داعش زمانی که قریشی مسئولیت آن را بر عهده گرفت تنها سایه‌ای از سازمان در نقطه اوج خود در سال ۲۰۱۵ میلادی بود.

در زمان انتخاب او برای رهبری داعش هزاران نفر از افسران و سربازان آن گروه کشته شده بودند و سایرین در زندان‌های شلوغ سوریه و عراق به سر می‌بردند. برخی از مبارزان فرار کردند، اما هزاران نفر به ایدئولوژی داعش وفادار ماندند و سلول‌های خفته را تشکیل دادند که برخی از آنان اخیرا به منظور تلاش برای فرار از زندان عملیات جسورانه‌ای را در حسکه سوریه برنامه ریزی کرده بودند.

خلیفه قناری

رهبری او بر داعش در سپتامبر ۲۰۲۰ میلادی تضعیف شد زمانی که جزئیات گزارش سه مورد از ۶۶ مورد بازجویی صورت گرفته در اردوگاه بوکا در سال ۲۰۰۸ میلادی توسط مرکز مبارزه با تروریسم در وست پوینت منتشر شد.

اطلاعات کمی در مورد دوران بازداشت قریشی در ایالات متحده وجود داشت، اما پرونده‌ها حاکی از آن بودند که او اسامی ۶۸ ستیزه جوی القاعده و ساختار آن سازمان در موصل را در اختیار بازجو‌ها قرار داده بود. در گزارش مرتبط با بازجویی‌ها ادعا شده بود که او چهره‌های اصلی ترورها، آدم ربایی‌ها و تولید مواد منفجره بهبود یافته مورد استفاده برای کشتن نیرو‌های ائتلاف را شناسایی کرده و نام آنان را لو داده بود.

یکی از افرادی که قریشی از او نام برده "ابو جاسم ابو قسوره" بود که در آن زمان گمان می‌رفت فرمانده دوم القاعده در عراق باشد. او هشت ماه پس از شناسایی توسط قریشی به عنوان یکی از اعضای گروه توسط نیرو‌های آمریکایی کشته شد.

"هارورو اینگرام" پژوهشگر در برنامه پژوهش درباره افراط گرایی در دانشگاه جورج واشنگتن در آن زمان گفت که این اسناد "اعتماد" به رهبری گروه داعش را به طور جدی متزلزل خواهند کرد.

او در جریان شرکت در یک وبینار گفته بود:"آن چه که اسناد به طور بالقوه نشان می‌دهد این است که داعش با مشکل موش (وجود جاسوس یا فرد لو دهنده اطلاعات) مواجه است و این موش در راس آن سازمان قرار دارد. شما اساسا خلیفه قناری را دارید که بر عالی‌ترین جایگاه سازمان تکیه زده است".

"جینا لیگون" روانشناس سازمانی می‌گوید که این اسناد "زبان تنبیهی" قابل توجهی را نشان می‌دهد و مشخص می‌سازد که قریشی به راحتی کینه ورزی کرده بود. او می‌گوید:"رهبر داعش احتمالا مردم را به عنوان منابع مصرف شدنی قلمداد می‌کرد که می‌توانست آنان را هم، چون چرخ دنده‌های یک ماشین بزرگ‌تر دور بیندازد".

"لیگون" می‌افزاید: "آنان کلید آزادی او بودند بنابراین، او این افراد را رها کرد. او رهبری بود که زمانی که سایرین برایش مفید نبودند آنان را بیرحمانه رها می‌کرد".

تجدید حیات داعش

ممکن است داعش کماکان بدون قلمرو باشد، اما فرار از زندان هفته گذشته نشانه دیگری بود که نشان می‌دهد آن گروه هنوز سلاح و جنگجویانی وفادار در اختیار دارد.

در اردوگاه الهول جایی که مقام‌های کرد زنان مظنون به عضویت در داعش و فرزندان آنان را نگه می‌دارند این گروه بازداشت شدگان را ترور کرده و چند نفر را سر بریده است.

یازده سرباز عراقی در جریان حمله شبانه نیرو‌های داعش در ماه ژانویه در استان دیالی در شرق عراق کشته شدند. نماینده وزارت امور خارجه امریکا در ائتلاف تحت رهبری ایالات متحده که با داعش مبارزه می‌کند در ماه ژوئیه هشدار داد که وخامت اوضاع اقتصادی در عراق و سوریه راه را برای بازسازی و احیای داعش هموار می‌سازد.